Khi vào số mà nghe kêu: Liệu có phải “bi các đăng” hay còn nguyên nhân nào khác? – Giải đáp từ Garage Auto Speedy

Tiếng kêu lạ mỗi khi thao tác với cần số, đặc biệt là lúc chuyển từ số N sang D, hoặc khi vào số lùi, là một trong những vấn đề khiến không ít chủ xe cảm thấy lo lắng. Rất nhiều người đặt câu hỏi: “Liệu Khi Vào Số Mà Nghe Kêu Có Phải Do Bi Các đăng?”. Đây là một câu hỏi phổ biến, và câu trả lời là: bi các đăng có thể là nguyên nhân, nhưng không phải là nguyên nhân duy nhất. Thậm chí, trong nhiều trường hợp tiếng kêu khi vào số lại xuất phát từ những bộ phận hoàn toàn khác.

Bài viết này, được thực hiện bởi đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm tại Garage Auto Speedy, sẽ giúp bạn làm rõ vấn đề này, chỉ ra các nguyên nhân tiềm ẩn khác và đưa ra lời khuyên hữu ích để bạn có thể chăm sóc chiếc xe của mình tốt hơn.

“Bi Các Đăng” là gì và Vai trò của nó trong hệ truyền động?

Trước hết, cần hiểu rõ về “bi các đăng”. Thuật ngữ này thường được người dùng ô tô tại Việt Nam sử dụng để chỉ khớp các đăng (Universal Joint – U-joint) hoặc bạc đạn/vòng bi của khớp các đăng hoặc trục các đăng. Khớp các đăng là một bộ phận quan trọng trong hệ thống truyền động của các xe dẫn động cầu sau, dẫn động 4 bánh hoặc dẫn động cầu trước với hộp số đặt dọc.

Vai trò chính của khớp các đăng là cho phép trục các đăng truyền lực quay từ hộp số (hoặc hộp số phụ) tới cầu xe (vi sai) một cách linh hoạt. Nó có khả năng uốn cong theo các góc khác nhau khi xe di chuyển lên xuống trên đường không bằng phẳng, giữ cho trục các đăng không bị gãy hay kẹt cứng. Khớp này thường chứa các vòng bi kim (needle bearings) nhỏ được bôi trơn để đảm bảo hoạt động trơn tru và chịu tải.

Dấu hiệu của bi các đăng (Khớp Các Đăng) bị hỏng

Nếu “bi các đăng” (khớp các đăng hoặc bạc đạn của nó) bị hỏng hoặc khô dầu, nó có thể gây ra tiếng kêu, nhưng tiếng kêu này thường có đặc điểm riêng và không chỉ xuất hiện khi vào số:

• Tiếng kêu “lục cục”, “cộc cộc”: Thường rõ nhất khi bắt đầu di chuyển (từ trạng thái đứng yên), khi chuyển số (đặc biệt là chuyển từ P sang R hoặc D, hoặc từ D sang R) do sự đảo chiều lực truyền động, hoặc khi xe đi qua các chỗ gồ ghề khiến góc nghiêng của trục các đăng thay đổi đột ngột.
• Rung lắc: Xe có thể bị rung, đặc biệt ở tốc độ cao, do trục các đăng mất cân bằng khi khớp các đăng bị mòn.
• Tiếng kêu “rè rè” hoặc “ken két”: Nếu bạc đạn bị khô dầu hoàn toàn và mài mòn nặng.

Như vậy, mặc dù tiếng kêu “lục cục” khi vào số (đặc biệt là vào số lùi) có thể là dấu hiệu của khớp các đăng bị mòn, nhưng nếu tiếng kêu xảy ra ngay trong quá trình vào số (ví dụ, tiếng “kẹt” hoặc “răng rắc” khi gạt cần số), nguyên nhân lại thường nằm ở các bộ phận khác.

Ngoài “Bi Các Đăng”, đâu là những nguyên nhân phổ biến khác gây tiếng kêu khi vào số?

Đây là lúc chúng ta đi sâu vào các khả năng khác mà tiếng kêu khi vào số có thể chỉ ra. Theo kinh nghiệm thực tế của đội ngũ kỹ thuật viên tại Garage Auto Speedy, các nguyên nhân sau đây thường gặp hơn nhiều so với vấn đề ở bi các đăng, đặc biệt là tiếng kêu xảy ra trong quá trình hoặc ngay sau khi thao tác cần số:

1. Vấn đề với Hộp số (Gearbox)

Hộp số là trái tim của hệ thống truyền động. Bất kỳ sự cố nào bên trong hộp số đều có thể gây ra tiếng kêu bất thường.

• Thiếu hoặc bẩn dầu hộp số: Dầu hộp số đóng vai trò bôi trơn, làm mát và truyền áp suất (đối với số tự động). Nếu mức dầu quá thấp, hoặc dầu bị bẩn/biến chất, các chi tiết bên trong hộp số sẽ bị mài mòn, ma sát tăng lên, gây ra tiếng kêu “rè rè”, “hú” hoặc “kẹt” khi chuyển số.
• Bánh răng hoặc đồng tốc bị mòn (số sàn): Đối với hộp số sàn, nếu các vòng đồng tốc (synchronizers) bị mòn, việc vào số sẽ khó khăn hơn và thường đi kèm tiếng “kẹt” hoặc “răng rắc” do các bánh răng chưa đồng tốc đã cố khớp vào nhau. Bánh răng bị mòn cũng có thể gây tiếng hú hoặc tiếng kêu đặc trưng khi chạy ở một số nhất định.
• Các bộ phận bên trong bị hỏng (bạc đạn, gioăng phớt…): Hao mòn theo thời gian hoặc do thiếu bảo dưỡng có thể làm hỏng các bạc đạn, gioăng phớt hoặc các chi tiết nhỏ khác bên trong hộp số, dẫn đến tiếng kêu.

2. Vấn đề với Hệ thống Ly hợp (Clutch – xe số sàn)

Trên xe số sàn, hệ thống ly hợp (bàn đạp côn) là cầu nối ngắt/nối truyền động từ động cơ đến hộp số. Các vấn đề ở đây rất thường gây ra tiếng kêu khi thao tác với cần số:

• Bi T (Release Bearing) hỏng: Bi T có nhiệm vụ ép lá côn vào mâm ép khi bạn đạp chân côn để ngắt truyền động. Nếu bi T bị khô dầu hoặc mòn, nó sẽ tạo ra tiếng kêu “rè rè” hoặc “phành phạch” khi bạn đạp chân côn. Tiếng kêu này thường hết khi nhả chân côn (ly hợp đóng).
• Bàn ép hoặc đĩa côn bị mòn/cong vênh: Đĩa côn bị mòn hoặc bàn ép bị cong vênh có thể gây ra tiếng kêu “rào rào” hoặc rung giật khi nhả chân côn để vào số, đặc biệt là khi khởi hành.
• Hệ thống điều khiển ly hợp (dây cáp, bơm/xi lanh dầu): Nếu hệ thống này gặp trục trặc (ví dụ: dây cáp bị kẹt, hệ thống dầu bị rò rỉ/có bọt khí), việc ngắt ly hợp không hoàn toàn có thể gây ra tiếng kêu “kẹt” khi cố gắng vào số, tương tự như mòn đồng tốc.

3. Cao su Chân máy, Chân số bị lão hóa/rách

Cao su chân máy và chân số có vai trò giảm chấn, giữ cho động cơ và hộp số cố định trên khung xe, đồng thời hấp thụ rung động.

• Nếu các bộ phận cao su này bị lão hóa, chai cứng hoặc rách, động cơ và hộp số sẽ bị xê dịch quá mức, đặc biệt là khi có sự thay đổi lực đột ngột lúc vào số (từ N sang D/R) hoặc khi khởi hành. Sự xê dịch này có thể khiến các bộ phận kim loại va đập vào nhau hoặc vào khung xe, gây ra tiếng kêu “cục”, “lạch cạch” rõ rệt.

Chia sẻ kinh nghiệm từ đội ngũ Garage Auto Speedy, Ông Bùi Hiếu, chuyên gia dịch vụ: “Nhiều trường hợp khách hàng đến với chúng tôi vì tiếng kêu khi vào số lùi hoặc khi chuyển từ P sang D. Sau khi kiểm tra, chúng tôi phát hiện nguyên nhân chính lại nằm ở các cao su chân máy đã quá mòn, hoặc mức dầu hộp số tự động đã quá thấp. Tiếng kêu từ bi các đăng thường đi kèm với rung động rõ rệt hơn khi xe đang chạy.”

Làm thế nào để xác định chính xác nguyên nhân?

Việc tự chẩn đoán nguyên nhân tiếng kêu khi vào số tại nhà là khá khó khăn, đòi hỏi kiến thức chuyên môn và thiết bị kiểm tra. Tuy nhiên, bạn có thể thử một vài bước quan sát ban đầu:

• Lắng nghe kỹ loại tiếng kêu: Đó là tiếng “lục cục” (thường là bi các đăng hoặc chân máy), tiếng “rè rè/hú” (thường là hộp số hoặc bi T), hay tiếng “kẹt/răng rắc” (thường là đồng tốc hộp số sàn hoặc ly hợp không ngắt hết)?
• Quan sát thời điểm tiếng kêu xuất hiện: Kêu chỉ khi vào số? Kêu khi đang vào số và nhả côn từ từ? Kêu khi đã vào số và bắt đầu di chuyển? Kêu khi đi qua đường xóc?
• Kiểm tra mức dầu hộp số: Đối với hộp số tự động, bạn có thể kiểm tra mức dầu theo hướng dẫn trong sách hướng dẫn sử dụng (thường khi động cơ đang ấm). Nếu mức dầu thấp hoặc dầu có màu lạ/mùi khét, đó là dấu hiệu cần chú ý.

Tuy nhiên, cách tốt nhất và an toàn nhất để xác định chính xác nguyên nhân tiếng kêu là đưa xe đến các xưởng dịch vụ uy tín. Tại Garage Auto Speedy, các kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm sẽ tiến hành:

• Lái thử xe để tái hiện tiếng kêu và lắng nghe vị trí, đặc điểm của âm thanh.
• Kiểm tra trực quan các bộ phận liên quan như cao su chân máy/chân số, trục các đăng, hệ thống điều khiển số.
• Kiểm tra mức và tình trạng dầu hộp số.
• Sử dụng thiết bị chuyên dụng để kiểm tra áp suất dầu hộp số (đối với số tự động) hoặc kiểm tra tình trạng hoạt động của ly hợp.
• Thậm chí tháo hộp số hoặc các bộ phận liên quan để kiểm tra chi tiết bên trong nếu cần thiết.

Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, chia sẻ: “Chúng tôi luôn khuyến cáo khách hàng không nên chủ quan với bất kỳ tiếng kêu bất thường nào từ xe. Tiếng kêu khi vào số có thể là dấu hiệu sớm của một vấn đề nhỏ dễ khắc phục, nhưng nếu để lâu có thể dẫn đến hỏng hóc nghiêm trọng hơn cho hộp số, ly hợp, hoặc hệ thống truyền động, gây tốn kém chi phí sửa chữa. Chẩn đoán chính xác là bước đầu tiên và quan trọng nhất.”

Hậu quả nếu bỏ qua tiếng kêu khi vào số

Việc phớt lờ tiếng kêu lạ khi vào số có thể dẫn đến:

• Hỏng hóc nặng hơn: Một vấn đề nhỏ như thiếu dầu hộp số hoặc cao su chân máy mòn nếu không được xử lý kịp thời có thể gây áp lực lên các bộ phận khác, dẫn đến hỏng hóc dây chuyền và chi phí sửa chữa tăng vọt.
• Giảm tuổi thọ xe: Các bộ phận hoạt động không đúng chức năng sẽ làm giảm hiệu suất và tuổi thọ tổng thể của xe.
• Mất an toàn: Trong một số trường hợp (ví dụ: hộp số bị kẹt số, ly hợp không ngắt hoàn toàn), xe có thể gặp nguy hiểm khi vận hành.
• Ảnh hưởng trải nghiệm lái: Tiếng kêu khó chịu làm giảm sự thoải mái và tự tin khi lái xe.

Câu hỏi thường gặp về tiếng kêu khi vào số

Tiếng kêu khi vào số lùi có khác không?

Tiếng kêu khi vào số lùi (R) có thể khác một chút so với các số tiến (D, 1, 2…). Đối với hộp số sàn, bánh răng số lùi thường là loại răng thẳng, không có đồng tốc, nên việc vào số lùi có thể tạo ra tiếng “kẹt” nhẹ ngay cả trên xe bình thường nếu chưa dừng hẳn hoặc nhả côn chưa đủ. Tuy nhiên, nếu tiếng kêu lớn, bất thường hoặc kèm theo rung giật thì vẫn cần kiểm tra. Tiếng “lục cục” khi vào số lùi cũng là dấu hiệu phổ biến của khớp các đăng bị mòn do sự đảo chiều lực đột ngột.

Dầu hộp số có ảnh hưởng đến tiếng kêu không?

Có, dầu hộp số đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Thiếu dầu, dầu bẩn hoặc sử dụng loại dầu không phù hợp đều có thể gây ra tiếng kêu do tăng ma sát, mài mòn các chi tiết bên trong hộp số.

Bi các đăng hỏng có dấu hiệu gì khác ngoài tiếng kêu?

Ngoài tiếng kêu “lục cục/cộc cộc” khi vào số hoặc khởi hành, bi các đăng hỏng còn có thể gây rung lắc toàn bộ xe (đặc biệt ở tốc độ cao), tiếng kêu “két két” khi trục quay, hoặc cảm giác “giật cục” khi tăng giảm tốc đột ngột.

Sửa bi các đăng có đắt không?

Chi phí sửa chữa bi các đăng phụ thuộc vào việc chỉ cần thay thế bạc đạn hay phải thay toàn bộ khớp các đăng hoặc cả trục các đăng. So với sửa chữa hộp số phức tạp, chi phí thay thế khớp các đăng thường ở mức trung bình, không quá đắt, nhưng vẫn cần kiểm tra chi tiết để có báo giá chính xác.

Tiếng kêu này có nguy hiểm không?

Tùy thuộc vào nguyên nhân. Tiếng kêu từ cao su chân máy mòn có thể không gây nguy hiểm ngay lập tức nhưng cần khắc phục để tránh ảnh hưởng các bộ phận khác. Tuy nhiên, tiếng kêu từ bên trong hộp số, bi các đăng hỏng nặng hoặc ly hợp không ngắt hết có thể tiềm ẩn nguy cơ hỏng hóc nghiêm trọng hoặc mất kiểm soát xe trong quá trình vận hành.

Kết luận

Câu hỏi “Khi vào số mà nghe kêu có phải do bi các đăng?” chỉ ra một khả năng, nhưng thực tế phức tạp hơn nhiều. Tiếng kêu bất thường khi thao tác cần số có thể là tín hiệu từ nhiều bộ phận khác nhau trong hệ thống truyền động như hộp số, ly hợp, hoặc các bộ phận giảm chấn.

Đừng để những tiếng kêu khó chịu và đáng ngại làm phiền bạn khi lái xe. Nếu xe của bạn đang gặp tình trạng này, hãy đưa xe đến Garage Auto Speedy để được các chuyên gia của chúng tôi kiểm tra kỹ lưỡng, chẩn đoán chính xác nguyên nhân và đưa ra giải pháp khắc phục hiệu quả nhất. Chúng tôi cam kết mang đến dịch vụ sửa chữa uy tín, chất lượng, giúp chiếc xe của bạn vận hành êm ái và an toàn trở lại. Liên hệ ngay với Garage Auto Speedy để được tư vấn chi tiết và đặt lịch kiểm tra!