Hệ Thống 4WD Có Thay Đổi Khi Đổi Chế Độ Lái Không? Chuyên Gia Auto Speedy Giải Đáp Chi Tiết

Một trong những câu hỏi thường gặp khi sở hữu một chiếc xe trang bị hệ thống dẫn động bốn bánh (4WD hay 4×4) là liệu việc thay đổi các chế độ lái như Eco, Sport, hay các chế độ địa hình có thực sự làm thay đổi cách hoạt động của hệ thống 4WD hay không. Đây là một thắc mắc hoàn toàn chính đáng, bởi cách hoạt động của 4WD liên quan trực tiếp đến khả năng vận hành, độ an toàn và hiệu quả sử dụng nhiên liệu của xe.

Theo các chuyên gia giàu kinh nghiệm tại Garage Auto Speedy, câu trả lời là Vâng, hệ thống 4WD thường có sự thay đổi đáng kể khi bạn chuyển đổi giữa các chế độ lái khác nhau, đặc biệt là trên các dòng xe hiện đại. Sự thay đổi này không chỉ đơn thuần là cảm giác lái khác biệt, mà còn liên quan đến cách phân bổ lực kéo và tương tác với các hệ thống điện tử hỗ trợ khác.

Để hiểu rõ hơn về mối liên hệ này, chúng ta cần xem xét cách thức hoạt động của cả hệ thống 4WD và các chế độ lái.

Hiểu Đúng Về Hệ Thống Dẫn Động Bốn Bánh (4WD/4×4)

Hệ thống 4WD cơ bản có nhiệm vụ truyền lực từ động cơ đến cả bốn bánh xe. Điều này mang lại lợi thế về độ bám đường và khả năng vượt địa hình so với xe chỉ dẫn động hai bánh (2WD). Tuy nhiên, không phải tất cả các hệ thống 4WD đều giống nhau:

• Part-Time 4WD: Hệ thống này cho phép người lái tự chuyển đổi giữa 2WD (thường là cầu sau) và 4WD. Chế độ 4WD thường chỉ sử dụng trên các bề mặt trơn trượt hoặc địa hình phức tạp, không dùng trên đường nhựa khô ráo do có thể gây hư hỏng hệ thống truyền động (do không có vi sai trung tâm).
• Full-Time 4WD/AWD: Hệ thống này hoạt động liên tục, truyền lực đến cả bốn bánh mọi lúc. Sự khác biệt giữa Full-Time 4WD và AWD (All-Wheel Drive) đôi khi rất nhỏ và tùy thuộc vào nhà sản xuất, nhưng thường cả hai đều có khả năng phân bổ lực kéo linh hoạt giữa các cầu nhờ vi sai trung tâm hoặc hệ thống ly hợp điều khiển điện tử. Hệ thống này an toàn hơn khi sử dụng trên mọi loại đường.
• Automatic/On-Demand 4WD: Hệ thống này hoạt động như xe 2WD trong điều kiện bình thường và tự động chuyển sang 4WD khi phát hiện bánh xe bị mất độ bám.

Cách mà các chế độ lái tác động sẽ khác nhau tùy thuộc vào loại hệ thống 4WD mà xe bạn đang sử dụng.

Chế Độ Lái Là Gì và Chúng Tác Động Đến Xe Như Thế Nào?

Các chế độ lái (Driving Modes) là tính năng phổ biến trên ô tô hiện đại, cho phép người lái tùy chỉnh các đặc tính vận hành của xe sao cho phù hợp với điều kiện đường xá hoặc sở thích cá nhân. Thông thường, các chế độ lái sẽ điều chỉnh:

• Đáp ứng chân ga: Chế độ Sport thường nhạy hơn, Eco thì lì hơn để tiết kiệm nhiên liệu.
• Điểm chuyển số của hộp số: Chế độ Sport giữ số lâu hơn ở vòng tua cao, Eco chuyển số sớm hơn.
• Trọng lượng/cảm giác lái của vô lăng: Một số chế độ có thể làm vô lăng nặng hoặc nhẹ hơn.
• Hệ thống treo (trên xe có treo thích ứng): Điều chỉnh độ cứng/mềm của hệ thống treo.
• Các hệ thống hỗ trợ lái: Hệ thống kiểm soát lực kéo (Traction Control – TC), hệ thống cân bằng điện tử (Electronic Stability Control – ESC), hệ thống chống bó cứng phanh (ABS).

Và quan trọng nhất đối với chủ đề của chúng ta, các chế độ lái này còn tác động trực tiếp đến cách hệ thống 4WD hoạt động.

Mối Liên Hệ Giữa Hệ Thống 4WD và Chế Độ Lái: Sự Thay Đổi Nằm Ở Đâu?

Khi bạn chuyển đổi chế độ lái, bộ xử lý trung tâm của xe sẽ gửi lệnh điều chỉnh đến nhiều hệ thống khác nhau, bao gồm cả hệ thống điều khiển 4WD (nếu có). Sự thay đổi này có thể biểu hiện ở nhiều khía cạnh:

1. Phân bổ Lực Kéo (Torque Split):

   • Chế độ Normal/Comfort: Hệ thống 4WD thường hoạt động ở cấu hình mặc định, có thể là phân bổ lực kéo cân bằng hoặc ưu tiên cầu sau (để mang lại cảm giác lái năng động hơn) hoặc ưu động linh hoạt tùy theo điều kiện.
   • Chế độ Eco: Trên các xe sử dụng hệ thống 4WD/AWD tự động hoặc on-demand, chế độ Eco có thể điều chỉnh để ưu tiên truyền lực xuống cầu trước nhiều hơn (nếu cấu hình xe cho phép) hoặc giảm tần suất/thời gian hệ thống 4WD can thiệp, nhằm giảm thiểu ma sát và tiết kiệm nhiên liệu. Điều này có nghĩa là 4WD vẫn sẵn sàng kích hoạt khi cần, nhưng hành vi mặc định của nó đã thay đổi để phục vụ mục tiêu hiệu quả nhiên liệu.
   • Chế độ Sport: Ngược lại với Eco, chế độ Sport có thể điều chỉnh hệ thống 4WD để truyền nhiều lực hơn xuống cầu sau (để tăng tính thể thao, giúp xe thoát cua nhanh hơn), hoặc làm cho phản ứng kích hoạt 4WD nhanh nhạy hơn khi phát hiện trượt bánh, đảm bảo tối đa độ bám khi tăng tốc gấp.
   • Các chế độ địa hình (Snow, Mud, Sand, Rock): Đây là lúc sự thay đổi của hệ thống 4WD trở nên rõ rệt nhất. Các chế độ này có thể:
     • Buộc hệ thống truyền lực cố định 50:50 giữa cầu trước và cầu sau (khóa vi sai trung tâm ảo hoặc thực).
     • Điều chỉnh hệ thống kiểm soát lực kéo (TC) và cân bằng điện tử (ESC) để làm việc đồng bộ với 4WD. Ví dụ, trong chế độ Cát (Sand) hoặc Bùn (Mud), TC có thể được cài đặt để cho phép một lượng trượt bánh nhất định (để bánh xe đào sâu tìm mặt đường cứng hơn), trong khi ở chế độ Tuyết (Snow) hoặc Đá (Rock), TC sẽ giới hạn trượt bánh ở mức tối thiểu để giữ độ bám.
     • Kích hoạt hoặc điều chỉnh hoạt động của các khóa vi sai (trước, sau) nếu xe được trang bị.

2. Tương tác với Hệ thống Kiểm soát Lực Kéo và Cân Bằng Điện tử (TC/ESC):
   Các chế độ lái điều chỉnh cách TC và ESC hoạt động. Trên xe 4WD, TC/ESC hoạt động rất chặt chẽ với hệ thống dẫn động để kiểm soát sự trượt của từng bánh xe và toàn bộ thân xe. Khi bạn chọn một chế độ địa hình, thuật toán hoạt động của TC/ESC sẽ thay đổi để phù hợp với loại bề mặt đó, và điều này ảnh hưởng trực tiếp đến cách hệ thống 4WD phân bổ lực kéo để chống trượt.

3. Phản ứng của Hệ thống (Responsiveness):
   Trên các hệ thống 4WD tự động hoặc on-demand, các chế độ lái có thể thay đổi tốc độ và độ nhạy mà hệ thống phản ứng khi phát hiện sự trượt bánh. Chế độ Sport hoặc các chế độ địa hình thường làm cho hệ thống 4WD can thiệp nhanh và quyết liệt hơn so với chế độ Eco hoặc Normal.

Tại Sao Chế Độ Lái Ảnh Hưởng Đến Hoạt Động 4WD? (Góc Nhìn Chuyên Gia Auto Speedy)

Sự liên kết chặt chẽ giữa chế độ lái và hệ thống 4WD là kết quả của mục tiêu tối ưu hóa hiệu suất và an toàn trong các điều kiện vận hành khác nhau.

Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, chia sẻ: “Hệ thống 4WD hiện đại không còn đơn thuần là việc ‘chia đều’ lực kéo cho bốn bánh. Nó là một hệ thống thông minh, làm việc đồng bộ với động cơ, hộp số và đặc biệt là các hệ thống an toàn điện tử như ABS, TC, ESC. Các chế độ lái chính là ‘bộ não’ trung gian, nhận lệnh từ người lái hoặc môi trường và điều phối tất cả các hệ thống này hoạt động theo một kịch bản được lập trình sẵn, tối ưu hóa cho từng điều kiện cụ thể.”

Ví dụ, khi xe đi vào đường bùn lầy, việc cho phép bánh xe trượt một chút (như trong chế độ Mud) lại giúp bánh xe “đào” xuống và tìm được độ bám tốt hơn, trong khi việc hạn chế trượt quá mức có thể khiến xe bị sa lầy hoàn toàn. Ngược lại, trên đường tuyết, việc giới hạn tối đa sự trượt bánh là cần thiết để duy trì kiểm soát và tránh mất lái. Chế độ lái giúp xe tự động “thích nghi” với những yêu cầu khác nhau này bằng cách điều chỉnh hoạt động của 4WD và các hệ thống liên quan.

Garage Auto Speedy thường xuyên tiếp nhận các xe gặp vấn đề với hệ thống 4WD hoặc các chế độ lái không hoạt động đúng, và kinh nghiệm thực tế cho thấy việc hiểu rõ mối liên hệ này rất quan trọng để sử dụng xe hiệu quả và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

Lời Khuyên Từ Auto Speedy: Sử Dụng Chế Độ Lái và Hệ Thống 4WD Đúng Cách

Để tận dụng tối đa khả năng của chiếc xe 4WD và đảm bảo an toàn, Garage Auto Speedy có vài lời khuyên dành cho bạn:

• Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng: Mỗi dòng xe có thể có các chế độ lái và hệ thống 4WD hoạt động khác nhau. Sách hướng dẫn sử dụng là nguồn thông tin chính xác nhất để bạn hiểu về chiếc xe của mình.
• Sử dụng chế độ lái phù hợp: Đừng ngại thử nghiệm các chế độ lái trên những bề mặt phù hợp. Chế độ Eco cho đường trường thoáng đãng, Sport cho những lúc cần tăng tốc nhanh, và các chế độ địa hình khi đối mặt với đường xấu. Việc sử dụng đúng chế độ giúp tối ưu hóa cả hiệu suất, an toàn và tiết kiệm nhiên liệu.
• Cẩn trọng khi sử dụng chế độ khóa: Nếu xe của bạn có các chế độ khóa vi sai (trung tâm, trước, sau) hoặc chế độ 4WD cố định (như 4H/4L trên xe Part-Time), tuyệt đối không sử dụng chúng trên đường nhựa khô ráo, đặc biệt khi vào cua. Điều này có thể gây hư hỏng nặng cho hệ thống truyền động.
• Kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ: Hệ thống 4WD, đặc biệt là các bộ phận như hộp số phụ, vi sai, dầu cầu, là những bộ phận quan trọng cần được kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ. Tại Garage Auto Speedy, chúng tôi có đầy đủ trang thiết bị và kỹ thuật viên chuyên nghiệp để kiểm tra, chẩn đoán và bảo dưỡng hệ thống 4WD của xe bạn, giúp đảm bảo xe luôn vận hành ổn định và an toàn.

Các Câu Hỏi Thường Gặp Về 4WD và Chế Độ Lái

• Tôi có thể chuyển chế độ lái khi xe đang chạy không?
  Hầu hết các chế độ lái thông thường (Eco, Normal, Sport) có thể chuyển đổi khi xe đang chạy. Tuy nhiên, các chế độ liên quan đến hệ thống 4WD (ví dụ: chuyển từ 2H sang 4H, hoặc các chế độ khóa vi sai, 4L) thường yêu cầu xe chạy ở tốc độ rất chậm hoặc dừng hẳn. Luôn kiểm tra hướng dẫn sử dụng của xe bạn.
• Chế độ Eco có làm hệ thống 4WD yếu đi không?
  Không làm yếu đi về mặt cơ học, nhưng chế độ Eco có thể thay đổi hành vi mặc định của hệ thống 4WD (ví dụ: ưu tiên cầu trước hơn trên xe AWD, hoặc phản ứng chậm hơn) để tối ưu hóa hiệu quả nhiên liệu. Tuy nhiên, khi cần thiết, hệ thống vẫn sẽ kích hoạt để đảm bảo độ bám.
• Sự khác biệt giữa AWD và 4WD khi dùng chế độ lái là gì?
  Thường thì hệ thống AWD (trên xe đô thị, SUV) được thiết kế để làm việc liền mạch với các chế độ lái thông thường. Các chế độ địa hình chuyên sâu hơn thường có trên các xe 4WD (trên xe bán tải, SUV off-road) với khả năng khóa vi sai hoặc gài cầu cứng.
• Khi nào tôi nên sử dụng chế độ lái Off-road?
  Chỉ sử dụng khi bạn đang di chuyển trên các bề mặt thực sự khó khăn như bùn lầy, cát sâu, tuyết dày, hoặc đường đá gồ ghề. Sử dụng các chế độ này trên đường nhựa khô ráo có thể gây hư hỏng nghiêm trọng.
• Tôi nên kiểm tra hệ thống 4WD của xe bao lâu một lần?
  Việc kiểm tra hệ thống 4WD thường nằm trong gói bảo dưỡng định kỳ của xe, bao gồm kiểm tra dầu cầu, dầu hộp số phụ, các khớp nối và trục láp. Garage Auto Speedy khuyến nghị bạn nên tuân thủ lịch bảo dưỡng của nhà sản xuất và kiểm tra tại các kỳ bảo dưỡng lớn hoặc nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Kết Luận

Như vậy, việc hệ thống 4WD có thay đổi khi bạn đổi chế độ lái hay không phụ thuộc vào loại xe và hệ thống 4WD được trang bị. Tuy nhiên, trên hầu hết các mẫu xe hiện đại, các chế độ lái đều tác động đáng kể đến cách hệ thống 4WD phân bổ lực kéo và tương tác với các hệ thống điện tử khác nhằm tối ưu hóa khả năng vận hành cho từng điều kiện cụ thể.

Hiểu rõ mối liên hệ này không chỉ giúp bạn sử dụng xe hiệu quả hơn mà còn đảm bảo an toàn và kéo dài tuổi thọ cho hệ thống truyền động quan trọng này. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về hệ thống 4WD trên xe của mình hoặc cần kiểm tra, bảo dưỡng, đừng ngần ngại liên hệ với Garage Auto Speedy. Với đội ngũ kỹ thuật viên chuyên môn cao và kinh nghiệm dày dặn, chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn.

Liên hệ với Garage Auto Speedy:

• Điện thoại: 0877.726.969
• Website: https://autospeedy.vn/
• Địa chỉ: 2QW3+G93 Bắc Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam

Hãy để Garage Auto Speedy đồng hành cùng bạn trên mọi cung đường!