Bi Các Đăng Có Dùng Trong Xe Bus Điện Không? Chuyên Gia Garage Auto Speedy Giải Đáp

Xe bus điện đang dần trở nên phổ biến trên khắp thế giới, bao gồm cả Việt Nam, như một giải pháp giao thông xanh và bền vững. Cùng với sự chuyển đổi này, nhiều người quan tâm đến sự khác biệt về cấu tạo và nguyên lý hoạt động giữa xe bus điện và xe bus sử dụng động cơ đốt trong truyền thống. Một câu hỏi thường gặp liên quan đến các bộ phận truyền động, điển hình là “bi các đăng”. Vậy, bi các đăng có thực sự cần thiết trong cấu trúc của xe bus điện không? Với kinh nghiệm sâu rộng trong ngành ô tô, bao gồm cả sự am hiểu về các công nghệ mới như xe điện, Garage Auto Speedy xin chia sẻ những thông tin chính xác và dễ hiểu nhất để giải đáp thắc mắc này.

Về cơ bản, trong hầu hết các thiết kế xe bus điện hiện đại, bi các đăng theo nghĩa truyền thống (nằm trên trục các đăng dài nối từ hộp số/động cơ ra cầu sau) thường không được sử dụng. Lý do nằm ở sự khác biệt cốt lõi trong hệ thống truyền động của xe điện so với xe chạy xăng/dầu.

Bi Các Đăng Là Gì Và Chức Năng Của Nó Trong Xe Động Cơ Đốt Trong?

Trước khi tìm hiểu về xe bus điện, chúng ta cần hiểu rõ bi các đăng là gì và vai trò của nó trên các loại xe truyền thống. Bi các đăng (hay còn gọi là khớp các đăng, khớp nối Cardan) là một bộ phận cơ khí quan trọng trong hệ thống truyền lực của ô tô sử dụng động cơ đốt trong, đặc biệt là các xe có động cơ đặt ở một vị trí và cầu chủ động ở vị trí khác (phổ biến là xe dẫn động cầu sau hoặc dẫn động bốn bánh).

Chức năng chính của bi các đăng là:

• Truyền mô-men xoắn (lực quay) giữa hai trục không cùng nằm trên một đường thẳng hoặc hai trục có góc lệch thay đổi trong quá trình hoạt động (ví dụ: khi hệ thống treo nhún nhảy).
• Đảm bảo tốc độ quay của trục nhận lực (trục thứ cấp) xấp xỉ bằng tốc độ quay của trục truyền lực (trục sơ cấp), ngay cả khi có góc lệch.

Bi các đăng thường được tìm thấy ở đầu và cuối của trục các đăng (propeller shaft), bộ phận nối hộp số với cầu sau trên xe cầu sau, hoặc nối các trục khác trong hệ thống dẫn động bốn bánh. Nó cho phép truyền lực một cách linh hoạt khi có sự dịch chuyển tương đối giữa các bộ phận, chẳng hạn như khi xe đi qua ổ gà, leo dốc hay vào cua, làm thay đổi khoảng cách và góc giữa hộp số và cầu xe.

Để hiểu rõ hơn về vai trò của bi các đăng, cần phân biệt rõ nó với trục các đăng – một bộ phận thường đi kèm. Liệu [Trục các đăng và bi các đăng có giống nhau không]? Đây là câu hỏi nhiều người đặt ra khi tìm hiểu về hệ thống truyền động.

Bi các đăng, đặc biệt trên các dòng xe cũ, là bộ phận có thể gặp vấn đề sau thời gian dài sử dụng. [Xe ô tô cũ thường hỏng bi các đăng không?] là mối quan tâm chính đáng của nhiều chủ xe và là lý do mà Garage Auto Speedy thường xuyên kiểm tra bộ phận này trong các đợt bảo dưỡng định kỳ.

Hệ Thống Truyền Động Xe Điện Hoạt Động Như Thế Nào?

Hệ thống truyền động của xe điện có cấu tạo đơn giản hơn đáng kể so với xe sử dụng động cơ đốt trong. Thay vì động cơ, hộp số phức tạp, trục các đăng dài và bộ vi sai cồng kềnh, xe điện chủ yếu bao gồm các thành phần sau:

• Động cơ điện: Là nguồn tạo ra lực quay. Động cơ điện có hiệu suất cao và có thể tạo ra mô-men xoắn cực đại ngay từ vòng tua thấp, loại bỏ sự cần thiết của hộp số đa cấp.
• Bộ điều khiển (Controller): Quản lý dòng điện từ pin đến động cơ, điều chỉnh tốc độ và hướng quay của động cơ.
• Pin (Battery Pack): Lưu trữ năng lượng điện.
• Hộp số giảm tốc (Reduction Gearbox) hoặc Truyền động trực tiếp: Động cơ điện thường quay ở vòng tua rất cao. Hộp số giảm tốc (thường chỉ có 1 cấp) được sử dụng để giảm tốc độ quay xuống mức phù hợp cho bánh xe và tăng mô-men xoắn. Nhiều thiết kế hiện đại còn tích hợp động cơ và hộp số này vào cùng một khối nhỏ gọn.
• Bộ vi sai (Differential): Giúp các bánh xe trên cùng một trục quay với tốc độ khác nhau khi vào cua.

Sự đơn giản này chính là chìa khóa cho việc tại sao bi các đăng truyền thống ít xuất hiện trên xe bus điện.

Sự Khác Biệt Cốt Lõi Giữa Truyền Động Xe Xăng và Xe Điện

Sự khác biệt chính nằm ở vị trí và số lượng động cơ, cũng như cách thức truyền lực tới bánh xe.

• Xe Động Cơ Đốt Trong (ICE): Động cơ thường đặt ở phía trước (hoặc giữa, sau), hộp số theo sau, và lực được truyền qua một trục các đăng dài (có sử dụng bi các đăng để bù góc lệch và sự dịch chuyển của hệ thống treo) đến cầu chủ động (thường là cầu sau hoặc cả hai cầu).
• Xe Điện (EV): Động cơ điện nhỏ gọn hơn và có thể được đặt ở nhiều vị trí khác nhau. Phổ biến nhất là đặt động cơ ngay tại trục bánh xe (truyền động trực tiếp hoặc qua hộp số giảm tốc nhỏ) hoặc đặt động cơ gần cầu chủ động.

Khi động cơ được đặt ngay tại cầu (hoặc rất gần cầu), khoảng cách truyền lực từ động cơ đến bánh xe rất ngắn, gần như trực tiếp hoặc chỉ qua một hộp số giảm tốc nhỏ và bộ vi sai. Lúc này, không cần đến một trục các đăng dài với các bi các đăng để truyền lực qua khoảng cách lớn và bù góc lệch đáng kể do hệ thống treo gây ra. Các khớp nối cần thiết ở đây thường là các khớp đồng tốc (CV joint), loại khớp cho phép truyền lực mượt mà ngay cả khi trục có góc lệch và thay đổi chiều dài (ví dụ: trên các xe dẫn động cầu trước hoặc ở các bánh xe dẫn hướng).

Vậy, Bi Các Đăng Có Mặt Trong Xe Bus Điện Không?

Như đã phân tích, trong hầu hết các thiết kế xe bus điện hiện đại, bi các đăng truyền thống nằm trên trục các đăng dài không còn cần thiết và do đó không được sử dụng. Động cơ điện thường được bố trí gần hoặc tích hợp trực tiếp vào cầu chủ động.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng ngành công nghiệp ô tô luôn có những biến thể và thiết kế đặc thù. Một số ít xe bus điện có thể sử dụng cấu hình động cơ đặt xa cầu, đòi hỏi một trục truyền động. Trong trường hợp này, các khớp nối vẫn cần thiết để bù góc và dịch chuyển. Tuy nhiên, ngay cả khi có trục truyền động, các nhà sản xuất xe điện hiện đại thường có xu hướng sử dụng các loại khớp nối khác phù hợp hơn với đặc tính hoạt động của động cơ điện hoặc tối ưu hóa cấu trúc truyền động để giảm thiểu hoặc loại bỏ các bộ phận phức tạp, bao gồm cả bi các đăng truyền thống.

Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, nhận định: “Hệ thống truyền động trên xe điện được tối ưu hóa đáng kể, loại bỏ nhiều bộ phận phức tạp như hộp số đa cấp và trục các đăng dài có sử dụng bi các đăng như trên xe động cơ đốt trong. Điều này không chỉ giúp giảm trọng lượng, tăng hiệu suất mà còn đơn giản hóa việc bảo trì, bảo dưỡng ở một số khía cạnh.”

Những Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Cấu Trúc Truyền Động Xe Bus Điện

Thiết kế hệ thống truyền động trên xe bus điện có thể thay đổi tùy thuộc vào:

• Vị trí đặt động cơ: Động cơ có thể đặt tại cầu (wheel hub motor), đặt tập trung ở giữa xe và truyền động ra cầu, hoặc đặt gần cầu.
• Loại xe bus: Xe bus thành phố, xe bus đường dài, xe bus hai tầng… có yêu cầu về hiệu suất và tải trọng khác nhau.
• Chiến lược của nhà sản xuất: Mỗi hãng có thể có cách tiếp cận riêng để tối ưu hóa không gian, trọng lượng và hiệu suất.

Trong trường hợp hiếm hoi một thiết kế xe bus điện sử dụng trục truyền động với bi các đăng, việc bộ phận này gặp sự cố có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng. Câu hỏi [Bi các đăng bị vỡ có làm kẹt xe không?] cho thấy mức độ rủi ro nếu bi các đăng bị hỏng nặng, điều này cũng áp dụng cho mọi loại xe sử dụng bộ phận này, dù là xe điện (nếu có cấu hình đặc biệt) hay xe xăng.

Bi các đăng hoạt động trong môi trường có thể tiếp xúc với nước, bụi bẩn hoặc các hóa chất từ dầu mỡ. Điều này đặt ra câu hỏi: [Bi các đăng có bị ăn mòn hóa học không?] và làm thế nào để phòng tránh? Việc bảo dưỡng đúng cách là rất quan trọng để kéo dài tuổi thọ của bi các đăng trên các xe sử dụng nó.

Lời Khuyên Chuyên Gia Từ Garage Auto Speedy

Việc xe bus điện loại bỏ hoặc giảm thiểu việc sử dụng bi các đăng truyền thống là một minh chứng cho sự tiến bộ và đơn giản hóa trong công nghệ ô tô. Hệ thống truyền động xe điện ít bộ phận chuyển động hơn, tiềm năng giảm thiểu các vấn đề liên quan đến rung lắc, tiếng ồn và nhu cầu bảo dưỡng định kỳ của các bộ phận như bi các đăng.

Tuy nhiên, xe điện có những thách thức bảo dưỡng riêng, liên quan đến pin, động cơ điện, bộ điều khiển và hệ thống làm mát. Am hiểu về cả hai loại công nghệ (truyền thống và xe điện) là điều cần thiết đối với các chuyên gia dịch vụ ô tô hiện nay.

FAQ

1. Xe bus điện có hộp số không?
Hầu hết xe bus điện không sử dụng hộp số đa cấp phức tạp như xe xăng. Chúng thường chỉ có hộp số giảm tốc một cấp hoặc truyền động trực tiếp, do động cơ điện có đặc tính mô-men xoắn khác biệt, không cần nhiều cấp số để tối ưu hiệu suất ở các dải tốc độ khác nhau.

2. Hệ thống truyền động xe điện nào phổ biến nhất trên xe bus?
Các hệ thống phổ biến nhất là động cơ đặt tại cầu (wheel hub motor) hoặc động cơ đặt gần cầu chủ động (thường là cầu sau), giúp truyền lực hiệu quả và giảm thiểu các bộ phận trung gian như trục các đăng dài.

3. Bảo dưỡng xe bus điện có khác gì xe bus xăng?
Bảo dưỡng xe bus điện có nhiều điểm khác biệt. Chúng ít cần thay dầu động cơ, dầu hộp số (nếu có hộp số giảm tốc đơn giản), lọc xăng/dầu, và các bộ phận liên quan đến hệ thống xả. Tuy nhiên, cần chú trọng kiểm tra, bảo dưỡng hệ thống pin, động cơ điện, bộ điều khiển, hệ thống làm mát pin và động cơ, cũng như hệ thống phanh tái sinh.

4. Các bộ phận nào trên xe điện cần được kiểm tra thường xuyên?
Các bộ phận quan trọng cần kiểm tra thường xuyên trên xe điện bao gồm hệ thống pin (tình trạng, nhiệt độ), động cơ điện, bộ điều khiển, hệ thống dây dẫn cao áp, hệ thống làm mát, hệ thống phanh (đặc biệt là phanh tái sinh) và lốp xe do trọng lượng xe điện thường nặng hơn.

Kết luận

Tóm lại, trong phần lớn các thiết kế xe bus điện hiện đại, bi các đăng truyền thống nằm trên trục các đăng dài không còn được sử dụng do sự đơn giản hóa cấu trúc hệ thống truyền động. Động cơ điện thường được đặt gần hoặc tích hợp trực tiếp vào cầu chủ động, loại bỏ nhu cầu về trục truyền động dài và các khớp nối phức tạp để bù góc lớn.

Garage Auto Speedy tự hào là đơn vị tiên phong cập nhật kiến thức về cả xe truyền thống và xe điện, mang đến cho khách hàng những dịch vụ tư vấn và sửa chữa chính xác, đáng tin cậy. Am hiểu về sự khác biệt giữa các loại hệ thống truyền động giúp chúng tôi phục vụ quý khách hàng một cách tốt nhất, dù là xe xăng, xe dầu hay xe điện.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về hệ thống truyền động, các bộ phận trên xe ô tô hay cần tư vấn kỹ thuật chuyên sâu về xe điện, đừng ngần ngại liên hệ Garage Auto Speedy qua số điện thoại 0877.726.969 hoặc truy cập website autospeedy.vn để xem thêm các bài đánh giá và kiến thức hữu ích khác. Đội ngũ chuyên gia của chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn.