Hệ thống Hỗ trợ Lái xe Nâng cao (ADAS – Advanced Driver-Assistance Systems) đang ngày càng trở nên phổ biến trên các dòng xe hiện đại, mang lại nhiều tính năng an toàn và tiện ích vượt trội. Từ cảnh báo va chạm, hỗ trợ giữ làn đường cho đến kiểm soát hành trình thích ứng (ACC), ADAS dựa vào một mạng lưới các cảm biến tinh vi để “nhìn” và “cảm nhận” môi trường xung quanh xe. Tuy nhiên, một yếu tố tưởng chừng đơn giản như bụi bẩn lại có thể gây ra những ảnh hưởng đáng kể, thậm chí làm vô hiệu hóa hoạt động của các cảm biến quan trọng này. Tại Garage Auto Speedy, chúng tôi nhận thấy nhiều trường hợp xe gặp vấn đề với ADAS mà nguyên nhân lại xuất phát từ việc các cảm biến bị bám bẩn. Hiểu rõ [ảnh hưởng của bụi bẩn đến cảm biến ADAS?] là điều cần thiết để đảm bảo hệ thống này luôn hoạt động hiệu quả, bảo vệ bạn trên mọi hành trình. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích vấn đề này dưới góc nhìn chuyên môn và kinh nghiệm thực tế từ đội ngũ kỹ thuật viên của Garage Auto Speedy.
ADAS là thuật ngữ chung chỉ tập hợp các công nghệ trên xe hơi giúp hỗ trợ người lái trong quá trình điều khiển phương tiện và tăng cường an toàn. Mục tiêu chính của ADAS là giảm thiểu rủi ro tai nạn giao thông bằng cách cảnh báo nguy hiểm hoặc thậm chí can thiệp trực tiếp vào hệ thống lái, phanh, tăng tốc của xe trong một số tình huống khẩn cấp. Để làm được điều này, ADAS cần thu thập thông tin chính xác và liên tục về môi trường xung quanh xe.
Các hệ thống ADAS sử dụng nhiều loại cảm biến khác nhau, mỗi loại có nguyên lý hoạt động và vị trí lắp đặt đặc trưng trên xe:
Thường được đặt phía sau kính chắn gió (gần gương chiếu hậu trong) hoặc tích hợp trong các cụm camera xung quanh xe. Camera thu nhận hình ảnh môi trường, sau đó thuật toán xử lý hình ảnh trong ADAS sẽ phân tích để nhận diện vật thể (xe khác, người đi bộ, vạch kẻ đường, biển báo giao thông).
Sử dụng sóng radar để đo khoảng cách, tốc độ tương đối và góc của các vật thể phía trước hoặc phía sau xe. Thường được đặt ở lưới tản nhiệt trước, cản trước hoặc cản sau. Radar hoạt động tốt trong điều kiện thời tiết xấu (mưa, sương mù) nhưng kém trong việc nhận diện chi tiết hình dạng.
Ít phổ biến hơn radar, Lidar sử dụng tia laser để tạo bản đồ 3D chính xác về môi trường xung quanh. Thường đặt ở vị trí cao hơn trên xe (ví dụ: nóc xe, gần kính chắn gió) hoặc tích hợp tinh tế hơn ở cản xe. Lidar cung cấp độ phân giải cao nhưng có thể bị ảnh hưởng bởi thời tiết khắc nghiệt.
Thường đặt ở cản trước và sau xe, sử dụng sóng siêu âm để phát hiện vật thể ở khoảng cách rất gần (thường dưới 5 mét). Chúng được dùng phổ biến trong các hệ thống hỗ trợ đỗ xe hoặc cảnh báo vật cản khi lùi.
Mỗi loại cảm biến có độ nhạy khác nhau với bụi bẩn và các yếu tố gây cản trở khác:
Đây là loại cảm biến dễ bị ảnh hưởng nhất bởi bụi bẩn, bùn đất, côn trùng bám vào kính chắn gió hoặc ống kính camera. Khi bề mặt ống kính bị che khuất, camera không thể thu được hình ảnh rõ nét. Điều này làm giảm khả năng nhận diện vạch kẻ đường (ảnh hưởng đến hỗ trợ giữ làn), nhận diện xe phía trước/người đi bộ (ảnh hưởng đến cảnh báo va chạm, phanh khẩn cấp tự động).
Mặc dù radar hoạt động dựa trên sóng vô tuyến và ít bị ảnh hưởng bởi mưa hoặc sương mù nhẹ, nhưng lớp bùn đất dày, băng tuyết đóng cứng hoặc thậm chí là lớp sơn dày sau khi sửa chữa không đúng kỹ thuật ở vị trí lắp đặt có thể làm lệch hoặc hấp thụ sóng radar. Điều này khiến radar không đo được khoảng cách chính xác hoặc bỏ sót vật thể, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các tính năng như ACC (kiểm soát hành trình thích ứng) hoặc cảnh báo va chạm.
Cũng tương tự như camera, Lidar phát ra tia laser và cần bề mặt cảm biến sạch sẽ để thu nhận tín hiệu phản hồi chính xác. Bụi bẩn, nước đọng hoặc băng tuyết bám trên cảm biến Lidar có thể làm tín hiệu laser bị phân tán hoặc hấp thụ, dẫn đến việc xây dựng bản đồ môi trường không chính xác hoặc bị lỗi ở một số khu vực.
Cảm biến siêu âm dựa vào việc phát ra và thu lại sóng âm thanh. Lớp bụi bẩn dày hoặc vật cản nhỏ bám ngay trên bề mặt cảm biến có thể làm suy yếu tín hiệu âm thanh hoặc gây nhiễu, làm giảm phạm vi hoạt động hoặc độ chính xác khi phát hiện vật cản ở khoảng cách gần.
Việc các cảm biến ADAS bị bụi bẩn làm giảm khả năng hoạt động không chỉ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều nguy hiểm:
Hệ thống có thể đưa ra cảnh báo sai (ví dụ: cảnh báo va chạm không có chướng ngại vật) hoặc nguy hiểm hơn là không đưa ra cảnh báo khi thực sự có nguy hiểm.
Các tính năng như ACC có thể tự động tắt, hỗ trợ giữ làn không nhận diện được vạch kẻ đường, phanh khẩn cấp tự động không kích hoạt đúng lúc do “mắt” của xe bị che mờ.
Khi các cảm biến liên tục gửi dữ liệu không chính xác hoặc bị lỗi, hệ thống ADAS sẽ tự động báo lỗi trên bảng đồng hồ và vô hiệu hóa toàn bộ hoặc một phần các tính năng liên quan. Điều này có thể xảy ra khi hệ thống phát hiện cảm biến bị “cản trở” (obstruction).
Sự cố hoặc hoạt động không đáng tin cậy của ADAS có thể khiến người lái phụ thuộc quá mức vào hệ thống bị bất ngờ, dẫn đến phản ứng chậm hoặc sai lầm trong tình huống nguy hiểm.
Việc giữ gìn cảm biến ADAS sạch sẽ là một phần quan trọng của bảo dưỡng xe hiện đại.
Khi rửa xe hoặc trước những chuyến đi dài, hãy dành chút thời gian kiểm tra các vị trí đặt cảm biến: kính chắn gió (khu vực camera), lưới tản nhiệt/cản trước/cản sau (radar, lidar, siêu âm).
Nếu phát hiện cảm biến bị bẩn, hãy vệ sinh chúng một cách nhẹ nhàng.
Nhiều người đặt câu hỏi [Có nên vệ sinh định kỳ cảm biến ADAS?] và câu trả lời là hoàn toàn CÓ. Việc này giúp duy trì hiệu suất tối ưu của hệ thống an toàn trên xe của bạn.
Nếu bạn đã vệ sinh cảm biến nhưng hệ thống ADAS vẫn báo lỗi, hoạt động chập chờn hoặc có dấu hiệu bất thường, đó là lúc cần sự can thiệp của chuyên gia. Tại Garage Auto Speedy, đội ngũ kỹ thuật viên của chúng tôi có kinh nghiệm và trang thiết bị chuyên dụng để:
Theo Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, “Việc hiệu chuẩn ADAS là bắt buộc sau nhiều can thiệp vào thân vỏ xe, hệ thống treo hoặc thay thế cảm biến. Nếu hiệu chuẩn không chính xác, hệ thống ADAS có thể hoạt động sai lệch, gây nguy hiểm cho người lái.”
Cách tốt nhất là chủ động phòng ngừa:
Bụi bẩn có thể làm hỏng vĩnh viễn cảm biến ADAS không?
Bản thân bụi bẩn thường không làm hỏng vĩnh viễn cảm biến, nhưng việc cố gắng loại bỏ bụi bẩn không đúng cách (dùng vật sắc nhọn, hóa chất mạnh) hoặc để bụi bẩn gây cản trở trong thời gian dài khiến hệ thống hoạt động sai, dẫn đến các lỗi phức tạp hơn hoặc tăng nguy cơ xảy ra va chạm, mới là nguyên nhân gây hư hại gián tiếp.
Hệ thống ADAS có cảnh báo khi cảm biến bị bẩn không?
Có. Hầu hết các hệ thống ADAS hiện đại sẽ phát hiện khi một hoặc nhiều cảm biến bị che khuất (“sensor obstructed”) và hiển thị cảnh báo trên bảng đồng hồ, thậm chí vô hiệu hóa tính năng liên quan.
Tôi có thể tự làm sạch tất cả các loại cảm biến ADAS không?
Bạn có thể tự làm sạch các cảm biến dễ tiếp cận như camera trên kính chắn gió, cảm biến radar/siêu âm ở cản xe bằng cách lau nhẹ nhàng. Tuy nhiên, với cảm biến Lidar hoặc các trường hợp bùn đất bám quá dày, tốt nhất nên đưa xe đến cơ sở chuyên nghiệp như Garage Auto Speedy để được vệ sinh đúng cách và kiểm tra tổng thể.
Thời tiết mưa lớn có ảnh hưởng đến cảm biến ADAS như bụi bẩn không?
Có. Mưa lớn, tuyết rơi dày, sương mù dày đặc cũng có thể gây cản trở tầm nhìn của camera và làm suy yếu tín hiệu của radar/lidar, gây ảnh hưởng tạm thời đến hoạt động của ADAS, tương tự như bụi bẩn.
Nếu vệ sinh xong mà lỗi ADAS vẫn còn thì sao?
Điều này có thể do cảm biến đã bị hư hỏng, dây dẫn tín hiệu có vấn đề, hoặc hệ thống cần được hiệu chuẩn lại. Bạn nên đưa xe đến Garage Auto Speedy để các kỹ thuật viên chẩn đoán và xử lý chuyên nghiệp.
Nếu bạn cần tư vấn chuyên sâu hơn, kiểm tra hoặc xử lý các vấn đề liên quan đến hệ thống ADAS và cảm biến trên xe, hãy liên hệ ngay với Garage Auto Speedy. Với đội ngũ kỹ thuật viên lành nghề và am hiểu công nghệ ô tô mới nhất, chúng tôi tự tin mang đến giải pháp tốt nhất cho chiếc xe yêu quý của bạn. Ghé thăm website của Garage Auto Speedy tại https://autospeedy.vn/ để tìm hiểu thêm về các dịch vụ của chúng tôi hoặc liên hệ số điện thoại 0877.726.969 để đặt lịch hẹn. Đội ngũ Garage Auto Speedy luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên mọi nẻo đường!
Ngành công nghiệp ô tô đang chứng kiến một cuộc cách mạng lớn về phần…
Trong kỷ nguyên của ô tô hiện đại, phần mềm đóng vai trò ngày càng…
Bạn là người yêu xe và thường xuyên bắt gặp vật liệu Alcantara xuất hiện…
Lái xe trong điều kiện thời tiết bất lợi như mưa lớn, sương mù dày…
Trong thế giới ô tô hiện đại, công nghệ an toàn tiên tiến (ADAS) và…
Ô tô ngày nay không chỉ là những cỗ máy cơ khí đơn thuần mà…
