Bi các đăng, hay còn gọi là khớp các đăng (Universal Joint – U-joint), là một bộ phận nhỏ nhưng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong hệ thống truyền động của ô tô. Nó giúp truyền lực quay từ hộp số hoặc cầu sau tới các trục quay khác, đồng thời cho phép các trục này hoạt động ở các góc khác nhau, điều không thể thiếu khi xe di chuyển trên địa hình không bằng phẳng hoặc khi hệ thống treo làm việc.
Tuy nhiên, một câu hỏi mà nhiều chủ xe thường thắc mắc là liệu bi các đăng có thể hoạt động mà không cần dầu mỡ bôi trơn hay không? Câu trả lời thẳng thắn từ các chuyên gia của Garage Auto Speedy là không, bi các đăng không thể hoạt động hiệu quả và bền bỉ nếu thiếu dầu mỡ bôi trơn. Thậm chí, việc cố tình cho bi các đăng hoạt động trong tình trạng khô dầu sẽ dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.
Để hiểu tại sao bi các đăng cần dầu mỡ, trước hết chúng ta cần biết cấu tạo và nguyên lý hoạt động của nó. Bi các đăng thường bao gồm một chữ thập (spider hoặc cross) với bốn đầu, mỗi đầu gắn các bạc đạn kim (needle bearings) được đặt trong các chén (caps hoặc cups). Chữ thập này được lắp vào hai ngỗng trục (yokes) của hai trục quay cần nối (ví dụ: trục láp truyền động và trục cầu sau).
Khi các trục quay, chữ thập và các chén bạc đạn sẽ xoay tương đối với nhau dưới tải trọng và ở các góc liên tục thay đổi. Tại các điểm tiếp xúc giữa bạc đạn kim, chén và chữ thập, lực ma sát là rất lớn. Dầu mỡ bôi trơn đóng vai trò là một lớp đệm lỏng, ngăn cách trực tiếp các bề mặt kim loại này, giảm thiểu ma sát, nhiệt độ và sự mài mòn.
Việc bi các đăng hoạt động mà không có hoặc thiếu dầu mỡ bôi trơn sẽ gây ra hàng loạt vấn đề nghiêm trọng:
Không có lớp dầu mỡ, các bạc đạn kim và bề mặt tiếp xúc sẽ cọ xát trực tiếp vào nhau. Điều này tạo ra ma sát cực kỳ lớn, sinh ra lượng nhiệt khủng khiếp. Nhiệt độ cao không chỉ làm hỏng cấu trúc vật liệu mà còn có thể làm biến dạng các chi tiết kim loại.
Ma sát cao dẫn đến mài mòn các bạc đạn, chén và chữ thập với tốc độ chóng mặt. Các viên bi kim loại nhỏ li ti có thể bị vỡ vụn. Sự mài mòn này làm tăng độ rơ (độ hở) giữa các chi tiết, khiến bi các đăng không còn hoạt động chính xác.
Một trong những dấu hiệu dễ nhận biết nhất khi bi các đăng thiếu mỡ là tiếng kêu. Ban đầu có thể là tiếng lạch cạch nhỏ khi bắt đầu chuyển động hoặc khi chuyển số. Khi tình trạng nặng hơn, tiếng kêu có thể chuyển thành tiếng “kít, kít” hoặc “cót két” liên tục khi xe chạy, đặc biệt rõ khi xe vào cua hoặc đi qua gờ giảm tốc.
Độ rơ do mài mòn và sự cọ xát không đều giữa các chi tiết sẽ khiến trục các đăng bị mất cân bằng khi quay ở tốc độ cao. Điều này truyền rung động lên toàn bộ thân xe, đặc biệt là sàn xe và cần số. Rung động không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến các bộ phận khác của hệ thống truyền động và khung gầm.
Việc thiếu bôi trơn sẽ rút ngắn tuổi thọ của bi các đăng một cách đáng kể, từ hàng trăm nghìn kilomet xuống chỉ còn vài nghìn hoặc thậm chí vài trăm kilomet trong điều kiện tải nặng. Khi bi các đăng hỏng nặng, nó có thể bị kẹt cứng hoặc vỡ tan, dẫn đến mất khả năng truyền động. Điều này không chỉ khiến xe bị chết máy tại chỗ mà còn có thể gây hư hại cho các bộ phận liên quan như trục các đăng, hộp số, hoặc cầu xe, dẫn đến chi phí sửa chữa đội lên gấp nhiều lần.
Việc phát hiện sớm các vấn đề của bi các đăng giúp tránh được những hỏng hóc tốn kém. Hãy chú ý các dấu hiệu sau:
Bảo dưỡng bi các đăng là một phần quan trọng của việc duy trì hệ thống truyền động của xe. Các chuyên gia tại Garage Auto Speedy khuyến cáo:
Kiểm tra định kỳ: Trong mỗi lần bảo dưỡng xe, hãy yêu cầu kỹ thuật viên kiểm tra tình trạng của bi các đăng, đặc biệt là phần cao su che bụi.
Bơm mỡ định kỳ: Đối với các loại bi các đăng có vú mỡ, việc bơm mỡ định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất hoặc kinh nghiệm của thợ lành nghề là cực kỳ quan trọng. Loại mỡ sử dụng phải là loại chuyên dụng cho các bộ phận chịu tải nặng và nhiệt độ cao trong hệ thống truyền động.
Thay thế khi cần thiết: Nếu cao su che bụi bị rách hoặc bi các đăng đã có dấu hiệu mài mòn, có tiếng kêu, rung động, cách tốt nhất là thay thế cả cụm bi các đăng (hoặc toàn bộ trục các đăng nếu cần thiết) càng sớm càng tốt để tránh hư hại các bộ phận khác.
Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, chia sẻ: “Nhiều chủ xe thường bỏ qua việc kiểm tra bi các đăng trong quá trình bảo dưỡng. Tuy nhiên, một lần bơm mỡ hoặc thay thế bộ cao su che bụi rách chỉ tốn một khoản chi phí nhỏ, nhưng có thể giúp bạn tránh được việc phải thay thế cả cụm bi các đăng hoặc thậm chí cả trục láp sau này, với chi phí gấp hàng chục lần. Tại Garage Auto Speedy, chúng tôi luôn kiểm tra kỹ lưỡng bi các đăng trong quy trình bảo dưỡng tổng thể để phát hiện sớm các nguy cơ tiềm ẩn.”
Việc lơ là bảo dưỡng bi các đăng có thể dẫn đến chi phí sửa chữa leo thang. So với việc bơm mỡ hoặc thay cao su che bụi với mức giá phải chăng, việc thay thế cả cụm bi các đăng khi đã hỏng nặng sẽ tốn kém hơn rất nhiều, chưa kể nếu nó làm hỏng các bộ phận lân cận như ngỗng trục hoặc hộp số, chi phí có thể lên tới hàng chục triệu đồng.
Tại Garage Auto Speedy, chúng tôi luôn tư vấn cho khách hàng về tầm quan trọng của việc bảo dưỡng định kỳ các chi tiết nhỏ như bi các đăng để tiết kiệm chi phí về lâu dài và đảm bảo an toàn khi vận hành xe.
Bi các đăng là gì?
Bi các đăng là một khớp nối trong hệ thống truyền động, giúp truyền lực quay giữa các trục không cùng nằm trên một đường thẳng và cho phép chúng hoạt động ở các góc khác nhau.
Khi nào cần bơm mỡ bi các đăng?
Tần suất bơm mỡ tùy thuộc vào loại xe, điều kiện vận hành và loại bi các đăng. Một số nhà sản xuất khuyến cáo sau mỗi 10.000 – 15.000 km hoặc sau mỗi 6 tháng. Tốt nhất là kiểm tra định kỳ và bơm mỡ khi cần thiết tại các điểm bảo dưỡng có vú mỡ.
Loại mỡ nào dùng cho bi các đăng?
Nên sử dụng loại mỡ chịu nhiệt, chịu tải nặng và chống nước, thường là mỡ lithium phức hợp (lithium complex grease) hoặc mỡ gốc molypden disulfide (moly grease) chuyên dụng cho khớp các đăng. Tham khảo sách hướng dẫn sử dụng xe hoặc hỏi ý kiến chuyên gia tại Garage Auto Speedy.
Bi các đăng hỏng có nguy hiểm không?
Có, bi các đăng hỏng có thể gây rung động, tiếng ồn khó chịu, và tệ nhất là bị kẹt hoặc vỡ, dẫn đến mất khả năng truyền động đột ngột khi đang di chuyển, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn.
Chi phí thay bi các đăng khoảng bao nhiêu?
Chi phí thay bi các đăng phụ thuộc vào dòng xe, loại bi các đăng (chỉ thay bi hay cả trục), và địa điểm sửa chữa. Tại Garage Auto Speedy, chúng tôi sẽ kiểm tra và báo giá chi tiết, minh bạch sau khi xác định chính xác mức độ hư hại.
Tóm lại, việc bi các đăng hoạt động mà không có dầu mỡ bôi trơn là hoàn toàn không thể chấp nhận được và sẽ dẫn đến hư hỏng nghiêm trọng chỉ sau một thời gian ngắn. Dầu mỡ là “linh hồn” của bộ phận này, giúp giảm ma sát, nhiệt độ, mài mòn và bảo vệ khỏi các tác nhân gây hại.
Hãy chú trọng việc kiểm tra và bảo dưỡng bi các đăng định kỳ, đặc biệt là kiểm tra tình trạng cao su che bụi và bơm mỡ đúng cách (nếu có vú mỡ). Việc chủ động chăm sóc bộ phận nhỏ bé này sẽ giúp bạn tiết kiệm được chi phí lớn từ những hỏng hóc không đáng có, đồng thời đảm bảo an toàn và trải nghiệm lái xe mượt mà.
Nếu bạn phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở bi các đăng của xe mình, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Garage Auto Speedy qua số điện thoại 0877.726.969 hoặc truy cập website https://autospeedy.vn/ để được các chuyên gia của chúng tôi tư vấn và kiểm tra chi tiết. Đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm tại địa chỉ 2QW3+G93 Bắc Từ Liêm, Hà Nội luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn chăm sóc chiếc xe yêu quý một cách tốt nhất.
"Bi tê ô tô dùng được bao lâu?" là câu hỏi mà nhiều chủ xe…
Bi quang treo, hay còn gọi là gối đỡ trục các đăng, là một bộ…
Bi quang treo, hay còn gọi là rotuyn trụ đứng, là một bộ phận nhỏ…
Bi các đăng, hay còn gọi là khớp các đăng (universal joint), là một bộ…
Nhiều người khi tìm hiểu về cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các…
Trong cấu trúc gầm bệ phức tạp của ô tô, mỗi chi tiết đều đóng…
