4Matic và 4WD Khác Nhau Ở Điểm Gì? Phân Tích Từ Chuyên Gia Garage Auto Speedy

Hệ dẫn động bốn bánh (4WD – Four-Wheel Drive) và 4Matic (hệ dẫn động độc quyền của Mercedes-Benz, bản chất là một dạng của AWD – All-Wheel Drive) là hai thuật ngữ thường gặp khi nhắc đến khả năng vận hành trên nhiều loại địa hình. Tuy nhiên, không ít người vẫn còn nhầm lẫn về hai hệ thống này. Vậy chúng khác nhau như thế nào và hệ thống nào phù hợp với nhu cầu của bạn? Đội ngũ chuyên gia tại Garage Auto Speedy sẽ giúp bạn làm rõ điều này qua bài viết phân tích chuyên sâu dưới đây.

Về cơ bản, cả 4Matic và 4WD đều nhằm mục đích truyền sức mạnh từ động cơ đến cả bốn bánh xe, giúp tăng cường độ bám đường và khả năng di chuyển trên các bề mặt trơn trượt hoặc địa hình khó. Tuy nhiên, cách chúng hoạt động, mục đích thiết kế và những tình huống sử dụng tối ưu lại có sự khác biệt đáng kể. Việc hiểu rõ điểm mạnh, điểm yếu của từng loại hệ thống sẽ giúp bạn đưa ra lựa chọn sáng suốt khi mua xe hoặc sử dụng, bảo dưỡng chiếc xe của mình.

Hệ dẫn động 4WD là gì?

Hệ dẫn động bốn bánh (4WD) là một hệ thống truyền động được thiết kế chủ yếu để tối ưu hóa khả năng di chuyển trên các địa hình off-road khó khăn. Đây là công nghệ có lịch sử lâu đời, ban đầu được phát triển cho các phương tiện quân sự và nông nghiệp, nơi khả năng vượt chướng ngại vật và độ bám đường tuyệt đối là ưu tiên hàng đầu.

Đặc điểm nhận dạng của hệ thống 4WD truyền thống là sự hiện diện của hộp số phụ (transfer case). Hộp số phụ này cho phép người lái lựa chọn các chế độ dẫn động khác nhau:

• 2H (2-High): Chỉ sử dụng dẫn động cầu sau (hoặc cầu trước trên một số ít xe). Đây là chế độ sử dụng thông thường khi di chuyển trên đường nhựa khô ráo, giúp tiết kiệm nhiên liệu.
• 4H (4-High): Dẫn động cả bốn bánh. Thường được sử dụng khi di chuyển trên đường trơn trượt, bùn lầy hoặc cát ở tốc độ không quá cao. Ở chế độ này, hộp số phụ thường phân phối lực theo tỷ lệ cố định giữa cầu trước và cầu sau (ví dụ 50:50), và có thể khóa vi sai trung tâm (hoặc phân bổ lực cố định mà không có vi sai trung tâm) khiến các bánh xe quay cùng tốc độ.
• 4L (4-Low): Dẫn động cả bốn bánh với tỷ số truyền thấp. Chế độ này cung cấp mô-men xoắn cực đại ở tốc độ rất thấp, lý tưởng cho việc vượt qua các chướng ngại vật khó khăn như leo dốc cao, lội bùn sâu hoặc kéo tải nặng trên địa hình gồ ghề.

Có hai loại hệ thống 4WD phổ biến:

• Part-time 4WD: Người lái phải tự chuyển đổi giữa các chế độ 2H, 4H, 4L. Khi ở chế độ 4H hoặc 4L, hệ thống thường khóa cứng hoặc giới hạn sự khác biệt tốc độ quay giữa cầu trước và cầu sau. Điều này rất hữu ích trên địa hình trơn trượt (vì tránh được hiện tượng mất lực kéo), nhưng lại gây khó khăn khi vào cua trên đường khô ráo, làm tăng áp lực lên hệ truyền động và lốp xe. Do đó, không nên sử dụng 4H/4L trên đường nhựa khô. Theo kinh nghiệm của đội ngũ kỹ thuật tại Garage Auto Speedy, sử dụng sai chế độ 4WD trên địa hình không phù hợp là một trong những nguyên nhân chính gây hư hỏng hệ thống truyền động.
• Full-time 4WD: Hệ thống luôn dẫn động cả bốn bánh, nhưng có thêm vi sai trung tâm (hoặc thiết bị tương tự) để cho phép các bánh xe quay ở tốc độ khác nhau khi vào cua. Một số hệ thống Full-time 4WD cao cấp còn có khả năng khóa vi sai trung tâm hoặc các vi sai khác khi cần thiết, kết hợp ưu điểm của cả 4WD truyền thống và AWD hiện đại.

Với các hệ thống 4WD truyền thống (Part-time), người lái cần hiểu rõ khi nào nên tắt 4matic? cũng như khi nào nên bật hoặc tắt chế độ dẫn động 4 bánh để đảm bảo an toàn và độ bền cho xe.

Hệ dẫn động 4Matic là gì?

4Matic là tên thương mại mà hãng xe hạng sang Mercedes-Benz đặt cho hệ thống dẫn động tất cả các bánh (AWD – All-Wheel Drive) của mình. Khác với 4WD truyền thống thiên về off-road, 4Matic (và các hệ thống AWD khác tương tự như Quattro của Audi, xDrive của BMW) được thiết kế chủ yếu để cải thiện khả năng bám đường và ổn định khi di chuyển trên đường thông thường, đặc biệt là trong điều kiện thời tiết xấu như mưa, tuyết, đường trơn trượt.

Đặc điểm của hệ thống 4Matic là nó thường hoạt động liên tục (full-time) và tự động. Hệ thống sử dụng các cảm biến (tốc độ bánh xe, góc lái, gia tốc…) và bộ điều khiển điện tử để liên tục giám sát điều kiện vận hành và tự động phân bổ lại lực kéo giữa cầu trước và cầu sau (và trên một số hệ thống nâng cao là giữa các bánh xe riêng lẻ) một cách linh hoạt.

Thay vì hộp số phụ với các chế độ gài cầu cứng nhắc, 4Matic sử dụng vi sai trung tâm hoặc bộ ly hợp đa đĩa điều khiển điện tử để điều chỉnh lượng mô-men xoắn truyền đến mỗi cầu. Hệ thống này thường không có chế độ “cài cầu chậm” (Low Range) như 4WD truyền thống.

Ưu điểm lớn nhất của 4Matic là sự tiện lợi và khả năng can thiệp tức thời mà người lái không cần thao tác gì. Khi hệ thống phát hiện một hoặc nhiều bánh xe bị mất độ bám, nó sẽ nhanh chóng chuyển hướng lực kéo đến các bánh còn lại đang có độ bám tốt hơn, giúp xe ổn định và tiếp tục di chuyển một cách an toàn.

Chuyên gia tư vấn xe Bùi Hiếu từ Garage Auto Speedy nhận định: “4Matic mang lại sự tự tin đáng kể cho người lái trên các cung đường đô thị hoặc cao tốc trong điều kiện thời tiết ẩm ướt hoặc đường trơn trượt. Nó giúp xe vào cua ổn định hơn và tăng tốc mượt mà hơn khi xuất phát.”

Sự khác biệt cốt lõi giữa 4Matic và 4WD

Để hiểu rõ hơn, chúng ta hãy đi sâu vào các điểm khác biệt chính:

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

• 4WD: Sử dụng hộp số phụ (transfer case) để phân phối lực và cho phép người lái lựa chọn chế độ. Thường có khả năng khóa vi sai để đảm bảo các bánh quay cùng tốc độ. Thiết kế này đơn giản, mạnh mẽ, lý tưởng cho địa hình off-road cần lực kéo tối đa.
• 4Matic (AWD): Sử dụng vi sai trung tâm hoặc hệ thống ly hợp điều khiển điện tử để phân bổ lực kéo linh hoạt giữa các cầu. Hoạt động tự động và liên tục. Hệ thống dựa nhiều vào cảm biến và bộ điều khiển điện tử để quản lý lực kéo từng bánh, phối hợp với các hệ thống an toàn khác như ABS (Hệ thống chống bó cứng phanh) và ESP (Chương trình ổn định điện tử). Để hiểu rõ hơn về hệ thống vi sai trong 4matic là loại gì?, bạn có thể tìm hiểu thêm thông tin chi tiết.

Khả năng vận hành thực tế

• 4WD: Mạnh mẽ vượt trội trên địa hình off-road khắc nghiệt như đá lớn, dốc cao, lầy lội sâu. Chế độ 4L cung cấp mô-men xoắn cực lớn. Tuy nhiên, trên đường nhựa khô ráo, đặc biệt khi vào cua ở chế độ 4H/4L (với Part-time 4WD), hệ thống có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng lái và độ bền.
• 4Matic (AWD): Xuất sắc trong việc tăng cường độ bám đường trên các bề mặt trơn trượt như đường ướt, băng giá, cát nhẹ hoặc sỏi. Cải thiện đáng kể sự ổn định khi vào cua và tăng tốc trên đường nhựa. Tuy nhiên, khả năng chinh phục địa hình off-road phức tạp của 4Matic thường bị hạn chế hơn so với 4WD truyền thống do không có tỷ số truyền thấp (Low Range) và khả năng khóa cứng các vi sai mạnh mẽ.

Tính linh hoạt và mục đích sử dụng

• 4WD: Thiết kế chủ yếu cho các mẫu xe thiên về off-road như SUV thực thụ, xe bán tải. Yêu cầu người lái có kiến thức và kỹ năng sử dụng các chế độ gài cầu phù hợp với từng loại địa hình. 4wd có giúp tăng lực kéo không? Chắc chắn là có, đặc biệt trong những tình huống khó khăn.
• 4Matic (AWD): Phổ biến trên nhiều loại xe từ sedan, coupe, wagon, crossover cho đến SUV hạng sang. Hoạt động tự động, không yêu cầu người lái phải can thiệp, mang lại sự tiện lợi và an toàn gia tăng trong điều kiện lái xe hàng ngày. Đây là lý do tại sao nên chọn xe có 4matic nếu bạn thường xuyên di chuyển trong điều kiện thời tiết xấu hoặc muốn có thêm sự ổn định trên đường nhựa.

Hiệu quả sử dụng nhiên liệu

• 4WD: Ở chế độ 2H, mức tiêu thụ nhiên liệu tương đương với xe dẫn động cầu sau. Khi chuyển sang 4H hoặc 4L, do toàn bộ hệ truyền động đều hoạt động và có thể tạo ra ma sát lớn hơn, mức tiêu thụ nhiên liệu sẽ tăng lên đáng kể. Hệ thống Part-time 4WD cho phép ngắt kết nối cầu trước khi không cần thiết để tiết kiệm nhiên liệu.
• 4Matic (AWD): Do hệ thống thường hoạt động liên tục và cấu tạo phức tạp hơn 2WD, xe trang bị 4Matic thường có mức tiêu thụ nhiên liệu cao hơn một chút so với phiên bản dẫn động một cầu tương đương. Tuy nhiên, sự khác biệt này thường không quá lớn nhờ các công nghệ tối ưu hóa hiệu suất.

Chi phí bảo dưỡng và sửa chữa

Cả hai hệ thống 4Matic và 4WD đều có cấu tạo phức tạp hơn hệ dẫn động 2WD thông thường, do đó chi phí bảo dưỡng và sửa chữa tiềm năng có thể cao hơn.

• 4WD: Bảo dưỡng định kỳ thường bao gồm kiểm tra và thay dầu cho hộp số phụ và các vi sai (cầu trước, cầu sau). Sửa chữa có thể liên quan đến các bộ phận cơ khí chịu lực lớn như hộp số phụ, trục các đăng, vi sai.
• 4Matic (AWD): Bảo dưỡng định kỳ cũng cần kiểm tra và thay dầu cho vi sai trung tâm (nếu có) và các vi sai khác. Sửa chữa thường phức tạp hơn do liên quan nhiều đến các bộ phận điều khiển điện tử, cảm biến và bộ ly hợp điều khiển. Theo kinh nghiệm thực tế tại Garage Auto Speedy, các vấn đề liên quan đến hệ thống điện tử điều khiển 4Matic đôi khi đòi hỏi kỹ thuật viên chuyên sâu và thiết bị chẩn đoán hiện đại.

Nên chọn 4Matic hay 4WD? Lời khuyên từ Garage Auto Speedy

Việc lựa chọn giữa xe có hệ thống 4Matic hay 4WD phụ thuộc hoàn toàn vào nhu cầu sử dụng và loại địa hình bạn thường xuyên di chuyển:

• Chọn 4WD nếu:

  • Bạn thường xuyên đi off-road trên các địa hình khó khăn, phức tạp (đá, dốc cao, lầy lội sâu).
  • Bạn cần khả năng kéo tải nặng trên địa hình gồ ghề.
  • Ưu tiên của bạn là sự bền bỉ, đơn giản trong cấu tạo cơ khí (đối với Part-time 4WD).
  • Bạn sẵn sàng dành thời gian để học cách sử dụng các chế độ gài cầu một cách chính xác.

• Chọn 4Matic (AWD) nếu:

  • Bạn chủ yếu di chuyển trong đô thị và trên đường cao tốc.
  • Bạn sống ở khu vực có điều kiện thời tiết bất lợi (mưa nhiều, đường trơn trượt, tuyết – nếu có).
  • Bạn muốn có sự an toàn, ổn định và khả năng bám đường tốt hơn trên đường nhựa mà không cần thao tác thủ công.
  • Bạn có thể thỉnh thoảng đi vào các địa hình nhẹ nhàng (đường đất, sỏi) nhưng không phải là off-road chuyên nghiệp.
  • Bạn ưu tiên sự tiện lợi và khả năng hoạt động tự động của hệ thống.

Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, chia sẻ: “Tại Việt Nam, với điều kiện đường sá đa dạng nhưng chủ yếu là đường nhựa, hệ thống 4Matic hoặc AWD tương tự thường phù hợp với phần lớn người dùng xe du lịch và SUV/Crossover. Nó mang lại lợi ích rõ rệt về an toàn và sự tự tin khi di chuyển trong mùa mưa hoặc trên các đoạn đường kém bằng phẳng. Tuy nhiên, nếu bạn đam mê khám phá các cung đường off-road, 4WD truyền thống vẫn là lựa chọn tối ưu.”

Các câu hỏi thường gặp (FAQ)

• 4WD có giống AWD không?
  Không hoàn toàn giống nhau. 4WD thường chỉ hệ thống có hộp số phụ với các chế độ gài cầu (có thể khóa vi sai), tập trung vào off-road. AWD (All-Wheel Drive) là hệ thống hoạt động tự động và liên tục, phân bổ lực linh hoạt, tập trung vào cải thiện độ bám đường trên các bề mặt trơn trượt và ổn định khi lái trên đường nhựa. 4Matic là một dạng của AWD.
• Xe 4Matic có đi off-road được không?
  Xe trang bị 4Matic có thể đi được các địa hình off-road nhẹ nhàng (đường đất, sỏi, dốc không quá cao). Tuy nhiên, nó không được thiết kế để chinh phục các địa hình phức tạp, lầy lội sâu hoặc đá lớn như xe trang bị 4WD với chế độ Low Range và khóa vi sai mạnh mẽ.
• Hệ thống nào tốn xăng hơn?
  Thông thường, xe trang bị 4Matic (AWD full-time) sẽ tốn xăng hơn một chút so với xe 2WD tương đương. Xe 4WD (Part-time) sẽ tốn xăng đáng kể hơn khi hoạt động ở chế độ 4H hoặc 4L so với chế độ 2H.
• Chi phí bảo dưỡng 4Matic và 4WD có khác nhau không?
  Có, chi phí có thể khác nhau. Cả hai đều cần bảo dưỡng các bộ phận truyền động như vi sai. Tuy nhiên, hệ thống 4Matic với nhiều bộ phận điều khiển điện tử phức tạp hơn có thể đòi hỏi chi phí sửa chữa cao hơn nếu xảy ra lỗi liên quan đến điện hoặc cảm biến. Garage Auto Speedy khuyên bạn nên tuân thủ lịch bảo dưỡng định kỳ cho hệ thống dẫn động để đảm bảo hoạt động hiệu quả và kéo dài tuổi thọ.
• Làm sao biết xe mình dùng hệ thống gì?
  Kiểm tra thông số kỹ thuật của xe trong sổ tay hướng dẫn sử dụng hoặc trên các tem nhãn trong xe. Đối với xe 4WD Part-time, thường sẽ có cần số phụ hoặc nút xoay/nút bấm để chuyển đổi các chế độ 2H/4H/4L. Xe có 4Matic hoặc AWD thường không có các nút chuyển đổi chế độ gài cầu rõ rệt, hệ thống hoạt động hoàn toàn tự động.
• Hệ thống nào an toàn hơn?
  Độ an toàn phụ thuộc vào điều kiện sử dụng. Trên đường nhựa trơn trượt, 4Matic/AWD thường an toàn hơn vì hoạt động tự động, liên tục và can thiệp nhanh chóng để duy trì độ bám. Trên địa hình off-road khắc nghiệt, 4WD với khả năng khóa vi sai và tỷ số truyền thấp lại an toàn hơn vì giúp xe vượt qua chướng ngại vật một cách chắc chắn.

Kết luận

Hiểu rõ sự khác biệt giữa 4Matic và 4WD là rất quan trọng để bạn lựa chọn chiếc xe phù hợp nhất với nhu cầu di chuyển của mình, đồng thời sử dụng và bảo dưỡng xe đúng cách. 4WD là “ông vua” của off-road, trong khi 4Matic (và AWD nói chung) là “người bạn đồng hành” lý tưởng cho sự an toàn và ổn định trên các cung đường hàng ngày, đặc biệt trong điều kiện đường sá trơn trượt.

Dù chiếc xe của bạn được trang bị hệ thống dẫn động nào, việc kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ là cực kỳ cần thiết để đảm bảo hệ thống hoạt động hiệu quả và bền bỉ.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào về hệ thống dẫn động của xe hoặc cần kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa, đừng ngần ngại liên hệ với Xưởng sửa chữa ô tô Auto Speedy. Với đội ngũ kỹ thuật viên chuyên nghiệp và kinh nghiệm dày dặn, chúng tôi sẵn sàng cung cấp dịch vụ chất lượng cao và những lời khuyên đáng tin cậy nhất.

Hãy liên hệ ngay với Garage Auto Speedy qua số điện thoại 0877.726.969 hoặc truy cập website https://autospeedy.vn/ để biết thêm chi tiết và đặt lịch hẹn. Địa chỉ của chúng tôi tại 2QW3+G93 Bắc Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam. Chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên mọi chặng đường!