4WD có giúp tăng lực kéo không? Giải mã chi tiết từ chuyên gia Garage Auto Speedy

Nhiều người khi tìm hiểu về các loại xe gầm cao, xe bán tải thường nghe đến thuật ngữ ‘4WD’ hoặc ‘dẫn động 4 bánh’. Một câu hỏi phổ biến đặt ra là: 4wd Có Giúp Tăng Lực Kéo Không? Câu trả lời ngắn gọn từ đội ngũ chuyên gia tại Garage Auto Speedy là CÓ, hệ thống 4WD được thiết kế chính để tăng cường khả năng bám đường (lực kéo) của xe, nhưng không phải trong mọi trường hợp và cơ chế hoạt động của nó khá thú vị. Với kinh nghiệm dày dặn trong lĩnh vực sửa chữa, bảo dưỡng và tư vấn xe ô tô, Garage Auto Speedy hiểu rõ tầm quan trọng của lực kéo, đặc biệt khi bạn thường xuyên di chuyển trên các địa hình phức tạp, đường trơn trượt hay đơn giản là muốn có thêm sự tự tin sau tay lái. Bài viết này sẽ đi sâu giải mã cơ chế hoạt động của 4WD và làm rõ nó giúp tăng lực kéo như thế nào, dựa trên góc nhìn chuyên môn và kinh nghiệm thực tế của Garage Auto Speedy.

Hệ thống 4WD là gì? Hiểu đúng về dẫn động 4 bánh

4WD (Four-Wheel Drive) hay còn gọi là dẫn động 4 bánh, là một hệ thống truyền lực được thiết kế để cung cấp năng lượng từ động cơ đến cả bốn bánh xe cùng lúc. Mục đích chính của việc này là tối đa hóa diện tích tiếp xúc có lực đẩy giữa lốp xe và mặt đường, từ đó tăng khả năng bám đường và vượt qua các điều kiện địa hình khó khăn hoặc bề mặt trơn trượt.

Khác với hệ thống dẫn động cầu trước (FWD – Front-Wheel Drive) chỉ truyền lực tới hai bánh trước hoặc dẫn động cầu sau (RWD – Rear-Wheel Drive) chỉ truyền lực tới hai bánh sau, 4WD phân phối lực kéo đều hơn trên cả bốn điểm tiếp xúc với mặt đất. Điều này đặc biệt quan trọng khi một hoặc nhiều bánh xe mất độ bám.

Cơ chế hoạt động của hệ thống 4WD: Phân bổ lực kéo thông minh

Để hiểu 4WD giúp tăng lực kéo như thế nào, chúng ta cần nhìn vào cách nó phân phối sức mạnh từ động cơ. Động cơ tạo ra mô-men xoắn, được truyền qua hộp số, sau đó đến một bộ phận quan trọng gọi là hộp số phụ (transfer case). Hộp số phụ là trái tim của hệ thống 4WD, nó cho phép người lái lựa chọn chế độ dẫn động (ví dụ: 2H, 4H, 4L) và chia mô-men xoắn đến cả trục truyền động phía trước và phía sau.

Từ hộp số phụ, mô-men xoắn được truyền đến cầu trước và cầu sau. Ở mỗi cầu, có một bộ vi sai (differential). Bộ vi sai cho phép các bánh xe trên cùng một trục quay với tốc độ khác nhau khi vào cua. Tuy nhiên, bộ vi sai tiêu chuẩn có một nhược điểm: nếu một bánh xe mất độ bám (ví dụ: nằm trên băng hoặc bị treo lơ lửng), nó sẽ quay tít trong khi bánh đối diện trên cùng trục đứng yên, làm xe mất lực kéo.

Hệ thống vi sai trong 4matic là loại gì? là một trong những ví dụ về sự phức tạp của các hệ thống dẫn động hiện đại. Với các hệ thống 4WD chuyên dụng, thường có thêm các bộ khóa vi sai (locking differentials) hoặc vi sai chống trượt (limited-slip differentials). Các bộ phận này giúp hạn chế hoặc loại bỏ hiện tượng bánh xe quay tít khi mất bám, đảm bảo lực kéo được truyền đến các bánh xe còn lại vẫn còn độ bám. Đây chính là mấu chốt giúp 4WD tăng lực kéo trên địa hình khó.

4WD giúp tăng lực kéo NHƯ THẾ NÀO trong các điều kiện thực tế?

Vai trò của 4WD trong việc tăng lực kéo trở nên rõ rệt nhất khi xe di chuyển trên các bề mặt có độ bám thấp hoặc cần lực kéo lớn để vượt qua chướng ngại vật.

• Đường lầy lội, bùn đất: Khi đi qua đoạn đường lầy, các bánh xe rất dễ bị trượt và mất độ bám. Với xe 2WD, nếu cả hai bánh chủ động cùng bị kẹt hoặc mất bám, xe sẽ đứng yên. Hệ thống 4WD truyền lực đến cả bốn bánh. Ngay cả khi một hoặc hai bánh bị trượt trong bùn, các bánh còn lại (nếu vẫn có độ bám) có thể tạo ra lực đẩy cần thiết để đưa xe thoát khỏi vũng lầy.

• Cát, sỏi rời: Tương tự như bùn, cát và sỏi rời không cung cấp đủ ma sát cho lốp xe. Xe 2WD dễ bị sa lầy vì bánh chủ động đào sâu vào lớp vật liệu mềm. 4WD phân tán lực lên cả bốn bánh, giảm áp lực riêng lên từng điểm tiếp xúc và tăng cơ hội tìm thấy độ bám ở các vùng cát hoặc sỏi chặt hơn.

• Đường tuyết, băng giá: Đây là những điều kiện cực kỳ nguy hiểm vì độ bám giảm mạnh. 4WD không làm lốp bám tốt hơn băng đá, nhưng nó giúp phân phối lực kéo đều hơn, giảm khả năng một bánh bị trượt hoàn toàn và gây mất kiểm soát. Hệ thống này cho phép xe di chuyển từ từ và kiểm soát hơn trên bề mặt trơn.

• Lên dốc, vượt chướng ngại vật: Khi lên dốc cao hoặc vượt qua vật cản, xe cần một lực đẩy lớn. 4WD cung cấp lực kéo từ cả bốn bánh, giúp xe có đủ sức mạnh để leo dốc hoặc vượt qua chướng ngại vật hiệu quả hơn xe 2WD.

Nói cách khác, 4WD giúp “tận dụng” tối đa lượng ma sát có sẵn giữa lốp và mặt đường tại bất kỳ thời điểm nào, bằng cách đảm bảo rằng lực đẩy được truyền đến càng nhiều bánh xe còn bám càng tốt. Điều này trực tiếp gia tăng lực kéo tổng thể của xe trong các tình huống khó khăn.

Các loại hệ thống 4WD phổ biến và ảnh hưởng đến lực kéo

Không phải tất cả các hệ thống dẫn động 4 bánh đều giống nhau. Có ba loại chính, mỗi loại có ảnh hưởng khác nhau đến khả năng tăng lực kéo:

1. 4WD bán thời gian (Part-time 4WD): Thường thấy trên các xe bán tải và SUV truyền thống. Hệ thống này cho phép người lái lựa chọn giữa 2WD (chỉ cầu sau) và 4WD (cả hai cầu khóa cứng tỷ lệ phân bổ lực 50:50). Chế độ 4WD chỉ nên sử dụng trên bề mặt có độ bám thấp (đất, cát, bùn, tuyết) vì nó khóa hai trục lại với nhau, không cho phép bánh trước và sau quay khác tốc độ khi vào cua trên đường khô, có thể gây hư hỏng hệ thống truyền động. Lực kéo tăng lên đáng kể khi ở chế độ 4WD trên địa hình xấu, nhờ khả năng phân phối lực đều đến cả hai cầu.

   • Ưu điểm về lực kéo: Rất hiệu quả trên địa hình cực khó khi cần lực kéo tối đa và phân bổ đều.
   • Nhược điểm về lực kéo: Không phù hợp sử dụng trên đường khô, có thể gây mất ổn định khi vào cua.

2. 4WD toàn thời gian (Full-time 4WD): Hệ thống này cho phép xe di chuyển ở chế độ 4WD liên tục trên mọi loại địa hình, kể cả đường khô. Nó có bộ vi sai trung tâm (center differential) hoặc bộ vi sai hạn chế trượt trung tâm, cho phép các trục trước và sau quay với tốc độ khác nhau khi cần. Điều này giúp tăng lực kéo và độ ổn định trên cả đường khô và đường trơn trượt.

   • Ưu điểm về lực kéo: Tăng độ bám và ổn định trong mọi điều kiện, linh hoạt hơn bán thời gian.
   • Nhược điểm về lực kéo: Thường phức tạp và đắt tiền hơn, có thể tốn nhiên liệu hơn 2WD.

3. AWD (All-Wheel Drive): Mặc dù thường được xếp riêng, AWD cũng là một dạng dẫn động 4 bánh. Khác với 4WD truyền thống, AWD thường hoạt động tự động và liên tục. Hệ thống sử dụng các cảm biến và máy tính để tự động điều chỉnh lượng mô-men xoắn gửi đến từng bánh xe tùy thuộc vào điều kiện độ bám. Nhiều hệ thống AWD ưu tiên cầu trước hoặc sau khi đi đường bằng để tiết kiệm nhiên liệu và tự động chuyển sang phân bổ lực đều hơn khi phát hiện mất bám. AWD thường hiệu quả hơn trong việc cải thiện độ bám và an toàn trên các bề mặt trơn trượt nhẹ như đường ướt, băng, hoặc tuyết mỏng, nhưng có thể không mạnh mẽ bằng 4WD bán thời gian trên địa hình off-road khắc nghiệt.

   • Ưu điểm về lực kéo: Cải thiện đáng kể độ bám và an toàn trên đường thông thường khi gặp điều kiện bất lợi (mưa, sương giá). Hoạt động tự động, tiện lợi cho người lái phổ thông.
   • Nhược điểm về lực kéo: Thường không có các tùy chọn khóa vi sai cứng như 4WD chuyên dụng, hạn chế khả năng trên địa hình off-road cực khó.

Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, chia sẻ: “Việc lựa chọn loại 4WD nào phụ thuộc nhiều vào mục đích sử dụng của bạn. Nếu thường xuyên off-road nặng, 4WD bán thời gian với cầu cứng sẽ là lựa chọn tối ưu. Còn nếu chỉ cần tăng tính an toàn trên đường trơn trượt hoặc đi đường đèo, AWD tự động linh hoạt sẽ tiện lợi hơn. Điều quan trọng là hiểu rõ hệ thống trên xe của mình để sử dụng nó hiệu quả nhất.”

So sánh 4WD với 2WD và AWD về khả năng lực kéo

Sự khác biệt rõ ràng nhất về lực kéo nằm ở việc phân phối sức mạnh:

• 2WD: Chỉ sử dụng 2 bánh để đẩy hoặc kéo. Nếu hai bánh này mất bám, xe sẽ đứng yên. Khả năng lực kéo hạn chế trên địa hình xấu hoặc trơn trượt.
• AWD: Phân phối lực kéo đến cả 4 bánh một cách tự động. Nhanh chóng chuyển lực đến bánh có độ bám khi cần. Tăng đáng kể lực kéo và an toàn trên đường ẩm ướt, tuyết nhẹ.
• 4WD (đặc biệt là bán thời gian với chế độ 4L): Cho phép phân phối lực kéo đều hoặc có khóa vi sai, mang lại khả năng vượt địa hình vượt trội và lực kéo tối đa trên các bề mặt cực kỳ khó khăn như bùn sâu, cát dày, hoặc đá lởm chởm.

Những lầm tưởng về 4WD và lực kéo

Mặc dù 4WD mang lại lợi ích rõ rệt về lực kéo, vẫn có một số lầm tưởng về nó:

• Lầm tưởng 1: 4WD giúp xe dừng lại nhanh hơn. Sai. 4WD chủ yếu giúp xe di chuyển tiến hoặc lùi trên bề mặt khó. Hệ thống phanh (ABS, EBD) và chất lượng lốp mới là yếu tố quyết định khả năng dừng xe.
• Lầm tưởng 2: Xe 4WD không bao giờ bị kẹt. Sai. Ngay cả xe 4WD cũng có thể bị kẹt nếu độ bám quá kém, xe bị treo gầm, hoặc người lái không sử dụng đúng chế độ 4WD phù hợp.
• Lầm tưởng 3: Có 4WD thì lốp nào cũng được. Sai. Lốp xe là điểm tiếp xúc duy nhất với mặt đường. Lốp tốt, phù hợp với điều kiện địa hình/thời tiết sẽ tối đa hóa hiệu quả của hệ thống 4WD.
• Lầm tưởng 4: 4WD luôn tốt hơn 2WD. Không hẳn. Trên đường nhựa khô ráo, 2WD thường tiết kiệm nhiên liệu hơn, có trọng lượng nhẹ hơn và cấu trúc đơn giản hơn. 4WD chỉ thực sự phát huy ưu thế khi độ bám giảm.

Nhiều người lo ngại 4wd có làm xe khó lái hơn không? khi so với 2WD. Thực tế, trên đường thông thường, sự khác biệt không lớn. Trên địa hình khó, 4WD thậm chí còn giúp xe ổn định và dễ kiểm soát hơn nhờ khả năng bám đường tốt hơn.

Một câu hỏi khác Garage Auto Speedy thường nhận được là 4wd có tắt được khi đi đường bằng không?. Đối với 4WD bán thời gian, BẮT BUỘC phải tắt khi đi đường bằng để tránh hư hỏng. 4WD toàn thời gian và AWD thì không cần tắt.

Khả năng 4wd ảnh hưởng gì đến vận tốc tối đa? Thông thường, 4WD không làm tăng vận tốc tối đa. Ngược lại, hệ thống 4WD thường nặng hơn và tạo ra ma sát trong hệ truyền động nhiều hơn, có thể làm giảm đôi chút vận tốc tối đa so với phiên bản 2WD tương đương, mặc dù sự khác biệt này thường không đáng kể trong điều kiện lái xe thông thường.

Còn về việc 4wd giúp tăng khả năng vượt ngập không?. 4WD có thể hỗ trợ di chuyển trong nước nông hoặc bùn dưới nước nhờ tăng lực kéo, nhưng khả năng vượt ngập phụ thuộc nhiều hơn vào khoảng sáng gầm xe, vị trí ống hút gió, và quan trọng nhất là kỹ năng của người lái. Việc cố gắng vượt qua vùng ngập sâu là cực kỳ rủi ro cho bất kỳ loại xe nào.

Bảo dưỡng hệ thống 4WD: Lời khuyên từ Garage Auto Speedy

Hệ thống 4WD là một cấu trúc cơ khí phức tạp bao gồm hộp số phụ, các trục truyền động, vi sai trước/sau, và đôi khi cả khóa vi sai. Để hệ thống này hoạt động hiệu quả và bền bỉ, việc bảo dưỡng định kỳ là cực kỳ quan trọng.

• Thay dầu hộp số phụ và dầu vi sai: Giống như động cơ và hộp số, hộp số phụ và các bộ vi sai cần được bôi trơn bằng loại dầu chuyên dụng. Dầu này sẽ bị hao mòn và nhiễm bẩn theo thời gian, làm giảm khả năng bôi trơn và làm mát, dẫn đến mài mòn các bộ phận bên trong. Việc thay dầu đúng định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất (hoặc theo lời khuyên của Garage Auto Speedy dựa trên điều kiện vận hành thực tế của bạn) là rất cần thiết.
• Kiểm tra các trục truyền động và khớp nối: Các bộ phận này chịu tải lớn khi xe di chuyển trên địa hình khó. Cần kiểm tra định kỳ xem có bị lỏng, mòn, hoặc hỏng hóc không.
• Kiểm tra gioăng phớt: Gioăng phớt bị hỏng có thể gây rò rỉ dầu, dẫn đến thiếu dầu bôi trơn và hư hỏng nghiêm trọng.
• Kiểm tra hệ thống điện/cảm biến (đối với AWD/4WD tự động): Các hệ thống này dựa vào cảm biến để phân tích điều kiện đường xá và phân phối lực kéo. Lỗi cảm biến có thể làm giảm hiệu quả hoạt động của hệ thống.

Ông Bùi Hiếu, Chuyên gia tư vấn xe tại Garage Auto Speedy, nhấn mạnh: “Hệ thống 4WD, dù mang lại nhiều lợi ích về lực kéo, cũng đòi hỏi sự chăm sóc định kỳ để hoạt động hiệu quả và bền bỉ. Việc thay dầu vi sai, dầu hộp số phụ (transfer case) đúng hạn tại các gara uy tín như Garage Auto Speedy là cực kỳ quan trọng để tránh những hư hỏng tốn kém. Chúng tôi có đầy đủ kinh nghiệm và trang thiết bị để kiểm tra, bảo dưỡng và sửa chữa các hệ thống 4WD/AWD từ cơ bản đến phức tạp.”

Các câu hỏi thường gặp về 4WD và lực kéo

• Xe 4WD có tốn xăng hơn xe 2WD không?
  Thông thường, xe 4WD có trọng lượng nặng hơn và hệ thống truyền động phức tạp hơn tạo ra nhiều ma sát nội bộ hơn, nên thường tốn nhiên liệu hơn so với phiên bản 2WD tương đương khi di chuyển trên đường bằng.
• Khi nào tôi nên kích hoạt chế độ 4WD (đối với 4WD bán thời gian)?
  Bạn chỉ nên kích hoạt chế độ 4WD (đặc biệt là 4H hoặc 4L) khi di chuyển trên các bề mặt có độ bám thấp như đường bùn lầy, cát, sỏi rời, tuyết hoặc khi cần vượt chướng ngại vật khó khăn.
• Tôi có thể sử dụng chế độ 4WD trên đường nhựa khô không?
  Đối với 4WD bán thời gian, TUYỆT ĐỐI KHÔNG nên sử dụng trên đường nhựa khô vì có thể gây hư hỏng nặng cho hệ thống truyền động do bánh xe trước và sau bị khóa cứng và không thể quay khác tốc độ khi vào cua. 4WD toàn thời gian và AWD có thể sử dụng liên tục.
• Làm sao để biết xe của tôi có 4WD hay AWD?
  Bạn có thể kiểm tra thông số kỹ thuật của xe trong sách hướng dẫn sử dụng hoặc trên các trang web chính thức của nhà sản xuất. Thường sẽ có ký hiệu 4WD, 4×4 hoặc AWD.
• Chi phí bảo dưỡng hệ thống 4WD có cao không?
  Việc bảo dưỡng định kỳ như thay dầu thường có chi phí hợp lý. Tuy nhiên, nếu hệ thống bị hư hỏng nặng do sử dụng sai cách hoặc không bảo dưỡng, chi phí sửa chữa các bộ phận như hộp số phụ hay vi sai có thể khá cao.

Kết luận

Tóm lại, hệ thống dẫn động 4 bánh (4WD), bao gồm cả AWD, chắc chắn có giúp tăng lực kéo đáng kể, đặc biệt trên các bề mặt có độ bám thấp như đường lầy, cát, sỏi, tuyết hay khi lên dốc. Nó phân phối lực kéo hiệu quả hơn nhiều so với hệ thống 2WD, mang lại sự tự tin và khả năng vận hành vượt trội trong những điều kiện mà xe 2WD gặp khó khăn. Tuy nhiên, 4WD không phải là “đũa thần” cho mọi trường hợp; khả năng lực kéo của xe còn phụ thuộc vào chất lượng lốp, trọng lượng xe, và kỹ năng của người lái. Hơn nữa, hệ thống 4WD đòi hỏi sự hiểu biết để sử dụng đúng cách (đặc biệt là 4WD bán thời gian) và cần được bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo hoạt động bền bỉ.

Nếu bạn đang phân vân về việc lựa chọn xe có 4WD/AWD, cách sử dụng hiệu quả hệ thống này, hoặc cần kiểm tra, bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống dẫn động của xe, đừng ngần ngại liên hệ với Garage Auto Speedy. Với đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm và chuyên môn sâu, chúng tôi tự tin mang đến cho bạn sự tư vấn chính xác và dịch vụ chất lượng cao nhất.

Liên hệ Garage Auto Speedy ngay hôm nay để được hỗ trợ:

• Hotline: 0877.726.969
• Website: https://autospeedy.vn/
• Địa chỉ: 2QW3+G93 Bắc Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam

Đội ngũ chuyên gia của Garage Auto Speedy luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên mọi cung đường!