4WD Có Bị Bó Cứng Bánh Xe Không? Chuyên Gia Garage Auto Speedy Giải Đáp Chi Tiết

Nhiều người dùng xe trang bị hệ thống dẫn động 4 bánh (4WD) thường thắc mắc “liệu 4wd Có Bị Bó Cứng Bánh Xe Không?”. Đây là một câu hỏi phổ biến và câu trả lời là CÓ, nhưng chỉ xảy ra trong một số điều kiện nhất định và chủ yếu áp dụng cho hệ thống 4WD bán thời gian (Part-time 4WD). Để hiểu rõ hơn về hiện tượng này, nguyên nhân, hậu quả và cách phòng tránh, hãy cùng các chuyên gia từ Garage Auto Speedy đi sâu vào chi tiết.

Hiểu đúng về hệ thống dẫn động 4 bánh và cách nó hoạt động là chìa khóa để sử dụng xe hiệu quả và bảo vệ các bộ phận truyền động. Tại Garage Auto Speedy, chúng tôi nhận thấy nhiều trường hợp khách hàng gặp vấn đề liên quan đến hệ thống 4WD do chưa nắm rõ nguyên lý hoạt động của nó, đặc biệt là sự khác biệt giữa các loại 4WD và AWD.

Hệ Thống Dẫn Động 4 Bánh (4WD) là Gì?

Hệ thống dẫn động 4 bánh (4WD – Four-Wheel Drive) giúp truyền lực từ động cơ đến cả bốn bánh xe, tăng cường độ bám đường và khả năng vượt địa hình. Tuy nhiên, không phải tất cả các hệ thống 4WD đều giống nhau. Có ba loại chính:

1. Part-time 4WD (Bán thời gian): Hệ thống này cho phép người lái lựa chọn giữa chế độ 2WD (chỉ dẫn động cầu sau hoặc cầu trước) và 4WD. Khi ở chế độ 4WD, cầu trước và cầu sau được kết nối cứng với nhau thông qua hộp chuyển số phụ (transfer case). Điều này có nghĩa là tốc độ quay của trục trước và trục sau bắt buộc phải bằng nhau.
2. Full-time 4WD (Toàn thời gian): Hệ thống này luôn truyền lực đến cả bốn bánh nhưng có một bộ vi sai trung tâm hoặc cơ cấu tương tự (như bộ khóa vi sai trung tâm có thể điều khiển) giữa cầu trước và cầu sau. Bộ vi sai trung tâm này cho phép cầu trước và cầu sau quay với tốc độ khác nhau khi cần thiết.
3. AWD (All-Wheel Drive): Tương tự Full-time 4WD, hệ thống AWD cũng luôn truyền lực đến cả bốn bánh và sử dụng vi sai trung tâm hoặc bộ ly hợp để điều chỉnh lực truyền tới từng trục một cách linh hoạt. AWD thường được thiết kế cho các điều kiện đường trơn trượt nhẹ hoặc lái xe hàng ngày, ít tập trung vào khả năng off-road khắc nghiệt như 4WD.

Tại Sao Bánh Xe 4WD Bán Thời Gian Có Thể Bị Bó Cứng?

Hiện tượng “bó cứng bánh xe” hay còn gọi là “Wind-up” hoặc “Driveline Wind-up” chủ yếu xảy ra với hệ thống Part-time 4WD khi được sử dụng không đúng cách.

Nguyên nhân chính nằm ở việc khóa cứng sự khác biệt tốc độ quay giữa cầu trước và cầu sau khi chế độ 4WD được kích hoạt.

Khi xe di chuyển trên một bề mặt có độ bám cao như đường nhựa khô, đặc biệt là khi vào cua, bánh xe ở các góc khác nhau sẽ phải đi một quãng đường khác nhau. Bánh xe phía ngoài cua sẽ quay nhanh hơn bánh xe phía trong cua, và tương tự, trục trước và trục sau cũng có sự chênh lệch về tốc độ quay.

Đối với Part-time 4WD ở chế độ 4H (4×4 High) hoặc 4L (4×4 Low):

• Hộp chuyển số phụ khóa hai trục lại với nhau.
• Nó không có bộ vi sai trung tâm để bù đắp sự khác biệt tốc độ giữa cầu trước và cầu sau.
• Khi xe vào cua trên đường nhựa khô, trục trước và trục sau muốn quay ở tốc độ khác nhau, nhưng hộp chuyển số phụ lại ép chúng quay cùng tốc độ.
• Điều này tạo ra một lực căng cực lớn tích tụ trong toàn bộ hệ thống truyền động (driveshafts, differentials, transfer case). Lực căng này chính là nguyên nhân gây ra hiện tượng bó cứng.

Bó Cứng Bánh Xe Xảy Ra Khi Nào và ở Đâu?

Hiện tượng bó cứng bánh xe 4WD bán thời gian gần như chắc chắn sẽ xảy ra khi bạn:

• Vào cua gắt trên đường nhựa khô, bê tông hoặc các bề mặt có độ bám cao khác. Đây là điều kiện lý tưởng để sự khác biệt tốc độ giữa các trục đạt mức tối đa.
• Lái xe đường thẳng kéo dài trên đường nhựa khô với chế độ 4WD bán thời gian. Mặc dù ít rõ rệt hơn khi vào cua, sự khác biệt nhỏ về chu vi lốp hoặc tốc độ di chuyển cũng có thể tích tụ lực căng theo thời gian.
• Đỗ xe hoặc di chuyển chậm trong không gian hẹp (ví dụ: quay đầu xe, đỗ xe) trên bề mặt cứng khi đang bật chế độ 4WD.

Ngược lại, hiện tượng bó cứng này rất hiếm hoặc không xảy ra khi bạn sử dụng chế độ 4WD bán thời gian trên các bề mặt có độ bám thấp như:

• Đường bùn lầy
• Cát
• Tuyết
• Đường sỏi đá
• Cỏ ướt

Trên các bề mặt này, bánh xe có thể bị trượt nhẹ để giải phóng sức căng, do đó không xảy ra tình trạng bó cứng nghiêm trọng như trên đường khô.

Dấu hiệu nhận biết khi xe bị bó cứng:

• Xe khó điều khiển khi vào cua, cảm giác như có gì đó đang cản lại.
• Có tiếng kêu lục cục, lạch cạch hoặc rít lên từ hệ thống truyền động hoặc lốp xe.
• Cảm giác xe bị giật cục hoặc khựng lại đột ngột.
• Lốp xe bị trượt hoặc miết trên mặt đường ngay cả khi đi chậm.

Hậu Quả Khi 4WD Bị Bó Cứng Bánh Xe?

Việc để hiện tượng bó cứng bánh xe xảy ra lặp đi lặp lại hoặc kéo dài có thể gây ra những hư hỏng nghiêm trọng và tốn kém cho hệ thống truyền động của xe:

• Hư hỏng hộp chuyển số phụ (Transfer Case): Đây là bộ phận chịu lực căng trực tiếp và dễ bị ảnh hưởng nhất. Các bánh răng, xích hoặc bộ ly hợp bên trong có thể bị mòn, gãy hoặc biến dạng.
• Hỏng vi sai (Differentials): Vi sai cầu trước và cầu sau cũng phải chịu tải lớn, có thể dẫn đến mòn răng vi sai, vỡ vỏ vi sai.
• Hỏng trục truyền động (Driveshafts): Lực xoắn quá mức có thể làm cong hoặc gãy các trục.
• Hỏng lốp xe: Lốp bị miết trên mặt đường khô gây mòn bất thường, thậm chí có thể làm hỏng cấu trúc lốp.
• Giảm tuổi thọ chung của các bộ phận: Ngay cả khi không bị hư hỏng đột ngột, việc chịu lực căng liên tục sẽ làm giảm tuổi thọ của toàn bộ hệ thống truyền động.

Theo Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, “Chúng tôi đã gặp không ít trường hợp xe bán tải hoặc SUV sử dụng 4WD bán thời gian bị hư hỏng hộp chuyển số phụ do người dùng quên hoặc không biết cách chuyển về chế độ 2WD khi đi trên đường nhựa. Chi phí sửa chữa cho các hư hỏng này thường khá cao, có thể lên tới hàng chục triệu đồng tùy mức độ và loại xe.”

Cách Phòng Tránh và Xử Lý Khi 4WD Bị Bó Cứng?

Cách phòng tránh:

• Hiểu rõ loại hệ thống 4WD trên xe của bạn: Đọc kỹ sách hướng dẫn sử dụng xe để biết xe của bạn là Part-time, Full-time 4WD hay AWD.
• Chỉ sử dụng Part-time 4WD (chế độ 4H, 4L) trên các bề mặt có độ bám thấp: Đây là quy tắc quan trọng nhất. Sử dụng chế độ 2WD khi đi trên đường nhựa khô ráo.
• Chuyển chế độ 4WD đúng cách: Tuân theo hướng dẫn của nhà sản xuất về tốc độ và điều kiện khi chuyển đổi giữa các chế độ (ví dụ: có cần dừng xe hay không).

Cách xử lý khi phát hiện bó cứng:

• Dừng xe ngay lập tức: Tuyệt đối không cố gắng di chuyển tiếp khi đang bị bó cứng.
• Chuyển về chế độ 2WD (nếu là Part-time 4WD): Thao tác này sẽ ngắt kết nối cứng giữa hai cầu.
• Thử lùi hoặc tiến nhẹ: Di chuyển xe một chút (vài centimet hoặc mét) theo hướng ngược lại hoặc theo một đường thẳng có thể giúp giải phóng sức căng tích tụ trong hệ thống truyền động.
• Nếu không hết: Đôi khi cần phải kích xe lên hoặc nhờ sự hỗ trợ từ chuyên gia.

Hệ Thống AWD và Full-time 4WD có Bị Bó Cứng Không?

Như đã giải thích ở trên, các hệ thống AWD và Full-time 4WD được trang bị bộ vi sai trung tâm (hoặc cơ cấu ly hợp điều khiển điện tử) cho phép bánh xe trước và sau quay ở tốc độ khác nhau khi cần thiết. Do đó, chúng không bị bó cứng khi đi trên đường nhựa khô hoặc vào cua như Part-time 4WD.

Các hệ thống này được thiết kế để mang lại sự an toàn và ổn định khi di chuyển trong các điều kiện đường trơn trượt nhẹ như mưa, đường ướt, hoặc tuyết mỏng mà không yêu cầu người lái phải thay đổi chế độ liên tục.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng một số xe Full-time 4WD có tùy chọn khóa vi sai trung tâm thủ công (ví dụ: khi đi off-road cực nặng). Nếu bạn kích hoạt khóa vi sai trung tâm này, hệ thống sẽ hoạt động giống như Part-time 4WD và có thể bị bó cứng nếu sử dụng trên bề mặt có độ bám cao.

Lời Khuyên Từ Chuyên Gia Garage Auto Speedy

Việc hiểu rõ và sử dụng đúng hệ thống 4WD trên xe của bạn là vô cùng quan trọng để đảm bảo an toàn và tránh những hư hỏng không đáng có.

• Kiểm tra định kỳ: Ngay cả khi sử dụng đúng cách, hệ thống truyền động 4WD cũng cần được kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất. Điều này bao gồm kiểm tra dầu hộp số, dầu cầu, dầu hộp chuyển số phụ và các khớp nối.
• Lắng nghe xe: Chú ý đến bất kỳ tiếng động lạ, rung lắc hoặc cảm giác bất thường nào khi vận hành, đặc biệt là khi sử dụng các chế độ 4WD.
• Tìm kiếm sự tư vấn chuyên nghiệp: Nếu bạn không chắc chắn về cách sử dụng hệ thống 4WD của xe hoặc nghi ngờ có vấn đề, hãy đưa xe đến các gara uy tín để được kiểm tra.

Tại Garage Auto Speedy, chúng tôi có đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm và am hiểu sâu về các hệ thống dẫn động trên nhiều dòng xe. Chúng tôi cung cấp dịch vụ kiểm tra, bảo dưỡng và sửa chữa chuyên nghiệp cho hệ thống 4WD/AWD, giúp xe của bạn luôn vận hành ổn định và an toàn trên mọi cung đường.

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)

1. Xe AWD có bị bó cứng bánh xe không?
Không, các xe trang bị hệ thống AWD (All-Wheel Drive) thường không bị bó cứng bánh xe khi đi trên đường nhựa khô vì chúng có bộ vi sai trung tâm hoặc cơ cấu tương tự cho phép các trục quay ở tốc độ khác nhau.

2. Khi nào nên sử dụng chế độ 4H và 4L trên xe 4WD bán thời gian?
Chế độ 4H (4×4 High) và 4L (4×4 Low) chỉ nên sử dụng khi di chuyển trên các bề mặt có độ bám thấp như bùn, cát, tuyết, đường sỏi hoặc khi cần lực kéo mạnh ở tốc độ thấp (ví dụ: leo dốc nặng).

3. Làm sao để biết xe 4WD của tôi bị bó cứng?
Các dấu hiệu nhận biết bao gồm khó khăn khi vào cua, có tiếng động lạ (lục cục, rít), cảm giác xe bị khựng lại hoặc giật cục, và lốp xe bị trượt trên mặt đường khô.

4. Bị bó cứng 4WD có gây hại xe không?
Có. Hiện tượng bó cứng lặp đi lặp lại hoặc kéo dài có thể gây hư hỏng nghiêm trọng và tốn kém cho hộp chuyển số phụ, vi sai, trục truyền động và lốp xe.

5. Nên kiểm tra hệ thống 4WD ở đâu nếu nghi ngờ có vấn đề?
Bạn nên đưa xe đến các gara uy tín và có kinh nghiệm với hệ thống 4WD như Garage Auto Speedy để được kiểm tra, chẩn đoán và sửa chữa bởi các kỹ thuật viên chuyên nghiệp.

6. Xe Full-time 4WD có cần chuyển chế độ khi đi đường khô không?
Không, xe Full-time 4WD được thiết kế để di chuyển trên mọi loại địa hình (bao gồm cả đường khô) ở chế độ 4WD mà không bị bó cứng nhờ có vi sai trung tâm.

Kết Luận

Hiện tượng bó cứng bánh xe là một vấn đề có thật đối với các xe sử dụng hệ thống 4WD bán thời gian khi vận hành sai cách trên đường có độ bám cao. Hiểu rõ nguyên lý hoạt động và tuân thủ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất là điều kiện tiên quyết để bảo vệ hệ thống truyền động của xe.

Nếu bạn đang sở hữu một chiếc xe 4WD hoặc AWD và có bất kỳ thắc mắc nào về cách sử dụng hay cần kiểm tra tình trạng hoạt động của hệ thống dẫn động, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Garage Auto Speedy. Đội ngũ chuyên gia của chúng tôi luôn sẵn sàng cung cấp dịch vụ tư vấn, kiểm tra và bảo dưỡng chuyên nghiệp, giúp chiếc xe của bạn luôn trong trạng thái tốt nhất.

Để được tư vấn chi tiết hoặc đặt lịch hẹn, vui lòng liên hệ Garage Auto Speedy qua Hotline 0877.726.969 hoặc truy cập website https://autospeeddy.vn/. Garage Auto Speedy – đồng hành cùng bạn trên mọi nẻo đường!