Hệ thống dẫn động bốn bánh (AWD – All-Wheel Drive) ngày càng trở nên phổ biến trên các dòng xe hiện đại, mang lại sự an toàn và khả năng vận hành vượt trội. Trong số đó, 4MATIC là một cái tên nổi bật, gắn liền với thương hiệu xe sang danh tiếng Mercedes-Benz. Nhưng chính xác thì 4matic Là Gì, nó hoạt động ra sao và mang lại lợi ích gì cho người sử dụng? Bài viết này sẽ cùng bạn đi sâu giải mã công nghệ độc quyền này của “Mẹc”, cung cấp những góc nhìn chuyên sâu từ đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm tại Garage Auto Speedy. Nếu bạn đang tìm hiểu về xe Mercedes-Benz hoặc đơn giản là muốn nâng cao kiến thức về ô tô, đây chắc chắn là thông tin giá trị dành cho bạn.
4MATIC Là Gì? Định Nghĩa Chi Tiết Nhất
4MATIC là tên thương mại của hệ thống dẫn động bốn bánh toàn thời gian do hãng xe Đức Mercedes-Benz phát triển. Cái tên “4MATIC” là sự kết hợp giữa “4” (chỉ bốn bánh xe) và “MATIC” (ngụ ý tự động – automatic). Về cơ bản, 4MATIC là một hệ thống phức tạp cho phép cả bốn bánh xe của chiếc xe nhận được lực kéo từ động cơ, thay vì chỉ hai bánh trước (FWD) hoặc hai bánh sau (RWD) như các hệ dẫn động truyền thống. Mục tiêu chính của 4MATIC là tối ưu hóa độ bám đường, tăng cường sự ổn định và cải thiện khả năng vận hành trên mọi điều kiện đường sá, từ đường khô ráo thông thường đến đường ướt, trơn trượt, hoặc thậm chí là off-road nhẹ.
Hệ thống 4MATIC đầu tiên được giới thiệu vào năm 1987 trên mẫu E-Class (W124). Kể từ đó, công nghệ này đã không ngừng được cải tiến và phát triển, với nhiều biến thể khác nhau phù hợp với từng phân khúc xe, từ sedan, coupe, SUV cho đến xe địa hình thực thụ.
Nguồn Gốc và Lịch Sử Phát Triển
Mercedes-Benz bắt đầu nghiên cứu hệ thống dẫn động bốn bánh cho xe du lịch từ khá sớm. Phiên bản 4MATIC đầu tiên trên W124 là một hệ thống phức tạp, có khả năng tự động chuyển đổi giữa dẫn động cầu sau và dẫn động bốn bánh tùy thuộc vào điều kiện vận hành. Nó sử dụng ba bộ khóa vi sai (trung tâm, cầu trước, cầu sau) điều khiển bằng điện thủy lực để phân bổ lực kéo.
Trải qua hơn ba thập kỷ, 4MATIC đã tiến hóa đáng kể. Các phiên bản hiện đại của 4MATIC trở nên nhẹ hơn, hiệu quả hơn và hoạt động mượt mà, tinh tế hơn nhiều. Từ hệ thống chỉ kích hoạt khi cần thiết, 4MATIC đã phát triển thành các hệ thống dẫn động bốn bánh toàn thời gian thực sự, liên tục phân bổ lực kéo giữa các bánh. Đặc biệt, sự kết hợp chặt chẽ với các hệ thống an toàn điện tử tiên tiến như Hệ thống Cân bằng Điện tử (ESP) và Hệ thống Kiểm soát Lực kéo (TCS) đã nâng cao đáng kể hiệu quả và sự an toàn của 4MATIC.
Công Nghệ 4MATIC Hoạt Động Như Thế Nào?
Nguyên lý cốt lõi của 4MATIC là truyền lực từ động cơ đến cả bốn bánh xe. Tuy nhiên, điểm khác biệt và tinh tế nằm ở cách nó quản lý và phân bổ lực kéo này. Thay vì chỉ chia đều lực kéo cho cả bốn bánh mọi lúc (có thể lãng phí năng lượng và ảnh hưởng đến cảm giác lái), hệ thống 4MATIC hiện đại sử dụng các bộ vi sai (differential) và cơ cấu phân bổ lực kéo (transfer case), kết hợp với cảm biến tốc độ bánh xe, góc lái, gia tốc, và dữ liệu từ hệ thống ESP để liên tục giám sát và điều chỉnh lượng mô-men xoắn truyền đến mỗi bánh xe.
Nguyên lý Cơ Bản
Trong điều kiện lái bình thường, hầu hết các hệ thống 4MATIC hiện đại thường phân bổ mô-men xoắn theo tỷ lệ nhất định giữa cầu trước và cầu sau (ví dụ: 45:55 hoặc 50:50 tùy mẫu xe và biến thể). Điều này giúp duy trì đặc tính lái gần gũi với xe cầu sau (được nhiều người ưa chuộng trên xe sang) nhưng vẫn đảm bảo sự ổn định của dẫn động bốn bánh.
Khi hệ thống phát hiện một hoặc nhiều bánh xe bắt đầu mất độ bám (trượt), các cảm biến sẽ nhanh chóng gửi tín hiệu đến bộ điều khiển trung tâm. Hệ thống sẽ phản ứng bằng cách:
- Giảm mô-men xoắn đến bánh xe bị trượt.
- Tăng mô-men xoắn đến các bánh xe còn lại đang có độ bám tốt hơn.
- Trong các hệ thống tiên tiến hơn, có thể sử dụng chức năng phanh từng bánh riêng lẻ (thông qua hệ thống ESP) để giả lập chức năng khóa vi sai, ngăn bánh xe bị trượt “ăn hết” lực kéo và chuyển nó sang các bánh có độ bám.
Quá trình này diễn ra cực kỳ nhanh chóng và liên tục, thường trong mili giây, giúp xe duy trì được lực kéo cần thiết để vượt qua bề mặt trơn trượt hoặc vào cua an toàn.
Sự Phối Hợp với Các Hệ Thống Khác (ESP, ABS)
Điểm mạnh của 4MATIC nằm ở khả năng phối hợp “ăn ý” với các hệ thống an toàn điện tử khác của xe, đặc biệt là ESP (Electronic Stability Program – Hệ thống Cân bằng Điện tử) và ABS (Anti-lock Braking System – Hệ thống Chống bó cứng Phanh).
- ESP: Giám sát hành vi của xe (góc lái, tốc độ quay thân xe, gia tốc ngang). Nếu phát hiện xe có dấu hiệu bị mất kiểm soát (thiếu lái hoặc thừa lái), ESP sẽ can thiệp bằng cách giảm công suất động cơ và phanh từng bánh xe riêng lẻ để đưa xe trở lại quỹ đạo mong muốn. 4MATIC hỗ trợ ESP bằng cách cung cấp khả năng phân bổ lực kéo linh hoạt, giúp ESP can thiệp hiệu quả hơn trong việc kiểm soát hướng đi.
- ABS: Ngăn bánh xe bị khóa khi phanh gấp, giúp tài xế duy trì khả năng đánh lái. 4MATIC, bằng cách duy trì lực kéo trên cả bốn bánh, giúp việc phanh xe trở nên hiệu quả và ổn định hơn, đặc biệt trên các bề mặt có độ bám không đều.
Sự phối hợp giữa 4MATIC, ESP, và ABS tạo nên một “lưới an toàn” giúp tài xế tự tin hơn khi lái xe trong các điều kiện khó khăn.
Các Biến Thể 4MATIC
Mercedes-Benz đã phát triển nhiều biến thể 4MATIC để phù hợp với cấu trúc xe và mục đích sử dụng khác nhau:
- 4MATIC tiêu chuẩn: Thường có tỷ lệ phân bổ lực kéo cố định giữa cầu trước và cầu sau (ví dụ: 45:55) và sử dụng hệ thống kiểm soát lực kéo điện tử (qua phanh) để quản lý các bánh xe riêng lẻ. Phổ biến trên các dòng sedan/wagon/coupe và SUV nhỏ.
- 4MATIC Variable (trên xe nền tảng FWD/AWD ngang động cơ): Hệ thống này ưu tiên dẫn động cầu trước và chỉ truyền mô-men xoắn đến cầu sau khi cần thiết. Phổ biến trên các mẫu xe nhỏ hơn như A-Class, B-Class, CLA, GLA, GLB.
- 4MATIC trên các dòng xe hiệu suất cao AMG: Thường có khả năng phân bổ lực kéo linh hoạt hơn nhiều, thậm chí có thể truyền toàn bộ sức mạnh tới cầu sau trong chế độ lái nhất định để mang lại cảm giác lái thể thao đặc trưng.
- 4MATIC trên các dòng xe địa hình (G-Class): Đây là hệ thống 4MATIC khác biệt nhất, được thiết kế để phục vụ khả năng off-road đỉnh cao với các khóa vi sai cơ khí (khóa trung tâm, cầu trước, cầu sau) điều khiển thủ công, cho phép phân bổ lực kéo 50:50 khi cần thiết.
Những Ưu Điểm Vượt Trội Của Hệ Thống 4MATIC
Hệ thống 4MATIC mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người lái, đặc biệt là những người thường xuyên di chuyển trong điều kiện thời tiết hoặc đường sá không thuận lợi.
Tăng cường Độ Bám đường và An toàn
Đây là ưu điểm lớn nhất của 4MATIC. Bằng cách truyền lực đến cả bốn bánh, xe có 4MATIC có khả năng bám đường tốt hơn đáng kể so với xe chỉ dẫn động hai bánh, đặc biệt khi tăng tốc, vào cua, hoặc di chuyển trên bề mặt trơn trượt như đường ướt, đường có tuyết (dù ít gặp ở Việt Nam, nhưng bù lại là đường đất, sỏi đá). Độ bám đường được cải thiện đồng nghĩa với việc giảm nguy cơ mất lái, trượt bánh, giúp xe ổn định và an toàn hơn trong các tình huống khẩn cấp.
Cải thiện Khả năng Vận hành
Với 4MATIC, xe có thể tăng tốc mượt mà và hiệu quả hơn, đặc biệt là từ trạng thái dừng hoặc ở tốc độ thấp. Lực kéo được phân bổ đều hơn, giảm thiểu hiện tượng trượt bánh khi đạp ga mạnh. Điều này không chỉ mang lại cảm giác lái tự tin hơn mà còn giúp xe phản ứng nhanh nhẹn hơn trong các tình huống cần tăng tốc đột ngột. Khả năng vào cua cũng được cải thiện, xe bám đường tốt hơn, cho phép người lái tự tin hơn khi điều khiển.
Tăng Tính Ổn Định trên Nhiều Loại Địa Hình
Xe trang bị 4MATIC thể hiện sự ổn định vượt trội khi di chuyển trên các loại địa hình không bằng phẳng, đường dốc, hoặc đường có độ bám kém. Hệ thống tự động điều chỉnh lực kéo giúp xe dễ dàng vượt qua các chướng ngại vật nhỏ hoặc các đoạn đường khó. Đối với những người thích khám phá hoặc đơn giản là sống/di chuyển qua những khu vực có địa hình phức tạp, 4MATIC là một trợ thủ đắc lực.
Nhược Điểm Cần Cân Nhắc Khi Sử Dụng Xe 4MATIC
Bên cạnh những ưu điểm, hệ thống 4MATIC cũng có một số điểm cần lưu ý:
Chi phí Ban đầu và Chi phí Bảo dưỡng
Xe trang bị 4MATIC thường có giá bán cao hơn so với phiên bản dẫn động hai bánh tương đương. Hệ thống 4MATIC là một cấu trúc cơ khí phức tạp hơn, bao gồm thêm bộ vi sai, trục dẫn động và các bộ phận liên quan. Điều này dẫn đến chi phí bảo dưỡng và sửa chữa tiềm năng cao hơn nếu có sự cố xảy ra.
Theo Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy chia sẻ: “Hệ thống 4MATIC của Mercedes-Benz là một công nghệ rất bền bỉ và đáng tin cậy nếu được bảo dưỡng đúng cách. Tuy nhiên, khi có vấn đề, việc chẩn đoán và sửa chữa cần đến chuyên môn và thiết bị chuyên dụng. Các bộ phận như hộp số phụ (transfer case) hoặc vi sai có thể có chi phí sửa chữa không nhỏ.”
Trọng lượng và Tiêu thụ Nhiên liệu
Việc trang bị thêm các bộ phận cho hệ thống dẫn động bốn bánh làm tăng trọng lượng tổng thể của xe. Trọng lượng tăng thêm có thể ảnh hưởng một chút đến hiệu suất vận hành và thường làm tăng mức tiêu thụ nhiên liệu so với phiên bản chỉ dẫn động hai bánh. Mức tăng này có thể không đáng kể trong điều kiện lái xe thông thường nhưng sẽ rõ ràng hơn khi xe tải nặng hoặc di chuyển trên đường dốc.
Độ Phức Tạp Kỹ Thuật – Lời Khuyên từ Garage Auto Speedy
Hệ thống 4MATIC, đặc biệt là các phiên bản hiện đại tích hợp sâu với các hệ thống điện tử khác, là một cấu trúc phức tạp. Việc chẩn đoán và sửa chữa đòi hỏi kiến thức chuyên sâu, kinh nghiệm và các thiết bị chẩn đoán phù hợp của Mercedes-Benz.
Ông Bùi Hiếu, Chuyên gia tư vấn xe tại Garage Auto Speedy, nhận định: “Khi lựa chọn xe trang bị 4MATIC, điều quan trọng là bạn cần tìm hiểu kỹ về lịch sử bảo dưỡng của xe (nếu là xe cũ) và tìm một gara uy tín có kinh nghiệm làm việc với dòng xe Mercedes-Benz và hệ thống 4MATIC của hãng. Tại Garage Auto Speedy, đội ngũ kỹ thuật viên của chúng tôi được đào tạo chuyên sâu và có đầy đủ thiết bị để xử lý các vấn đề liên quan đến hệ thống dẫn động này, đảm bảo xe của bạn luôn hoạt động ổn định và an toàn nhất.”
Các Dòng Xe Mercedes-Benz Trang Bị 4MATIC Tại Việt Nam
Hệ thống 4MATIC được trang bị trên hầu hết các phân khúc xe của Mercedes-Benz tại thị trường Việt Nam, đặc biệt là các phiên bản cao cấp hoặc các dòng SUV. Một số mẫu xe phổ biến có tùy chọn hoặc trang bị tiêu chuẩn 4MATIC bao gồm:
Liệt Kê các Mẫu Phổ Biến
- Sedan/Coupe/Convertible: C-Class (C300 4MATIC), E-Class (E300 4MATIC), S-Class, CLS, E-Class Coupe/Cabriolet.
- SUV/Crossover: GLC (đa số các phiên bản), GLE, GLS, G-Class (tiêu chuẩn 4MATIC), GLB (các phiên bản cao cấp), GLA (các phiên bản cao cấp).
- MPV: V-Class (một số phiên bản quốc tế có tùy chọn 4MATIC, ít phổ biến tại Việt Nam).
- Xe hiệu suất cao AMG: Hầu hết các mẫu AMG 43, 53, 63 đều trang bị hệ thống dẫn động AMG Performance 4MATIC, là một biến thể nâng cấp của 4MATIC tập trung vào hiệu suất.
Việc trang bị 4MATIC giúp các dòng xe này không chỉ mang lại sự sang trọng, tiện nghi mà còn tăng cường đáng kể khả năng thích ứng với điều kiện đường sá đa dạng tại Việt Nam.
4MATIC Khác Gì Các Hệ Dẫn Động AWD Khác?
Mặc dù đều là hệ thống dẫn động bốn bánh, 4MATIC của Mercedes-Benz có những đặc điểm riêng so với các hệ thống AWD của các hãng khác như Audi quattro, BMW xDrive, Subaru Symmetrical AWD hay hệ thống của Toyota/Lexus. Điểm khác biệt chủ yếu nằm ở triết lý thiết kế, tỷ lệ phân bổ mô-men xoắn mặc định, cách thức điều khiển điện tử và sự phối hợp với các hệ thống an toàn khác.
Ví dụ, Audi quattro truyền thống thường sử dụng bộ vi sai trung tâm Torsen phân bổ mô-men xoắn cơ khí (giờ có cả loại điện tử), trong khi BMW xDrive nổi bật với khả năng truyền phần lớn lực kéo ra cầu sau trong điều kiện bình thường. Mercedes-Benz 4MATIC ban đầu cũng thiên về cầu sau (55:45 hoặc 50:50) và ngày càng linh hoạt hơn trong các biến thể mới, đặc biệt là các biến thể trên nền tảng xe cầu trước.
Mỗi hệ thống đều có ưu và nhược điểm riêng, phù hợp với triết lý thương hiệu và mục đích sử dụng của từng dòng xe. Việc lựa chọn hệ thống nào phụ thuộc vào nhu cầu và sở thích cá nhân của người lái.
Bảo Dưỡng Hệ Thống 4MATIC: Những Điều Cần Lưu Ý
Để hệ thống 4MATIC luôn hoạt động hiệu quả và bền bỉ, việc bảo dưỡng định kỳ là cực kỳ quan trọng. Do tính phức tạp của hệ thống, việc bảo dưỡng cần được thực hiện bởi các kỹ thuật viên có chuyên môn và kinh nghiệm về xe Mercedes-Benz.
- Thay dầu hộp số phụ (transfer case) và dầu vi sai: Đây là những bộ phận cốt lõi của hệ thống 4MATIC. Dầu bôi trơn trong các bộ phận này cần được kiểm tra và thay thế theo khuyến cáo của nhà sản xuất hoặc theo lịch bảo dưỡng định kỳ. Dầu cũ, bẩn có thể làm giảm hiệu quả bôi trơn, gây mài mòn các bộ phận và dẫn đến hư hỏng đắt tiền.
- Kiểm tra các gioăng phớt: Các gioăng phớt bị rò rỉ dầu có thể dẫn đến thiếu dầu bôi trơn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tuổi thọ của hộp số phụ và vi sai.
- Kiểm tra các trục dẫn động (drive shafts): Đảm bảo các trục dẫn động không bị mòn, hư hỏng hoặc có tiếng kêu bất thường.
- Kiểm tra hệ thống điện tử: Các cảm biến và bộ điều khiển của hệ thống 4MATIC cần được kiểm tra định kỳ để đảm bảo hoạt động chính xác và phối hợp tốt với các hệ thống khác như ESP.
Tại Garage Auto Speedy, chúng tôi hiểu rõ cấu tạo và cách thức hoạt động của hệ thống 4MATIC trên từng dòng xe Mercedes-Benz. Chúng tôi có đầy đủ thiết bị chuyên dụng để chẩn đoán, kiểm tra và thực hiện các hạng mục bảo dưỡng 4MATIC một cách chính xác nhất.
Lời Khuyên Từ Chuyên Gia Garage Auto Speedy: Có Nên Chọn Xe 4MATIC?
Việc có nên chọn xe trang bị 4MATIC hay không phụ thuộc vào nhu cầu sử dụng và ngân sách của bạn.
Nếu bạn thường xuyên di chuyển trên các điều kiện đường sá phức tạp (đường đồi núi, đường sỏi đá, đường ngập nước nhẹ, đường trơn trượt do mưa) hoặc đơn giản là muốn có một chiếc xe an toàn và ổn định hơn trong mọi điều kiện, 4MATIC chắc chắn là một lựa chọn đáng cân nhắc. Nó mang lại sự tự tin và an tâm đáng kể sau tay lái.
Tuy nhiên, nếu bạn chỉ di chuyển chủ yếu trong đô thị trên đường bằng phẳng, khô ráo, và ưu tiên tiết kiệm chi phí ban đầu cũng như chi phí sử dụng (nhiên liệu, bảo dưỡng), phiên bản dẫn động hai bánh có thể là đủ và phù hợp hơn.
Quan trọng nhất là bạn cần hiểu rõ ưu và nhược điểm để đưa ra quyết định phù hợp với bản thân.
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ) về 4MATIC
4MATIC có tốn xăng hơn xe cùng loại không?
Có, xe trang bị 4MATIC thường có mức tiêu thụ nhiên liệu cao hơn một chút so với phiên bản dẫn động hai bánh tương đương do trọng lượng tăng thêm và lực cản ma sát trong hệ thống truyền động. Mức chênh lệch tùy thuộc vào từng mẫu xe và điều kiện vận hành.
Hệ thống 4MATIC có cần bảo dưỡng đặc biệt không?
Có, hệ thống 4MATIC có các bộ phận cần được kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ như dầu hộp số phụ và dầu vi sai. Việc bảo dưỡng này khác so với xe chỉ có dẫn động hai bánh. Nên tuân thủ lịch trình bảo dưỡng của nhà sản xuất hoặc theo lời khuyên của các chuyên gia như tại Garage Auto Speedy.
Xe 4MATIC có đi đường khó tốt hơn xe 2 bánh không?
Chắc chắn là có. 4MATIC giúp tăng cường độ bám đường và ổn định, cho phép xe vượt qua các đoạn đường trơn trượt, sỏi đá hoặc dốc tốt hơn đáng kể so với xe chỉ dẫn động hai bánh. Tuy nhiên, 4MATIC trên xe du lịch không biến chiếc xe thành xe off-road chuyên dụng như G-Class.
Làm sao biết xe Mercedes có trang bị 4MATIC?
Bạn có thể kiểm tra tem/logo “4MATIC” ở phía sau xe hoặc trên các thông số kỹ thuật trong giấy tờ xe. Ngoài ra, các phiên bản trang bị 4MATIC thường có tên model đi kèm chữ “4MATIC” (ví dụ: C300 4MATIC, GLC 300 4MATIC).
4MATIC có bền không?
Hệ thống 4MATIC của Mercedes-Benz được đánh giá là bền bỉ và đáng tin cậy nếu được bảo dưỡng đúng cách. Tuổi thọ của hệ thống phụ thuộc nhiều vào điều kiện vận hành và việc tuân thủ lịch bảo dưỡng.
Kết Luận
Hệ thống 4MATIC là một công nghệ dẫn động bốn bánh tiên tiến, góp phần tạo nên danh tiếng về sự an toàn và khả năng vận hành của Mercedes-Benz. Nó mang lại nhiều lợi ích thiết thực, đặc biệt là tăng cường độ bám đường, sự ổn định và tự tin khi lái xe trong các điều kiện khó khăn. Mặc dù có nhược điểm về chi phí và trọng lượng, những ưu điểm về an toàn và hiệu suất khiến 4MATIC trở thành một lựa chọn hấp dẫn đối với nhiều người yêu xe.
Nếu bạn đang sở hữu một chiếc xe Mercedes-Benz trang bị 4MATIC hoặc đang tìm hiểu để mua, việc hiểu rõ về hệ thống này và thực hiện bảo dưỡng định kỳ là vô cùng quan trọng. Đội ngũ chuyên gia tại Garage Auto Speedy luôn sẵn sàng tư vấn và cung cấp các dịch vụ bảo dưỡng, sửa chữa chuyên nghiệp cho chiếc xe Mercedes-Benz của bạn, đảm bảo hệ thống 4MATIC luôn hoạt động tối ưu.
Hãy liên hệ với Garage Auto Speedy theo số điện thoại 0877.726.969 hoặc truy cập website https://autospeedy.vn/ để biết thêm chi tiết và đặt lịch hẹn. Hoặc ghé thăm địa chỉ 2QW3+G93 Bắc Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam để được các chuyên gia của chúng tôi hỗ trợ trực tiếp.
