Trong thế giới phức tạp của chiếc ô tô, mỗi bộ phận đều đóng vai trò riêng biệt nhưng lại liên kết chặt chẽ với các hệ thống khác. Tuy nhiên, sự nhầm lẫn giữa các bộ phận và chức năng của chúng là điều khá phổ biến. Một trong những câu hỏi mà Garage Auto Speedy thường nhận được từ khách hàng là liệu bi các đăng có ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thống phanh hay không. Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết thắc mắc này dưới góc độ chuyên môn, giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về hai hệ thống quan trọng này trên xe.
Khi xe gặp các vấn đề về rung lắc, tiếng ồn lạ, nhiều người thường lo lắng rằng chúng có thể liên quan đến hệ thống phanh, bộ phận tối quan trọng đảm bảo an toàn. Tuy nhiên, triệu chứng tương tự cũng có thể xuất phát từ các bộ phận khác trong hệ thống truyền động, mà bi các đăng là một ví dụ điển hình. Vậy thực hư mối liên hệ này ra sao?
Bi các đăng, hay còn gọi là khớp các đăng hoặc khớp vạn năng (Universal Joint), là một thành phần quan trọng trong hệ thống truyền động của xe ô tô, đặc biệt là các loại xe sử dụng cầu sau hoặc hệ dẫn động 4 bánh (4WD). Chức năng chính của bi các đăng là truyền lực quay từ hộp số đến cầu xe (trục bánh xe) một cách hiệu quả, ngay cả khi hai bộ phận này không nằm trên cùng một đường thẳng hoặc góc độ liên tục thay đổi do sự hoạt động của hệ thống treo.
Trục các đăng thường bao gồm một hoặc nhiều khớp các đăng được nối với nhau bằng ống trục. Các khớp này cho phép trục truyền động uốn cong và thích ứng với chuyển động lên xuống của cầu xe so với khung gầm, đảm bảo lực truyền đi liên tục và mượt mà trong mọi điều kiện vận hành, từ di chuyển trên đường bằng phẳng đến vượt qua địa hình gồ ghề.
Khác với hệ thống truyền động, hệ thống phanh có nhiệm vụ hoàn toàn riêng biệt: giảm tốc độ hoặc dừng hẳn chiếc xe. Hệ thống phanh hiện đại trên ô tô chủ yếu sử dụng nguyên lý ma sát. Khi bạn đạp phanh, áp suất dầu phanh được tạo ra, đẩy các piston trong heo dầu (caliper) ép bố thắng (má phanh) vào đĩa phanh (rotor) hoặc tang trống (drum). Lực ma sát giữa bố thắng và đĩa phanh/tang trống sẽ biến động năng của xe thành nhiệt năng, làm xe chậm lại.
Hệ thống phanh bao gồm nhiều bộ phận như bàn đạp phanh, xi lanh tổng, các đường ống dẫn dầu phanh, heo dầu (hoặc xi lanh bánh xe), bố thắng, đĩa phanh (hoặc tang trống). Ngoài ra, các hệ thống an toàn điện tử như ABS (chống bó cứng phanh), EBD (phân phối lực phanh điện tử), BA (hỗ trợ lực phanh khẩn cấp) cũng là một phần không thể thiếu, giúp tăng hiệu quả và sự an toàn khi phanh.
Về mặt chức năng và cấu tạo cơ bản, bi các đăng và hệ thống phanh là hai hệ thống hoạt động độc lập trên xe ô tô. Bi các đăng thuộc hệ thống truyền động, có nhiệm vụ truyền lực quay từ động cơ/hộp số ra bánh xe để xe di chuyển. Hệ thống phanh thuộc hệ thống an toàn, có nhiệm vụ tạo ra ma sát để làm chậm hoặc dừng xe.
Mỗi hệ thống có các bộ phận, nguyên lý hoạt động và vị trí lắp đặt riêng biệt (dù chúng đều nằm dưới gầm xe và liên quan đến bánh xe). Trục các đăng thường chạy dọc theo chiều dài xe (với xe cầu sau/4WD), nối hộp số với cầu xe. Hệ thống phanh thì tập trung ở các bánh xe và kết nối với bàn đạp phanh thông qua hệ thống thủy lực (và điện tử).
Điều này có nghĩa là, khi bi các đăng gặp vấn đề (ví dụ: bị khô dầu, mòn, lỏng lẻo), nó sẽ gây ra các triệu chứng liên quan đến quá trình truyền lực quay như rung lắc gầm xe, tiếng kêu lộc cộc hoặc rào rào khi xe di chuyển, đặc biệt là ở tốc độ cao hoặc khi tăng/giảm tốc đột ngột. Các triệu chứng này không trực tiếp làm giảm hiệu quả phanh hay khiến bàn đạp phanh có cảm giác khác lạ.
Ngược lại, khi hệ thống phanh gặp trục trặc (ví dụ: bố thắng mòn, đĩa phanh bị cong vênh, dầu phanh thiếu/có khí, xi lanh phanh bị kẹt), nó sẽ biểu hiện qua các triệu chứng liên quan đến quá trình phanh như quãng đường phanh dài hơn, bàn đạp phanh bị nặng/nhẹ bất thường, rung tay lái hoặc toàn bộ xe khi phanh, tiếng kêu ken két hoặc cạch cạch khi đạp phanh.
Tuy hai hệ thống độc lập, các triệu chứng của chúng đôi khi có thể gây nhầm lẫn, đặc biệt là triệu chứng rung lắc.
Sự chồng lấp duy nhất về triệu chứng là “rung lắc”. Tuy nhiên, thời điểm xuất hiện rung lắc (liên tục khi di chuyển hay chỉ khi phanh) là yếu tố mấu chốt để phân biệt ban đầu giữa lỗi bi các đăng và lỗi hệ thống phanh.
Theo Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy chia sẻ: “Nhiều khách hàng đến với chúng tôi than phiền về hiện tượng rung xe và lo sợ phanh có vấn đề. Qua kiểm tra, không ít trường hợp nguyên nhân lại nằm ở trục các đăng bị mòn hoặc cân bằng kém. Điều quan trọng là phải chẩn đoán chính xác nguồn gốc của rung động để sửa chữa đúng bệnh, tránh tốn kém không cần thiết và đảm bảo an toàn thực sự.”
Trong những trường hợp cực kỳ hiếm gặp và nghiêm trọng khi bi các đăng hoặc toàn bộ trục các đăng bị hỏng hoàn toàn, vỡ hoặc tuột ra khỏi vị trí lắp đặt, hậu quả có thể rất nguy hiểm. Trục các đăng bị văng ra có thể đập vào gầm xe, phá hủy các bộ phận khác như đường ống dầu phanh, hệ thống ống xả, bình xăng…
Nếu đường ống dầu phanh bị hư hại trong tình huống này, áp suất dầu phanh sẽ bị mất, dẫn đến mất khả năng phanh hoàn toàn. Tuy nhiên, đây là hậu quả gián tiếp của một sự cố nghiêm trọng về cấu trúc, chứ không phải bi các đăng hỏng trực tiếp làm giảm hiệu quả phanh theo cách thông thường (như bố thắng mòn hay đĩa phanh vênh).
Sự an toàn khi lái xe luôn là ưu tiên hàng đầu. Bất kỳ dấu hiệu bất thường nào của xe cũng không nên bỏ qua.
Nếu bạn phát hiện các triệu chứng như:
Lời khuyên từ Garage Auto Speedy là hãy đưa xe đi kiểm tra ngay lập tức tại các xưởng dịch vụ uy tín. Chỉ có các kỹ thuật viên chuyên nghiệp với kinh nghiệm và thiết bị chuyên dụng mới có thể chẩn đoán chính xác nguyên nhân gốc rễ của vấn đề.
Ông Bùi Hiếu, Chuyên gia tư vấn dịch vụ tại Garage Auto Speedy cho biết: “Đừng tự mình suy đoán hoặc trì hoãn việc kiểm tra. Dù là lỗi nhỏ của bi các đăng hay vấn đề ban đầu của hệ thống phanh, việc xử lý kịp thời sẽ giúp bạn tiết kiệm chi phí sửa chữa lớn hơn về sau và quan trọng nhất là bảo vệ sự an toàn cho bạn và những người xung quanh. Tại Garage Auto Speedy, chúng tôi có quy trình kiểm tra chuyên sâu cả hệ thống truyền động và hệ thống phanh để xác định chính xác tình trạng xe của bạn.”
Có, bi các đăng cần được kiểm tra độ mòn và bôi trơn định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất xe để đảm bảo hoạt động trơn tru và kéo dài tuổi thọ.
Dấu hiệu rõ ràng nhất là các vấn đề chỉ xuất hiện khi bạn đạp phanh, ví dụ: rung xe khi phanh, bàn đạp phanh lún sâu hoặc cứng bất thường, tiếng kêu lớn khi phanh.
Rung vô lăng khi chạy xe thường liên quan đến hệ thống lái, hệ thống treo hoặc bánh xe (ví dụ: lốp mòn không đều, vành xe cong, cân bằng động kém). Bi các đăng hỏng thường gây rung toàn bộ thân xe, sàn xe hơn là chỉ rung vô lăng.
Chi phí sửa chữa bi các đăng phụ thuộc vào mức độ hỏng hóc (chỉ cần bôi trơn, thay khớp các đăng hay thay cả trục các đăng), loại xe và giá phụ tùng. So với sửa chữa lớn hệ thống phanh (như thay cả cụm ABS), chi phí sửa bi các đăng thường thấp hơn, nhưng nếu để hỏng nặng gây ảnh hưởng các bộ phận khác thì chi phí sẽ tăng lên đáng kể.
Có, tại Garage Auto Speedy, chúng tôi cung cấp dịch vụ kiểm tra tổng thể xe, bao gồm cả kiểm tra chi tiết hệ thống truyền động (trong đó có bi các đăng) và hệ thống phanh.
Tóm lại, bi các đăng và hệ thống phanh là hai hệ thống riêng biệt trên ô tô, đảm nhiệm các chức năng khác nhau. Bi các đăng hỏng chủ yếu gây ảnh hưởng đến quá trình truyền động và có thể tạo ra rung lắc hoặc tiếng ồn. Hệ thống phanh hỏng ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng giảm tốc và dừng xe, với các triệu chứng thường xuất hiện khi đạp phanh.
Dù bi các đăng hỏng không trực tiếp làm giảm hiệu quả phanh trong điều kiện hoạt động bình thường, việc nhầm lẫn triệu chứng giữa chúng là có thể xảy ra. Quan trọng nhất là khi xe có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào liên quan đến rung lắc, tiếng ồn hay hiệu quả phanh, bạn cần mang xe đến các trung tâm dịch vụ uy tín để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác.
Tại Garage Auto Speedy, với đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm và am hiểu sâu về cấu tạo và hoạt động của xe ô tô, chúng tôi cam kết mang đến dịch vụ kiểm tra, bảo dưỡng và sửa chữa chuyên nghiệp, giúp xế yêu của bạn luôn vận hành an toàn và ổn định. Đừng để những lo lắng về các bộ phận xe ảnh hưởng đến trải nghiệm lái của bạn.
Liên hệ ngay với Garage Auto Speedy qua số điện thoại 0877.726.969 hoặc truy cập website https://autospeedy.vn/ để đặt lịch kiểm tra xe hoặc nhận tư vấn chi tiết từ các chuyên gia hàng đầu. Địa chỉ của chúng tôi tại 2QW3+G93 Bắc Từ Liêm, Hà Nội, luôn sẵn sàng phục vụ bạn.
"Bi tê ô tô dùng được bao lâu?" là câu hỏi mà nhiều chủ xe…
Bi quang treo, hay còn gọi là gối đỡ trục các đăng, là một bộ…
Bi quang treo, hay còn gọi là rotuyn trụ đứng, là một bộ phận nhỏ…
Bi các đăng, hay còn gọi là khớp các đăng (universal joint), là một bộ…
Nhiều người khi tìm hiểu về cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các…
Trong cấu trúc gầm bệ phức tạp của ô tô, mỗi chi tiết đều đóng…
