4WD Có Thể Tắt Được Không? Chuyên Gia Garage Auto Speedy Giải Đáp Chi Tiết

Hệ thống dẫn động bốn bánh (4WD) là một tính năng mạnh mẽ giúp xe vượt qua nhiều loại địa hình khó khăn. Tuy nhiên, có nhiều bác tài thắc mắc liệu hệ thống 4WD này có thể tắt được không và khi nào thì nên sử dụng? Với kinh nghiệm dày dặn trong ngành ô tô, đặc biệt là sửa chữa và tư vấn chuyên sâu tại Garage Auto Speedy, chúng tôi sẽ giúp bạn giải đáp câu hỏi này một cách chi tiết và dễ hiểu nhất.

Ngay từ đầu, câu trả lời ngắn gọn là: Có, nhưng tùy thuộc vào loại hệ thống 4WD trên xe của bạn. Không phải tất cả các hệ thống dẫn động 4 bánh đều hoạt động giống nhau hoặc có thể tắt được. Việc hiểu rõ loại hệ thống trên xe là cực kỳ quan trọng để sử dụng đúng cách, đảm bảo an toàn và tuổi thọ cho xe.

Hệ Thống Dẫn Động 4WD Là Gì?

Hệ thống dẫn động bốn bánh (4WD – Four-Wheel Drive) là hệ thống phân phối lực kéo từ động cơ đến cả bốn bánh xe. Mục đích chính là tăng khả năng bám đường, giúp xe di chuyển ổn định hơn trên các bề mặt trơn trượt, bùn lầy, cát, hoặc địa hình gồ ghề. Tuy nhiên, có nhiều biến thể khác nhau của hệ thống này.

4WD Bán Thời Gian (Part-time 4WD)

Đây là loại 4WD truyền thống, thường thấy trên các dòng xe off-road hoặc xe bán tải. Hệ thống này cho phép người lái lựa chọn giữa chế độ dẫn động hai bánh (2WD) và dẫn động bốn bánh (4WD).
Trong chế độ 2WD, xe chỉ dẫn động cầu sau (RWD). Khi cần thiết, người lái có thể chuyển sang chế độ 4H (4WD High Range) cho tốc độ bình thường hoặc 4L (4WD Low Range) cho địa hình cực khó, tốc độ chậm.
Đặc điểm quan trọng của Part-time 4WD là không có bộ vi sai trung tâm (center differential), hoặc có nhưng bị khóa cứng khi ở chế độ 4WD. Điều này có nghĩa là cả bốn bánh xe sẽ quay cùng tốc độ.

4WD Toàn Thời Gian (Full-time 4WD)

Hệ thống này cho phép xe vận hành ở chế độ 4WD liên tục trên mọi bề mặt đường, kể cả đường nhựa khô ráo. Điểm khác biệt then chốt là Full-time 4WD có bộ vi sai trung tâm. Bộ vi sai này cho phép các bánh xe ở các trục khác nhau (trước và sau) quay với tốc độ khác nhau khi vào cua, giúp tránh hiện tượng “buộc” hoặc căng thẳng trong hệ thống truyền động.
Một số hệ thống Full-time 4WD hiện đại cũng có khả năng khóa vi sai trung tâm để hoạt động giống Part-time 4WD khi cần off-road nặng.

AWD (All-Wheel Drive)

Mặc dù thường bị nhầm lẫn với 4WD, AWD có sự khác biệt. AWD là hệ thống dẫn động tất cả các bánh xe hoạt động liên tục hoặc tự động kích hoạt khi cần thiết. Hầu hết các hệ thống AWD sử dụng bộ vi sai trung tâm hoặc các khớp nối ly hợp để phân phối lực kéo linh hoạt giữa các bánh xe.
AWD thường được thiết kế để tăng khả năng bám đường trên các bề mặt trơn trượt nhẹ (mưa, tuyết, đường đất thông thường), không mạnh mẽ bằng 4WD bán thời gian cho các thử thách off-road cực đoan.

4WD Có Thể Tắt Được Không? Tùy Thuộc Loại Hệ Thống

Như đã đề cập, khả năng tắt 4WD phụ thuộc vào loại hệ thống trên xe:

• Đối Với 4WD Bán Thời Gian (Part-time): Có thể tắt được. Người lái chủ động chuyển từ chế độ 4H hoặc 4L về chế độ 2H (chỉ dẫn động cầu sau). Đây là chế độ nên sử dụng khi di chuyển trên đường nhựa khô ráo.
• Đối Với 4WD Toàn Thời Gian (Full-time): Thường không tắt được hoàn toàn về chế độ 2WD thông thường. Hệ thống này được thiết kế để hoạt động liên tục. Tuy nhiên, một số xe có thể có các chế độ vận hành khác (ví dụ: chế độ lái thể thao có thể ưu tiên phân phối lực kéo ra cầu sau nhiều hơn) nhưng vẫn duy trì dẫn động trên cả bốn bánh ở một mức độ nhất định.
• Đối Với AWD: Thường không tắt được theo lựa chọn của người lái. Hệ thống AWD hoạt động tự động dựa trên các cảm biến để phân phối lực kéo đến các bánh xe cần thiết nhất. Trong điều kiện bình thường, phần lớn lực kéo có thể dồn về cầu trước hoặc cầu sau, nhưng hệ thống luôn sẵn sàng kích hoạt dẫn động cho các bánh còn lại khi phát hiện mất độ bám.

Việc hiểu ưu điểm của 4wd là gì sẽ giúp bạn biết khi nào nên sử dụng chế độ này để phát huy tối đa khả năng của xe.

Khi Nào Nên Bật/Tắt Hệ Thống 4WD?

Sử dụng 4WD đúng thời điểm không chỉ đảm bảo an toàn mà còn giúp bảo vệ hệ thống truyền động của xe.

Khi nào nên BẬT 4WD (Part-time):

• Địa hình off-road: Đường đất, đá sỏi, cát, bùn lầy.
• Mặt đường trơn trượt: Tuyết, băng, đường ướt đẫm nước.
• Lên dốc hoặc xuống dốc cực kỳ dốc và trơn trượt.
• Kéo tải nặng trên bề mặt không bằng phẳng.

Trong những điều kiện này, 4WD giúp tăng cường lực kéo, giảm nguy cơ bị lún, trượt bánh hoặc mất kiểm soát.

Khi nào nên TẮT 4WD (Part-time) và Chỉ Dùng 2WD:

• Di chuyển trên đường nhựa khô ráo.
• Di chuyển ở tốc độ cao trên đường thẳng hoặc vào cua.

Lý do rất quan trọng: Khi di chuyển trên đường nhựa khô, đặc biệt là khi vào cua, các bánh xe ở các trục khác nhau sẽ quay với tốc độ khác nhau do quỹ đạo đường đi khác nhau. Nếu sử dụng 4WD bán thời gian (không có vi sai trung tâm), hệ thống truyền động sẽ bị “buộc”, tạo ra áp lực lớn lên các bộ phận như trục láp, vi sai, hộp số phụ. Điều này không chỉ gây cảm giác khó chịu, vô lăng nặng, lốp bị rê trên mặt đường mà còn dẫn đến:

• Tăng mức tiêu thụ nhiên liệu.
• Gây mài mòn lốp không đều và nhanh hơn.
• Làm hỏng hóc hệ thống truyền động về lâu dài.
• Giảm khả năng xử lý và vào cua của xe, có thể gây nguy hiểm.

Theo Ông Bùi Hiếu, Chuyên gia tư vấn xe tại Garage Auto Speedy, “Việc nhiều bác tài sử dụng xe bán tải hoặc SUV có 4WD bán thời gian mà quên chuyển về chế độ 2H khi đi đường phố là một lỗi rất phổ biến. Lỗi này tuy nhỏ nhưng về lâu dài sẽ gây ra những hư hỏng không đáng có cho hệ thống truyền động, tốn kém chi phí sửa chữa. Luôn đọc kỹ sổ tay hướng dẫn sử dụng xe của bạn để biết cách chuyển chế độ đúng và an toàn nhất.”

Lái Xe 4WD Trên Đường Bình Thường Mà Không Tắt: Hậu Quả và Rủi Ro

Như đã phân tích ở trên, việc sử dụng 4WD bán thời gian (Part-time) trên đường nhựa khô ráo là không nên và có thể dẫn đến các hậu quả sau:

Tăng Mức Tiêu Thụ Nhiên Liệu

Khi hoạt động ở chế độ 4WD, tất cả các bộ phận trong hệ thống truyền động (trục láp, vi sai, hộp số phụ…) đều phải làm việc, tạo ra lực cản lớn hơn so với chỉ dẫn động 2 bánh. Điều này trực tiếp làm tăng lượng nhiên liệu tiêu thụ.

Gây Mài Mòn Lốp Không Đều

Khi vào cua, bánh xe trước và sau, thậm chí bánh bên trong và bên ngoài của cùng một trục, sẽ quay với tốc độ khác nhau. Với 4WD bán thời gian trên đường khô, nơi lốp có độ bám rất tốt, sự khác biệt tốc độ này sẽ tạo ra ma sát và mài mòn không đều lên lốp.

Ảnh Hưởng Đến Hệ Thống Truyền Động

Áp lực do các bánh xe cố gắng quay với tốc độ khác nhau trong khi bị “buộc” bởi hệ thống không có vi sai trung tâm sẽ dồn lên các bộ phận cơ khí. Điều này có thể gây ra tiếng ồn, rung lắc và nặng hơn là hư hỏng các bộ phận đắt tiền như vi sai, trục láp, hoặc hộp số phụ. Tương tự, việc 4wd có bị giới hạn trọng tải không? cũng là một yếu tố cần cân nhắc để tránh quá tải cho hệ thống.

Giảm Tuổi Thọ Cơ Khí

Tổng thể, việc sử dụng sai chế độ sẽ làm giảm tuổi thọ của toàn bộ hệ thống truyền động 4WD trên xe của bạn.

Cách Tắt/Chuyển Chế Độ 4WD Đúng Cách

Để chuyển đổi giữa các chế độ 2WD, 4H, 4L trên xe sử dụng 4WD bán thời gian, bạn cần thực hiện đúng theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Quy trình có thể khác nhau đôi chút tùy từng dòng xe, nhưng thường tuân thủ các nguyên tắc sau:

1. Tham Khảo Sổ Tay Hướng Dẫn Sử Dụng: Đây là nguồn thông tin chính xác và chi tiết nhất cho chiếc xe của bạn.
2. Vị Trí Nút/Cần Gạt: Tìm vị trí của nút xoay, cần gạt hoặc các nút bấm điều khiển chế độ dẫn động (thường ở bảng điều khiển trung tâm hoặc khu vực cần số). Các chế độ thường được ký hiệu là 2H, 4H, 4L, N (Neutral – dùng khi cần kéo xe hoặc lắp các phụ kiện đặc biệt).
3. Điều Kiện Chuyển Chế Độ:
   • Chuyển giữa 2H và 4H: Hầu hết các xe hiện đại cho phép chuyển đổi giữa 2H và 4H khi xe đang chạy ở tốc độ thấp (thường dưới 60-80 km/h, tùy xe). Tuy nhiên, để an toàn và nhẹ nhàng nhất, nhiều nhà sản xuất khuyên nên thực hiện khi xe di chuyển chậm hoặc dừng hẳn.
   • Chuyển sang 4L: Để chuyển sang chế độ 4L (cầu chậm), bạn bắt buộc phải dừng hẳn xe, đưa cần số về N (số mo) hoặc P (số đậu – đối với xe số tự động), sau đó mới thao tác chuyển sang 4L. Việc cố gắng chuyển sang 4L khi xe đang chạy có thể gây hư hỏng nghiêm trọng.

Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, nhấn mạnh: “Việc chuyển đổi giữa 2H, 4H, 4L cần được thực hiện đúng kỹ thuật. Nếu bạn nghe thấy tiếng động lạ, cảm thấy xe giật cục khi chuyển, hoặc đèn báo 4WD nhấp nháy liên tục, có thể bạn đã thao tác sai hoặc hệ thống đang gặp vấn đề. Trong trường hợp này, hãy liên hệ ngay với các chuyên gia tại Garage Auto Speedy để được kiểm tra và tư vấn.”

Sự Khác Biệt Giữa 4WD và AWD (Nhắc Lại và Làm Rõ)

Để tránh nhầm lẫn, hãy cùng Garage Auto Speedy tóm tắt lại sự khác biệt chính:

• 4WD (Đặc biệt Part-time): Sinh ra cho Off-road nặng. Hoạt động chủ yếu ở 2 chế độ (2WD hoặc 4WD). Khi ở 4WD, các bánh bị “buộc” quay cùng tốc độ (không có vi sai trung tâm hoặc bị khóa). Không nên dùng 4WD Part-time trên đường nhựa khô.
• AWD: Sinh ra để tăng cường độ bám đường trên các bề mặt trơn trượt nhẹ (mưa, tuyết, đường đất). Hoạt động tự động và liên tục, phân phối lực kéo linh hoạt nhờ có vi sai trung tâm hoặc cơ cấu tương tự. Có thể chạy AWD trên mọi loại đường. Hệ thống 4matic có tăng độ bám đường không? là một ví dụ về hệ thống AWD nổi tiếng.

Sự khác biệt này giải thích tại sao xe AWD thường không có tùy chọn “tắt”, trong khi 4WD bán thời gian lại có.

Bảo Dưỡng Hệ Thống 4WD: Lời Khuyên Từ Garage Auto Speedy

Hệ thống 4WD là phức tạp và đòi hỏi sự chăm sóc đúng mức để hoạt động bền bỉ. Các kỹ thuật viên tại Garage Auto Speedy khuyên bạn nên chú ý đến các hạng mục bảo dưỡng sau:

• Thay dầu cầu trước, cầu sau và hộp số phụ (Transfer Case): Các loại dầu này bôi trơn và làm mát các bộ phận quan trọng của hệ thống 4WD. Việc thay dầu định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất là cực kỳ quan trọng, đặc biệt nếu bạn thường xuyên sử dụng xe off-road hoặc trong điều kiện khắc nghiệt.
• Kiểm tra các khớp nối, trục láp: Đảm bảo các khớp nối không bị rơ, các cao su che bụi không bị rách để tránh bụi bẩn và nước xâm nhập gây hư hại.
• Kiểm tra vi sai và hộp số phụ: Chú ý các dấu hiệu bất thường như tiếng ồn lạ, rung lắc khi di chuyển.
• Kiểm tra lốp: Đảm bảo áp suất lốp đúng chuẩn và độ mòn đều giữa các bánh xe, đặc biệt quan trọng đối với xe AWD hoặc 4WD toàn thời gian.

Nếu bạn không chắc chắn về tình trạng hệ thống 4WD trên xe hoặc cần tư vấn bảo dưỡng chuyên sâu, đừng ngần ngại liên hệ hoặc ghé thăm Garage Auto Speedy tại địa chỉ 2QW3+G93 Bắc Từ Liêm, Hà Nội. Chúng tôi có đội ngũ kỹ thuật viên lành nghề và trang thiết bị hiện đại sẵn sàng hỗ trợ bạn.

FAQ: Các Câu Hỏi Thường Gặp Về 4WD

• Xe tôi là 4WD Full-time, tôi có cần tắt khi đi đường nhựa không?
  Không. Hệ thống 4WD Full-time được thiết kế để hoạt động liên tục trên mọi loại đường nhờ có vi sai trung tâm. Bạn không cần và thường không thể tắt nó về chế độ 2WD.
• Lái xe 4WD Part-time ở chế độ 4H trên đường nhựa khô có sao không?
  Có. Điều này có thể gây mài mòn lốp nhanh, tăng tiêu thụ nhiên liệu và đặc biệt là gây căng thẳng, hư hại cho hệ thống truyền động (vi sai, trục láp, hộp số phụ) về lâu dài.
• Tôi nên sử dụng chế độ 4L (cầu chậm) khi nào?
  Chế độ 4L cung cấp lực kéo tối đa nhưng ở tốc độ rất thấp. Chỉ sử dụng khi cần vượt qua địa hình cực kỳ khó khăn, dốc cao, bùn lầy sâu, hoặc khi cần kiểm soát tốc độ cực chậm khi xuống dốc. Luôn dừng hẳn xe trước khi chuyển sang 4L.
• Làm sao tôi biết xe tôi dùng loại 4WD nào?
  Cách tốt nhất là xem trong sổ tay hướng dẫn sử dụng xe. Thông tin về loại hệ thống dẫn động (Part-time 4WD, Full-time 4WD, AWD) và cách vận hành các chế độ sẽ được ghi rõ.
• Tại sao xe bán tải hay dùng 4WD Part-time còn SUV/Crossover lại hay dùng AWD?
  Xe bán tải và SUV truyền thống thường ưu tiên khả năng off-road mạnh mẽ và tải nặng, nên 4WD Part-time phù hợp hơn. SUV/Crossover hiện đại thường hướng đến sự tiện nghi và an toàn khi di chuyển hàng ngày trên nhiều điều kiện thời tiết, nơi AWD hoạt động hiệu quả và linh hoạt hơn. 4wd trên xe bán tải có khác biệt gì? so với các loại xe khác là câu hỏi thú vị mà bạn có thể tìm hiểu thêm.

Kết Luận

Câu hỏi “4wd Có Thể Tắt được Không?” có câu trả lời phụ thuộc vào loại hệ thống cụ thể trên xe của bạn. Với 4WD bán thời gian (Part-time), bạn có thể và nên tắt khi di chuyển trên đường nhựa khô ráo để bảo vệ xe. Với 4WD toàn thời gian (Full-time) và AWD, hệ thống thường hoạt động liên tục hoặc tự động và không cần tắt theo cách thủ công thông thường.

Hiểu rõ và sử dụng đúng hệ thống dẫn động trên xe không chỉ giúp bạn tận dụng tối đa khả năng vận hành trên mọi địa hình mà còn đảm bảo an toàn, tiết kiệm chi phí và kéo dài tuổi thọ cho xe.

Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào về hệ thống 4WD/AWD hoặc cần kiểm tra, bảo dưỡng xe, hãy liên hệ với Garage Auto Speedy qua số điện thoại 0877.726.969 hoặc truy cập website https://autospeedy.vn/ để được tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng, chuyên nghiệp nhất. Garage Auto Speedy tự hào là người bạn đồng hành tin cậy trên mọi nẻo đường của bạn.