Bơm chân không là một bộ phận quan trọng trong hệ thống phanh của nhiều loại xe ô tô, đặc biệt là các dòng xe sử dụng động cơ diesel hoặc một số xe xăng đời cũ. Chức năng chính của nó là tạo ra độ chân không cần thiết để trợ lực phanh, giúp người lái giảm lực tác động lên bàn đạp phanh. Trên thị trường hiện nay, có hai loại bơm chân không phổ biến là bơm chân không cánh gạt và bơm chân không piston. Vậy, làm thế nào để phân biệt hai loại bơm này? Garage Auto Speedy sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và cách nhận biết chúng.
Bơm Chân Không Cánh Gạt
Bơm chân không cánh gạt là loại bơm sử dụng các cánh gạt trượt bên trong một rotor lệch tâm để tạo ra độ chân không.
Cấu Tạo Bơm Chân Không Cánh Gạt
Bơm chân không cánh gạt bao gồm các bộ phận chính sau:
- Rotor: Là một khối trụ tròn, được đặt lệch tâm so với stator. Trên rotor có các rãnh để lắp các cánh gạt.
- Cánh gạt: Thường được làm từ vật liệu composite hoặc kim loại, có khả năng trượt tự do trong các rãnh của rotor.
- Stator: Là vỏ ngoài của bơm, có hình trụ tròn và bao bọc rotor.
- Cổng hút và cổng xả: Được bố trí trên stator để hút không khí vào và xả không khí ra.
- Lò xo (tùy chọn): Một số bơm cánh gạt sử dụng lò xo để đẩy cánh gạt ra ngoài, đảm bảo tiếp xúc tốt với stator.
Nguyên Lý Hoạt Động Bơm Chân Không Cánh Gạt
Khi rotor quay, các cánh gạt văng ra ngoài do lực ly tâm và trượt trên bề mặt stator. Do rotor đặt lệch tâm, thể tích giữa rotor và stator thay đổi liên tục. Khi thể tích tăng lên, không khí được hút vào qua cổng hút. Khi thể tích giảm xuống, không khí bị nén và đẩy ra ngoài qua cổng xả. Quá trình này lặp đi lặp lại liên tục, tạo ra độ chân không trong hệ thống.
Ưu Điểm và Nhược Điểm Bơm Chân Không Cánh Gạt
Ưu điểm:
- Thiết kế đơn giản: Dễ chế tạo và bảo trì.
- Kích thước nhỏ gọn: Phù hợp với không gian hạn chế trong khoang động cơ.
- Giá thành tương đối rẻ.
Nhược điểm:
- Độ ồn cao: Do các cánh gạt trượt liên tục trên bề mặt stator.
- Tuổi thọ có thể ngắn hơn: Đặc biệt khi làm việc trong điều kiện khắc nghiệt hoặc thiếu dầu bôi trơn.
- Hiệu suất giảm theo thời gian: Do sự mài mòn của cánh gạt và stator.
Bơm Chân Không Piston
Bơm chân không piston sử dụng một hoặc nhiều piston chuyển động tịnh tiến trong xi lanh để tạo ra độ chân không.
Cấu Tạo Bơm Chân Không Piston
Bơm chân không piston bao gồm các bộ phận chính sau:
- Xi lanh: Là không gian hình trụ, nơi piston chuyển động.
- Piston: Di chuyển tịnh tiến trong xi lanh, tạo ra sự thay đổi thể tích.
- Xéc măng: Làm kín giữa piston và xi lanh, ngăn không khí lọt qua.
- Van hút và van xả: Điều khiển dòng khí vào và ra khỏi xi lanh.
- Trục khuỷu và thanh truyền: Chuyển đổi chuyển động quay của động cơ thành chuyển động tịnh tiến của piston.
Nguyên Lý Hoạt Động Bơm Chân Không Piston
Khi piston di chuyển xuống (hành trình hút), van hút mở ra và không khí được hút vào xi lanh. Khi piston di chuyển lên (hành trình nén), van hút đóng lại và van xả mở ra, không khí bị nén và đẩy ra ngoài. Quá trình này lặp đi lặp lại, tạo ra độ chân không.
Ưu Điểm và Nhược Điểm Bơm Chân Không Piston
Ưu điểm:
- Độ bền cao: Do cấu trúc chắc chắn và ít chi tiết chuyển động trượt.
- Hiệu suất ổn định: Ít bị suy giảm theo thời gian.
- Ít ồn hơn: So với bơm cánh gạt.
Nhược điểm:
- Thiết kế phức tạp hơn: Khó chế tạo và bảo trì hơn.
- Kích thước lớn hơn: Chiếm nhiều không gian hơn trong khoang động cơ.
- Giá thành cao hơn.
Cách Phân Biệt Bơm Chân Không Cánh Gạt và Piston?
Dưới đây là một số cách để phân biệt hai loại bơm chân không này:
- Hình dáng bên ngoài: Bơm cánh gạt thường có hình trụ tròn, nhỏ gọn hơn. Bơm piston thường có hình hộp chữ nhật hoặc hình trụ lớn hơn.
- Tiếng ồn: Bơm cánh gạt thường ồn hơn bơm piston. Nếu bạn nghe thấy tiếng rít hoặc tiếng ồn lớn từ bơm chân không, có khả năng đó là bơm cánh gạt.
- Độ phức tạp của cấu tạo: Bơm piston có nhiều chi tiết hơn so với bơm cánh gạt. Nếu bạn nhìn thấy nhiều đường ống, van và bộ phận khác trên bơm, có khả năng đó là bơm piston.
- Giá thành: Bơm piston thường đắt hơn bơm cánh gạt.
- Vị trí lắp đặt: Bơm piston thường được lắp trực tiếp trên động cơ và dẫn động bằng trục cam hoặc trục khuỷu. Bơm cánh gạt có thể được lắp ở nhiều vị trí khác nhau và dẫn động bằng dây đai hoặc động cơ điện.
Lời khuyên từ Garage Auto Speedy: Để xác định chính xác loại bơm chân không trên xe của bạn, hãy tham khảo sách hướng dẫn sử dụng xe hoặc nhờ đến sự tư vấn của các kỹ thuật viên chuyên nghiệp tại Garage Auto Speedy.
Khi Nào Cần Kiểm Tra và Thay Thế Bơm Chân Không?
Bạn nên kiểm tra bơm chân không khi có các dấu hiệu sau:
- Phanh kém ăn: Cảm giác phanh nặng hơn bình thường, cần đạp phanh sâu hơn để dừng xe.
- Tiếng ồn lạ từ hệ thống phanh: Tiếng rít, tiếng kêu hoặc tiếng ồn khác thường khi đạp phanh.
- Đèn báo ABS sáng: Trong một số trường hợp, bơm chân không hỏng có thể gây ra lỗi hệ thống ABS và làm sáng đèn báo trên bảng điều khiển.
- Rò rỉ dầu: Nếu bạn phát hiện dầu rò rỉ xung quanh bơm chân không, đó có thể là dấu hiệu của hỏng hóc.
Nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu nào trên đây, hãy mang xe đến Garage Auto Speedy để được kiểm tra và sửa chữa kịp thời. Việc thay thế bơm chân không hỏng hóc là rất quan trọng để đảm bảo an toàn khi lái xe.
Lưu ý: Việc tự sửa chữa bơm chân không có thể nguy hiểm nếu bạn không có kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn. Hãy luôn tìm đến các kỹ thuật viên có trình độ tại Garage Auto Speedy để được hỗ trợ.
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)
- Bơm chân không có tác dụng gì trên xe ô tô?
Bơm chân không tạo ra độ chân không để trợ lực phanh, giúp người lái giảm lực tác động lên bàn đạp phanh. - Xe của tôi có cần bơm chân không không?
Hầu hết các xe động cơ diesel và một số xe xăng đời cũ đều cần bơm chân không. Các xe đời mới thường sử dụng hệ thống trợ lực phanh điện tử. - Bơm chân không cánh gạt và piston loại nào tốt hơn?
Mỗi loại có ưu và nhược điểm riêng. Bơm piston bền hơn nhưng đắt hơn và phức tạp hơn. Bơm cánh gạt rẻ hơn nhưng có thể ồn hơn và tuổi thọ ngắn hơn. - Giá thay bơm chân không là bao nhiêu?
Giá thay bơm chân không phụ thuộc vào loại xe và loại bơm. Liên hệ Garage Auto Speedy qua số điện thoại 0877.726.969 để được báo giá chi tiết. - Tôi có thể tự thay bơm chân không được không?
Nên mang xe đến Garage Auto Speedy để đảm bảo an toàn và đúng kỹ thuật. - Bơm chân không có cần bảo dưỡng không?
Kiểm tra và thay dầu bôi trơn (nếu có) định kỳ để kéo dài tuổi thọ của bơm.
Kết Luận
Việc phân biệt bơm chân không cánh gạt và piston không chỉ giúp bạn hiểu rõ hơn về hệ thống phanh trên xe của mình mà còn giúp bạn đưa ra quyết định bảo dưỡng và sửa chữa phù hợp. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào hoặc cần hỗ trợ, đừng ngần ngại liên hệ với Garage Auto Speedy qua số điện thoại 0877.726.969 hoặc truy cập website https://autospeedy.vn/ để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất. Garage Auto Speedy luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên mọi nẻo đường! Địa chỉ của chúng tôi là 2QW3+G93 Bắc Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam.
