4WD Có Tự Động Ngắt Khi Chạy Đường Bằng Không? Chuyên Gia Garage Auto Speedy Giải Đáp

Bạn đang sở hữu một chiếc xe trang bị hệ thống dẫn động 4 bánh (4WD) và băn khoăn liệu xe có tự động ngắt hệ thống này khi di chuyển trên đường nhựa khô ráo hay không? Đây là câu hỏi phổ biến mà rất nhiều chủ xe quan tâm, bởi việc sử dụng 4WD không đúng cách có thể gây hại cho xe và tốn kém nhiên liệu. Câu trả lời không đơn giản là “có” hay “không”, mà phụ thuộc vào loại hệ thống 4WD/AWD mà chiếc xe của bạn được trang bị. Hiểu rõ nguyên lý hoạt động của từng loại là điều cần thiết để sử dụng xe an toàn và hiệu quả. Đội ngũ chuyên gia tại Garage Auto Speedy với kinh nghiệm dày dặn trong lĩnh vực ô tô sẽ giúp bạn làm rõ vấn đề này.

Hệ Thống Dẫn Động 4 Bánh (4WD/AWD) Là Gì?

Hệ thống dẫn động 4 bánh, hay còn gọi là 4WD (Four-Wheel Drive) hoặc AWD (All-Wheel Drive), là hệ thống truyền động sức mạnh từ động cơ đến cả bốn bánh xe cùng lúc hoặc khi cần thiết. Mục đích chính là tăng cường độ bám đường, cải thiện khả năng vận hành trên các địa hình khó khăn như đường trơn trượt, bùn lầy, cát, hoặc tuyết.

Tuy nhiên, không phải tất cả các hệ thống 4WD/AWD đều giống nhau. Sự khác biệt nằm ở cách thức và thời điểm sức mạnh được phân bổ giữa các bánh xe, đặc biệt là khi xe di chuyển trên các bề mặt có độ bám khác nhau, điển hình là đường nhựa khô.

Phân Loại Các Hệ Thống Dẫn Động 4 Bánh Phổ Biến

Trên thị trường ô tô hiện nay, có ba loại hệ thống dẫn động 4 bánh chính:

1. 4WD Bán Thời Gian (Part-time 4WD)

Đây là loại 4WD truyền thống, thường thấy trên các xe bán tải, SUV địa hình chuyên dụng. Hệ thống này cho phép người lái chủ động chuyển đổi giữa chế độ 2WD (dẫn động cầu sau) và 4WD. Khi ở chế độ 4WD, sức mạnh được phân bổ cố định 50:50 giữa cầu trước và cầu sau thông qua hộp phân phối (transfer case) mà không có bộ vi sai trung tâm (center differential).

• Nguyên lý hoạt động: Người lái chọn chế độ 2H (2WD High), 4H (4WD High) hoặc 4L (4WD Low) thông qua cần gạt hoặc nút bấm. Khi chọn 4H hoặc 4L, cầu trước và cầu sau được khóa cứng với nhau.
• Tính năng “tự động ngắt”? KHÔNG. Hệ thống 4WD bán thời gian không có khả năng tự động ngắt khi chạy đường bằng. Khi người lái kích hoạt chế độ 4H hoặc 4L, hệ thống sẽ duy trì chế độ đó cho đến khi người lái tự chuyển về 2H.

2. 4WD Toàn Thời Gian (Full-time 4WD)

Hệ thống này cho phép cả bốn bánh xe luôn được dẫn động cùng lúc trên mọi loại địa hình, bao gồm cả đường nhựa. Điểm khác biệt cốt lõi so với 4WD bán thời gian là nó có bộ vi sai trung tâm. Bộ vi sai này cho phép các bánh xe ở các cầu quay với tốc độ khác nhau khi vào cua trên đường có độ bám tốt, ngăn ngừa hiện tượng bó cứng truyền động. Một số hệ thống Full-time 4WD còn có khả năng khóa vi sai trung tâm để tăng cường khả năng off-road khi cần.

• Nguyên lý hoạt động: Sức mạnh luôn được truyền đến cả bốn bánh xe, tỷ lệ phân bổ có thể cố định (ví dụ 50:50) hoặc thay đổi linh hoạt tùy thiết kế, nhưng luôn có sự khác biệt tốc độ quay giữa các cầu nhờ vi sai trung tâm.
• Tính năng “tự động ngắt”? KHÔNG. Hệ thống Full-time 4WD không tự động ngắt khi chạy đường bằng. Nó luôn hoạt động ở chế độ 4 bánh. Tuy nhiên, nhờ có vi sai trung tâm, nó có thể và được phép sử dụng trên đường nhựa mà không gây hại như 4WD bán thời gian.

3. Hệ Thống Dẫn Động Bốn Bánh Toàn Thời Gian Tự Động (AWD – All-Wheel Drive / On-Demand 4WD)

Đây là loại phổ biến nhất trên các xe SUV/Crossover và sedan hiện đại. Hệ thống này thường hoạt động chủ yếu ở chế độ dẫn động hai bánh (thường là cầu trước hoặc cầu sau) trong điều kiện di chuyển bình thường trên đường bằng. Khi các cảm biến phát hiện có sự mất độ bám (ví dụ: bánh xe bị trượt), hệ thống sẽ tự động và gần như ngay lập tức phân bổ sức mạnh đến các bánh xe còn lại để khôi phục độ bám. Khi điều kiện đường sá trở lại bình thường, hệ thống sẽ tự động ngắt truyền động đến cầu phụ, quay trở lại chế độ 2WD.

• Nguyên lý hoạt động: Sử dụng các bộ ly hợp điện tử hoặc thủy lực kết hợp với các cảm biến (tốc độ bánh xe, góc lái, độ mở bướm ga…) để liên tục giám sát và điều chỉnh phân bổ sức mạnh. Vi sai trung tâm có thể có hoặc không, tùy thuộc vào thiết kế cụ thể của nhà sản xuất.
• Tính năng “tự động ngắt”? CÓ. Đây chính là loại hệ thống tự động ngắt (hoặc giảm thiểu tối đa hoạt động của cầu phụ) khi chạy trên đường bằng (có đủ độ bám). Nó hoạt động dựa trên nhu cầu (On-Demand).

Trả Lời Trực Tiếp: 4WD Có Tự Động Ngắt Khi Chạy Đường Bằng Không?

Dựa trên phân loại ở trên:

• 4WD Bán Thời Gian: KHÔNG tự động ngắt. Bạn phải tự ngắt bằng tay (chuyển về 2H) khi di chuyển trên đường nhựa khô.
• 4WD Toàn Thời Gian: KHÔNG tự động ngắt. Nó luôn hoạt động ở chế độ 4 bánh, nhưng được thiết kế để sử dụng an toàn trên đường nhựa nhờ có vi sai trung tâm.
• AWD / 4WD Tự Động (On-Demand): CÓ tự động ngắt (hoặc chuyển sang chế độ ưu tiên 2WD và chỉ truyền sức mạnh đến cầu phụ khi cần thiết). Đây là hệ thống hoạt động thông minh, tự điều chỉnh dựa trên điều kiện vận hành.

Vì vậy, khi bạn nghe ai đó nói rằng “xe 4WD có tự động ngắt khi chạy đường bằng”, họ có thể đang nói về loại hệ thống AWD hoặc 4WD tự động (On-Demand) chứ không phải là 4WD bán thời gian truyền thống.

Tại Sao Không Nên Dùng 4WD Bán Thời Gian Trên Đường Bằng?

Như đã đề cập, hệ thống 4WD bán thời gian khóa cứng sự liên kết giữa cầu trước và cầu sau. Trên các bề mặt có độ bám thấp như bùn, cát, sỏi, hoặc tuyết, các bánh xe có thể trượt nhẹ để bù đắp cho sự khác biệt về tốc độ quay giữa cầu trước và cầu sau khi vào cua hoặc di chuyển qua địa hình gồ ghề.

Tuy nhiên, trên đường nhựa khô có độ bám cao, các bánh xe không thể trượt để giải tỏa áp lực. Khi bạn vào cua, bánh trước và bánh sau sẽ di chuyển theo các bán kính khác nhau và do đó cần quay với tốc độ khác nhau. Vì hai cầu bị khóa cứng, sự khác biệt tốc độ này tạo ra áp lực rất lớn lên toàn bộ hệ thống truyền động, bao gồm vi sai, trục láp, hộp số và hộp phân phối.

Hiện tượng này gọi là bó cứng truyền động (driveline binding).

Tác hại của việc sử dụng 4WD bán thời gian trên đường bằng:

• Hư hỏng nghiêm trọng hệ thống truyền động: Áp lực tích tụ có thể dẫn đến gãy răng vi sai, hỏng hộp số, hộp phân phối, hoặc các thành phần khác. Chi phí sửa chữa các bộ phận này thường rất đắt đỏ.
• Mòn lốp nhanh: Lốp xe bị ép phải trượt nhẹ để giải tỏa áp lực, dẫn đến mòn không đều và nhanh hơn bình thường.
• Giảm khả năng điều khiển và an toàn: Xe có thể trở nên khó lái, đặc biệt khi vào cua gắt. Cảm giác lái gượng gạo, thậm chí là giật cục.
• Tăng mức tiêu thụ nhiên liệu: Việc truyền động đến cả bốn bánh và sự ma sát do bó cứng làm động cơ phải làm việc nặng hơn.

Theo chia sẻ của Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy: “Chúng tôi đã tiếp nhận nhiều trường hợp xe bị hư hỏng nặng hộp phân phối hoặc vi sai do chủ xe không nắm rõ nguyên lý hoạt động của 4WD bán thời gian và lạm dụng nó trên đường nhựa. Đây là một sai lầm rất tốn kém. Đối với xe 4WD bán thời gian, hãy luôn nhớ chỉ chuyển sang 4WD khi di chuyển trên địa hình trơn trượt, gồ ghề hoặc có độ bám thấp, và chuyển về 2H ngay khi quay trở lại đường bằng khô ráo.”

Lời Khuyên Từ Garage Auto Speedy Khi Sử Dụng Hệ Thống 4WD/AWD

Với kinh nghiệm nhiều năm làm việc với đa dạng các dòng xe và hệ thống dẫn động, Garage Auto Speedy xin đưa ra một số lời khuyên hữu ích giúp bạn sử dụng chiếc xe 4WD/AWD của mình hiệu quả và bền bỉ:

1. Hiểu rõ loại hệ thống trên xe của bạn: Cách tốt nhất là đọc sách hướng dẫn sử dụng đi kèm xe. Sách sẽ mô tả chi tiết loại hệ thống 4WD/AWD, cách sử dụng các chế độ (nếu có) và những lưu ý quan trọng. Nếu không chắc chắn, hãy mang xe đến Garage Auto Speedy để được tư vấn.
2. Đối với 4WD bán thời gian: Tuyệt đối không sử dụng chế độ 4H hoặc 4L khi di chuyển trên đường nhựa khô ráo. Chỉ chuyển sang các chế độ 4WD khi xe di chuyển trên địa hình trơn trượt, lầy lội, cát, sỏi, hoặc cần vượt qua vật cản. Chuyển về 2H ngay khi địa hình trở lại bình thường.
3. Đối với 4WD toàn thời gian: Bạn có thể sử dụng hệ thống này liên tục trên mọi loại đường, bao gồm cả đường nhựa. Tuy nhiên, cần hiểu rằng nó vẫn có thể tiêu thụ nhiên liệu nhiều hơn xe 2WD tương đương.
4. Đối với AWD/4WD tự động: Hệ thống này hoạt động tự động và an toàn trên mọi loại đường. Bạn không cần can thiệp trừ khi xe có các chế độ lái đặc biệt (ví dụ: Snow, Mud, Sand) mà nhà sản xuất cho phép kích hoạt.
5. Kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ: Các bộ phận của hệ thống truyền động 4WD/AWD như dầu hộp số, dầu hộp phân phối, dầu vi sai cần được kiểm tra và thay thế định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất. Việc này giúp đảm bảo các bộ phận hoạt động trơn tru, giảm ma sát và kéo dài tuổi thọ. Garage Auto Speedy cung cấp dịch vụ bảo dưỡng hệ thống truyền động chuyên nghiệp cho mọi dòng xe.
6. Lắng nghe xe của bạn: Nếu khi sử dụng 4WD bạn nghe thấy tiếng động lạ, cảm thấy xe gượng gạo hoặc khó điều khiển, hãy dừng lại và kiểm tra ngay lập tức. Đặc biệt với 4WD bán thời gian trên đường bằng, đó có thể là dấu hiệu của hiện tượng bó cứng truyền động.
7. Tư vấn chuyên sâu: Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về cách sử dụng hệ thống 4WD/AWD trên xe của mình hoặc cần kiểm tra, bảo dưỡng, đừng ngần ngại liên hệ hoặc ghé thăm Garage Auto Speedy. Đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm của chúng tôi sẽ tư vấn và hỗ trợ bạn tận tình.

“Việc bảo dưỡng định kỳ hệ thống dẫn động 4 bánh là cực kỳ quan trọng, đặc biệt là việc thay dầu cho hộp phân phối và vi sai,” Ông Bùi Hiếu, Chuyên gia tư vấn xe tại Garage Auto Speedy, cho biết. “Loại dầu phù hợp và thời gian thay thế đúng lúc giúp bôi trơn hiệu quả, giảm mài mòn và tránh được những hư hỏng đắt tiền sau này.”

FAQ: Các Câu Hỏi Thường Gặp Về Hệ Thống 4WD

Hệ thống AWD và 4WD khác nhau như thế nào?

Mặc dù đôi khi được sử dụng thay thế cho nhau, về mặt kỹ thuật có sự khác biệt. 4WD truyền thống (Part-time hoặc Full-time) thường có cấp số chậm (Low Range – 4L) dành cho off-road nặng. AWD (All-Wheel Drive) và 4WD On-Demand thường không có cấp số chậm và được thiết kế chủ yếu để tăng cường độ bám trên đường bình thường hoặc địa hình nhẹ, hoạt động tự động mà không cần sự can thiệp của người lái.

Sử dụng 4WD có tốn xăng hơn không?

Nói chung là có. Việc truyền động đến cả bốn bánh tạo ra nhiều ma sát hơn và tăng trọng lượng cho xe, khiến động cơ phải làm việc nhiều hơn. Tuy nhiên, mức độ tiêu thụ tăng thêm phụ thuộc vào loại hệ thống (Full-time và Part-time khi kích hoạt 4WD sẽ tốn xăng hơn AWD hoạt động ở chế độ 2WD phần lớn thời gian) và điều kiện vận hành.

Có cần kích hoạt 4WD khi trời mưa không?

Đối với xe có AWD hoặc 4WD toàn thời gian, hệ thống luôn sẵn sàng và sẽ tự động can thiệp khi cần trên đường trơn ướt. Đối với xe có 4WD bán thời gian, bạn có thể cân nhắc chuyển sang 4H khi đi qua những đoạn đường ngập nước sâu hoặc rất trơn trượt để tăng độ bám, nhưng cần chuyển về 2H ngay khi trở lại đường khô ráo.

Làm sao để biết xe tôi có loại 4WD/AWD nào?

Kiểm tra sách hướng dẫn sử dụng xe là cách chính xác nhất. Trên bảng điều khiển hoặc cần số cũng thường có ký hiệu các chế độ (ví dụ: 2H, 4H, 4L) nếu là 4WD bán thời gian. Nếu không có các ký hiệu này và xe được quảng cáo là có 4WD/AWD, khả năng cao là hệ thống Full-time hoặc On-Demand. Bạn cũng có thể liên hệ Garage Auto Speedy cung cấp thông tin xe để được hỗ trợ kiểm tra.

Kết Luận

Việc hệ thống 4WD có tự động ngắt khi chạy đường bằng hay không phụ thuộc hoàn toàn vào loại hệ thống trên xe của bạn. 4WD bán thời gian không tự động ngắt và tuyệt đối không nên sử dụng trên đường nhựa khô. 4WD toàn thời gian không tự động ngắt nhưng được phép sử dụng trên đường nhựa. Còn AWD/4WD tự động (On-Demand) thì có khả năng tự động điều chỉnh (giống như tự động ngắt/kích hoạt cầu phụ) để phù hợp với điều kiện đường sá, bao gồm cả đường bằng.

Hiểu đúng về hệ thống dẫn động trên xe của mình không chỉ giúp bạn sử dụng xe an toàn, hiệu quả mà còn tránh được những hư hỏng đắt đỏ. Garage Auto Speedy luôn sẵn sàng là người đồng hành đáng tin cậy, cung cấp kiến thức chuyên sâu và các dịch vụ bảo dưỡng, sửa chữa chất lượng cho chiếc xe yêu quý của bạn.

Nếu bạn còn bất kỳ câu hỏi nào hoặc cần kiểm tra hệ thống 4WD/AWD của xe, đừng ngần ngại liên hệ với Garage Auto Speedy qua số điện thoại 0877.726.969 hoặc ghé thăm xưởng tại địa chỉ 2QW3+G93 Bắc Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam. Bạn cũng có thể truy cập website https://autospeedy.vn/ để tìm hiểu thêm về các dịch vụ của chúng tôi và đọc nhiều bài viết hữu ích khác về ô tô. Hãy để Garage Auto Speedy giúp chiếc xe của bạn luôn vận hành trong trạng thái tốt nhất!