Khi nhắc đến hệ thống truyền động của ô tô, bi các đăng (hay còn gọi là trục các đăng hoặc trục truyền động) là một bộ phận quen thuộc, đóng vai trò then chốt trong việc truyền lực từ hộp số đến cầu xe ở các dòng xe động cơ đốt trong (ICE) dẫn động cầu sau hoặc bốn bánh. Tuy nhiên, với sự phát triển mạnh mẽ của xe điện (EV) với cấu trúc truyền động hoàn toàn khác biệt, nhiều người đặt ra câu hỏi liệu bi các đăng có còn chỗ đứng trong thế giới xe không khí thải này? Hãy cùng Garage Auto Speedy tìm hiểu câu trả lời chi tiết từ góc nhìn chuyên gia.
Để bắt đầu, chúng ta cần hiểu rõ bi các đăng là gì và vai trò của nó trong xe truyền thống. Bi các đăng là một trục nối linh hoạt, có khả năng truyền mô-men xoắn giữa hai bộ phận có góc lệch và khoảng cách thay đổi trong quá trình xe vận hành, điển hình là giữa hộp số và cầu xe (vi sai) trên xe dẫn động cầu sau hoặc bốn bánh. Bộ phận này cho phép hệ thống treo lên xuống mà vẫn đảm bảo việc truyền lực liên tục và hiệu quả. Tương tự như bi các đăng có chịu nhiệt tốt không?, sự bền bỉ và khả năng chịu tải của bi các đăng là rất quan trọng đối với hiệu suất truyền động của xe xăng.
Hệ thống truyền động của xe động cơ đốt trong thường khá phức tạp. Động cơ đặt ở phía trước (hoặc đôi khi ở giữa/sau) tạo ra năng lượng. Năng lượng này được truyền qua hộp số để điều chỉnh tốc độ và mô-men xoắn, sau đó đến trục các đăng (nếu xe dẫn động cầu sau hoặc bốn bánh) và cuối cùng đến bộ vi sai ở cầu xe để phân phối lực tới các bánh xe. Sự phức tạp này đòi hỏi nhiều bộ phận cơ khí, bao gồm cả bi các đăng.
Ngược lại, xe điện hoạt động dựa trên nguyên lý hoàn toàn khác. Nguồn năng lượng là bộ pin lớn, cung cấp điện cho một hoặc nhiều động cơ điện. Động cơ điện có đặc điểm là tạo ra mô-men xoắn cực đại ngay từ vòng tua thấp và có dải vòng tua hoạt động rất rộng, thường không cần hộp số truyền thống với nhiều cấp số. Thay vào đó, hầu hết xe điện sử dụng hộp số đơn cấp (single-speed transmission) hoặc tích hợp trực tiếp động cơ vào trục hoặc gần bánh xe.
Chính sự khác biệt căn bản trong cấu trúc truyền động này đã đưa đến câu trả lời cho câu hỏi chính của chúng ta.
Xe Điện Không Sử Dụng Bi Các Đăng Phổ Biến Như Xe Xăng
Với phần lớn các mẫu xe điện hiện đại, bi các đăng theo cấu trúc truyền thống của xe xăng dẫn động cầu sau/bốn bánh là không cần thiết và hầu như không được sử dụng. Lý do chính nằm ở cách bố trí động cơ và truyền lực.
- Xe điện dẫn động cầu trước (FWD EV): Động cơ điện thường được đặt ngay tại cầu trước và truyền lực trực tiếp tới các bánh xe trước thông qua các trục bán nguyệt (drive shafts), tương tự như xe xăng FWD thông thường. Không có nhu cầu truyền lực từ phía trước ra phía sau.
- Xe điện dẫn động cầu sau (RWD EV): Động cơ điện thường được đặt ngay tại cầu sau và truyền lực trực tiếp tới các bánh xe sau thông qua các trục bán nguyệt. Không có trục dài chạy dọc thân xe để nối từ trước ra sau.
- Xe điện dẫn động bốn bánh (AWD EV): Đây là cấu hình ngày càng phổ biến. Thay vì sử dụng một động cơ và hệ thống truyền động phức tạp với trục các đăng, hầu hết các mẫu AWD EV hiện đại sử dụng ít nhất hai động cơ điện: một động cơ cho cầu trước và một động cơ cho cầu sau. Mỗi động cơ sẽ truyền lực trực tiếp tới các bánh xe ở cầu đó thông qua trục bán nguyệt, hoàn toàn bỏ qua trục các đăng trung tâm. Điều này có điểm tương đồng với bi tê kêu khi không đạp côn là sao? – cả hai đều liên quan đến các bộ phận cơ khí chịu tải trọng và chuyển động, nhưng trong trường hợp xe điện, bộ phận “truyền động dọc thân xe” như bi các đăng gần như bị loại bỏ.
Ưu điểm của cấu trúc truyền động đơn giản trên xe điện là giảm đáng kể số lượng bộ phận chuyển động, từ đó giảm trọng lượng, giảm tổn thất năng lượng do ma sát, giảm chi phí sản xuất và đặc biệt là giảm nhu cầu bảo dưỡng so với hệ thống truyền động phức tạp của xe xăng.
Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp cá biệt hoặc các thiết kế xe điện đặc biệt có thể sử dụng một biến thể của trục các đăng, ví dụ như các hệ thống AWD rất phức tạp trên xe tải điện hạng nặng hoặc các thiết kế xe hybrid hiệu năng cao kết hợp động cơ điện và động cơ đốt trong theo những cách độc đáo, nhưng đây không phải là xu hướng chung và phổ biến trên các mẫu xe điện thương mại dành cho cá nhân hiện nay.
Kinh nghiệm từ Garage Auto Speedy
Với kinh nghiệm làm việc trên đa dạng các dòng xe từ truyền thống đến hiện đại, đội ngũ kỹ sư tại Garage Auto Speedy nhận thấy rằng sự đơn giản hóa trong cấu trúc truyền động là một trong những lợi thế lớn nhất của xe điện. Việc loại bỏ các bộ phận như bi các đăng, hộp số phức tạp không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất mà còn đơn giản hóa quy trình bảo dưỡng cho người dùng.
Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, chia sẻ: “Chúng tôi ngày càng tiếp xúc nhiều hơn với xe điện và nhận thấy hệ thống truyền động của chúng gọn gàng hơn rất nhiều. Thay vì kiểm tra bi các đăng, dầu cầu, dầu hộp số cho xe xăng, với xe điện chúng tôi chủ yếu tập trung vào động cơ điện, bộ điều khiển và pin. Điều này đòi hỏi sự cập nhật kiến thức liên tục về công nghệ mới.”
Việc xe điện không sử dụng bi các đăng truyền thống cũng đồng nghĩa với việc các vấn đề thường gặp liên quan đến bộ phận này như rung lắc, tiếng kêu khi bị khô dầu hoặc hỏng khớp nối sẽ không xuất hiện trên xe điện. Điều này góp phần vào trải nghiệm vận hành mượt mà và yên tĩnh đặc trưng của xe điện.
Mặc dù cấu trúc truyền động xe điện đơn giản hơn về mặt cơ khí, nhưng lại đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về điện tử công suất và phần mềm điều khiển để chẩn đoán và sửa chữa. Đây là thách thức và cũng là cơ hội để các garage như Auto Speedy đầu tư vào công nghệ và đào tạo đội ngũ.
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)
- Tại sao xe điện không cần hộp số nhiều cấp như xe xăng?
Động cơ điện cung cấp mô-men xoắn cực đại ngay từ vòng tua 0 và có dải vòng tua hoạt động hiệu quả rất rộng, cho phép xe tăng tốc mượt mà mà không cần điều chỉnh tỷ số truyền liên tục như động cơ đốt trong. Hộp số đơn cấp là đủ cho hầu hết các nhu cầu. - Xe điện dẫn động bốn bánh (AWD) hoạt động như thế nào nếu không có trục các đăng?
Hầu hết các mẫu AWD EV sử dụng ít nhất hai động cơ điện, một cho cầu trước và một cho cầu sau. Mỗi động cơ truyền lực trực tiếp tới cầu tương ứng thông qua trục bán nguyệt. - Việc không sử dụng bi các đăng có ảnh hưởng gì đến hiệu suất xe điện không?
Ngược lại, việc loại bỏ các bộ phận cơ khí trung gian như bi các đăng và hộp số phức tạp giúp giảm tổn thất năng lượng do ma sát, tăng hiệu suất truyền động tổng thể và góp phần mang lại khả năng tăng tốc tức thời đặc trưng của xe điện. - Chi phí bảo dưỡng hệ thống truyền động xe điện có thấp hơn xe xăng không?
Thông thường là thấp hơn về mặt cơ khí, do ít bộ phận chuyển động cần bôi trơn, kiểm tra. Tuy nhiên, chi phí sửa chữa liên quan đến động cơ điện, pin hoặc bộ điều khiển điện tử có thể cao nếu không có thiết bị và chuyên môn phù hợp. - Garage Auto Speedy có kinh nghiệm sửa chữa xe điện không?
Có, Garage Auto Speedy không ngừng cập nhật kiến thức và trang thiết bị để phục vụ sửa chữa, bảo dưỡng các dòng xe điện phổ biến tại Việt Nam, đảm bảo cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp cho cả xe xăng và xe điện.
Kết luận
Như vậy, trả lời cho câu hỏi “Bi Các đăng Có Dùng Trong Xe điện Không?”, câu trả lời phổ biến nhất là không. Hệ thống truyền động của xe điện, với động cơ điện được đặt gần hoặc tích hợp trực tiếp vào trục hoặc bánh xe, loại bỏ nhu cầu sử dụng trục các đăng trung tâm như trên xe xăng dẫn động cầu sau hoặc bốn bánh. Sự khác biệt cơ bản này mang lại nhiều lợi ích về hiệu suất, trọng lượng và sự đơn giản hóa trong bảo dưỡng cho xe điện.
Hiểu rõ sự khác biệt này giúp chúng ta đánh giá đúng về công nghệ xe điện và những tiến bộ trong ngành ô tô. Dù bạn đang sở hữu xe xăng hay quan tâm đến xe điện, việc nắm vững kiến thức về cấu tạo xe là điều cần thiết. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về hệ thống truyền động của xe mình hoặc cần tư vấn về xe điện, đừng ngần ngại liên hệ với Garage Auto Speedy. Chúng tôi luôn sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm và cung cấp dịch vụ sửa chữa, bảo dưỡng chuyên nghiệp nhất. Truy cập website https://autospeedy.vn/ để xem thêm các bài đánh giá và kiến thức chuyên sâu khác về ô tô.
