Bi Các Đăng Dùng Trong Xe Hybrid Có Khác Gì So Với Xe Xăng Truyền Thống? Chuyên Gia Auto Speedy Giải Đáp

Thế giới ô tô đang chứng kiến sự lên ngôi mạnh mẽ của các dòng xe hybrid – sự kết hợp thông minh giữa động cơ đốt trong và động cơ điện, mang lại hiệu quả nhiên liệu và giảm phát thải đáng kể. Tuy nhiên, sự phức tạp trong hệ thống truyền động của xe hybrid đôi khi khiến nhiều người dùng và ngay cả giới kỹ thuật thắc mắc về sự khác biệt của các bộ phận so với xe xăng truyền thống. Một trong những chi tiết thường được quan tâm là bi các đăng, hay còn gọi là khớp các đăng hoặc trục các đăng – thành phần then chốt trong việc truyền lực tới bánh xe. Với kinh nghiệm dày dặn và kiến thức chuyên sâu về cả xe xăng và xe hybrid, Garage Auto Speedy sẽ cùng bạn đi sâu tìm hiểu xem bi các đăng dùng trong xe hybrid có thực sự khác biệt so với xe xăng truyền thống hay không. Chúng tôi tin rằng, thông qua bài viết này, bạn sẽ có cái nhìn rõ ràng và toàn diện hơn về hệ thống truyền động phức tạp nhưng đầy hiệu quả này.

Bi Các Đăng/Trục Các Đăng Là Gì Và Vai Trò Trong Hệ Thống Truyền Động?

Trước khi đi sâu vào sự khác biệt (nếu có) trên xe hybrid, chúng ta cần hiểu rõ bi các đăng là gì và chức năng của nó trên xe ô tô nói chung. Bi các đăng, hay chính xác hơn là cụm khớp các đăng và trục các đăng (propeller shaft/cardan shaft), là một bộ phận quan trọng trong hệ thống truyền động của xe. Nó được thiết kế để truyền mô-men xoắn (lực quay từ động cơ/hộp số) từ một trục sang một trục khác không thẳng hàng, hoặc có góc nghiêng thay đổi trong quá trình xe vận hành.

Ví dụ điển hình nhất là trên các xe dẫn động cầu sau hoặc dẫn động bốn bánh (4WD/AWD). Trục các đăng sẽ nối hộp số (thường nằm ở phía trước hoặc giữa xe) với bộ vi sai (nằm ở cầu sau hoặc cả cầu trước và sau). Do hộp số và bộ vi sai không nằm trên cùng một đường thẳng và khoảng cách giữa chúng có thể thay đổi (khi hệ thống treo hoạt động), khớp các đăng (thường là khớp chữ thập – universal joint) ở hai đầu trục các đăng cho phép truyền lực mượt mà ngay cả khi có sự thay đổi góc và khoảng cách này.

Vai trò chính của bi các đăng/trục các đăng bao gồm:

• Truyền lực quay (mô-men xoắn) từ nguồn (hộp số) đến bộ phận tiêu thụ (bộ vi sai/bánh xe).
• Cho phép truyền lực giữa các trục không thẳng hàng hoặc có góc nghiêng thay đổi.
• Đảm bảo sự vận hành êm ái, ổn định khi xe di chuyển qua các địa hình khác nhau, làm việc cùng với hệ thống treo.

Hệ Thống Truyền Động Xe Hybrid Có Gì Khác Biệt?

Sự khác biệt căn bản giữa xe hybrid và xe xăng truyền thống nằm ở hệ thống truyền động. Xe hybrid kết hợp sức mạnh từ ít nhất hai nguồn: động cơ đốt trong và động cơ điện. Cách hai nguồn năng lượng này kết hợp và truyền lực tới bánh xe tạo nên các cấu hình hybrid khác nhau:

1. Hybrid nối tiếp (Series Hybrid): Động cơ xăng chỉ đóng vai trò máy phát điện để sạc pin, không trực tiếp truyền động tới bánh xe. Bánh xe hoàn toàn được dẫn động bởi động cơ điện. Cấu hình này thường không có trục các đăng truyền lực từ động cơ/hộp số đặt trước ra cầu sau (trừ khi là xe AWD với động cơ điện đặt ở cầu sau).
2. Hybrid song song (Parallel Hybrid): Động cơ xăng và động cơ điện đều có thể truyền động trực tiếp tới bánh xe, hoạt động độc lập hoặc cùng lúc. Lực từ cả hai nguồn được kết hợp thông qua một bộ ly hợp hoặc hệ thống bánh răng đặc biệt trước khi tới hộp số và từ đó tới trục các đăng (đối với xe dẫn động cầu sau/AWD).
3. Hybrid kết hợp (Series-Parallel Hybrid): Đây là cấu hình phức tạp nhất, kết hợp ưu điểm của cả hai loại trên, sử dụng bộ chia công suất (power split device) để điều khiển sự phân chia lực giữa động cơ xăng, động cơ điện và bánh xe. Cấu hình này rất phổ biến hiện nay (ví dụ: Toyota Prius). Tùy thuộc vào thiết kế cụ thể, nó có thể có hoặc không có trục các đăng truyền thống ra cầu sau (nếu là xe cầu trước hoặc chỉ dùng động cơ điện cho cầu sau trong xe AWD).

Sự đa dạng trong cấu trúc truyền động của xe hybrid là yếu tố chính ảnh hưởng đến việc sử dụng và thiết kế của bi các đăng. Để hiểu rõ hơn về cách các công nghệ mới thay thế các bộ phận truyền động truyền thống, bạn có thể tham khảo thêm về Các công nghệ mới thay thế biến mô là gì?. Mặc dù biến mô và bi các đăng là hai bộ phận khác nhau, việc tìm hiểu về sự phát triển của các công nghệ truyền lực trong ô tô hiện đại sẽ giúp chúng ta có cái nhìn tổng quan tốt hơn.

Bi Các Đăng Dùng Trong Xe Hybrid Có Khác Gì So Với Xe Xăng?

Câu trả lời nhanh là về cấu tạo cơ bản, bi các đăng (hoặc trục các đăng) trên xe hybrid không có sự khác biệt mang tính cách mạng so với xe xăng truyền thống. Chúng vẫn sử dụng các loại khớp các đăng phổ biến như khớp chữ thập (Universal Joint – U-joint) hoặc khớp cầu đồng tốc (Constant Velocity Joint – CV Joint) và có chức năng truyền mô-men xoắn giữa các trục không thẳng hàng.

Tuy nhiên, sự khác biệt nằm ở yêu cầu kỹ thuật và thiết kế tối ưu để phù hợp với đặc thù vận hành của hệ thống hybrid:

1. Khả Năng Chịu Tải và Mô-men Xoắn: Xe hybrid có thể huy động mô-men xoắn tức thời và mạnh mẽ từ động cơ điện, đặc biệt là ở dải tốc độ thấp. Khi cả động cơ xăng và điện cùng hoạt động (ở cấu hình parallel hoặc series-parallel), tổng mô-men xoắn truyền qua hệ thống truyền động có thể rất lớn. Mặc dù trục các đăng đã được thiết kế để chịu tải trọng cao, trên một số mẫu xe hybrid hiệu suất cao hoặc tải nặng, bi các đăng và trục các đăng có thể được chế tạo từ vật liệu bền hơn hoặc có thiết kế chắc chắn hơn một chút để đảm bảo độ bền và an toàn.
2. Kiểm Soát Rung Động và Tiếng Ồn: Xe hybrid thường vận hành êm ái hơn nhiều so với xe xăng, đặc biệt khi chạy ở chế độ thuần điện. Điều này làm cho bất kỳ tiếng ồn hoặc rung động nào phát ra từ hệ thống truyền động trở nên dễ nhận biết và gây khó chịu hơn. Do đó, bi các đăng/trục các đăng trên xe hybrid có thể được tối ưu hóa cao hơn về độ chính xác trong cân bằng động (dynamic balancing) và sử dụng các vật liệu hoặc thiết kế khớp nối giúp giảm thiểu rung động và tiếng ồn hiệu quả hơn.
3. Bố Trí Hệ Thống Truyền Động: Như đã phân tích ở trên, cấu hình hybrid khác nhau sẽ dẫn đến bố trí động cơ, hộp số và bộ vi sai khác nhau. Điều này ảnh hưởng đến chiều dài, góc làm việc và số lượng trục các đăng cần thiết. Ví dụ, một xe hybrid AWD có thể sử dụng động cơ điện riêng cho cầu sau, loại bỏ hoàn toàn trục các đăng truyền thống từ hộp số phía trước ra sau. Ngược lại, một số xe hybrid parallel cầu sau vẫn sẽ có trục các đăng tương tự xe xăng cầu sau. Việc tìm hiểu Biến mô có còn phổ biến trong xe đời mới không? cũng giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về sự phát triển của hệ thống truyền động, bao gồm cả các thành phần như trục các đăng.

Vấn Đề Thường Gặp và Bảo Dưỡng Bi Các Đăng Xe Hybrid

Tương tự như xe xăng, bi các đăng/trục các đăng trên xe hybrid cũng có thể gặp các vấn đề sau một thời gian sử dụng hoặc do điều kiện vận hành khắc nghiệt:

• Rung lắc: Thường là dấu hiệu mất cân bằng động của trục các đăng, hoặc do khớp các đăng (U-joint/CV joint) bị mòn, khô dầu. Rung lắc có thể cảm nhận rõ rệt ở tốc độ nhất định.
• Tiếng ồn: Tiếng kêu lạch cạch, cộc cộc (đặc biệt khi vào số, tăng/giảm tốc) có thể do khớp các đăng bị mòn, rơ hoặc thiếu bôi trơn. Tiếng rít có thể do vòng bi đỡ trục các đăng bị hỏng.
• Rò rỉ dầu/mỡ: Các phớt chắn dầu/mỡ tại các khớp hoặc vòng bi bị hỏng.

Bảo dưỡng bi các đăng trên xe hybrid cũng không khác nhiều so với xe xăng, chủ yếu bao gồm:

• Kiểm tra định kỳ: Visual inspection để phát hiện sớm các dấu hiệu rò rỉ, rách cao su che bụi (đối với CV joint), hoặc rơ lỏng tại các khớp.
• Bôi trơn: Một số loại khớp các đăng (đặc biệt là U-joint) có núm bơm mỡ (grease fitting) cần được bôi trơn định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất. CV joint thường được bôi trơn trọn đời và chỉ cần kiểm tra vỏ bọc cao su.
• Cân bằng động: Nếu có rung lắc do mất cân bằng, cần đưa xe đến garage uy tín để kiểm tra và cân bằng lại trục các đăng.
• Thay thế: Khi các khớp bị mòn rơ quá mức hoặc vòng bi đỡ bị hỏng, cần thay thế toàn bộ cụm bi các đăng hoặc các bộ phận bị hỏng.

Đối với những ai quan tâm sâu hơn vào các dòng xe sạc ngoài (Plug-in Hybrid), cách Biến mô trong các xe hybrid plug-in có hoạt động khác không? cũng là một khía cạnh thú vị cần tìm hiểu trong hệ thống truyền động phức tạp của chúng. Sự phối hợp giữa động cơ xăng, động cơ điện và hộp số trong xe hybrid được điều khiển rất phức tạp. Điều này đặt ra câu hỏi về vai trò và bản chất của từng bộ phận, ví dụ như liệu Biến mô có phải là một bộ phận điện tử không? trong một số cấu hình nhất định.

Kinh Nghiệm Từ Garage Auto Speedy

Tại Garage Auto Speedy, chúng tôi đã có cơ hội làm việc và xử lý nhiều vấn đề trên các dòng xe hybrid phổ biến tại Việt Nam. Từ kinh nghiệm thực tế, chúng tôi nhận thấy rằng dù cấu tạo cơ bản của bi các đăng/trục các đăng trên xe hybrid và xe xăng là tương tự, nhưng sự kết hợp mô-men xoắn từ động cơ xăng và điện trong xe hybrid đôi khi đòi hỏi độ chính xác cao hơn trong cân bằng trục các đăng và kiểm soát rung động.

Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, chia sẻ: “Điểm khác biệt lớn nhất mà chúng tôi thường lưu ý khi xử lý các vấn đề liên quan đến rung hoặc tiếng ồn từ hệ thống truyền động trên xe hybrid là phải chẩn đoán kỹ lưỡng để phân biệt nguồn gốc tiếng ồn/rung động. Liệu nó đến từ động cơ xăng, động cơ điện, hộp số hybrid phức tạp, hay từ chính trục các đăng? Đôi khi, sự nhạy cảm cao hơn với tiếng ồn trong cabin xe hybrid khiến những rung động nhỏ từ trục các đăng cũng trở nên đáng chú ý hơn so với xe xăng.”

Chúng tôi luôn tuân thủ quy trình kiểm tra và bảo dưỡng chi tiết theo khuyến cáo của nhà sản xuất cho từng dòng xe hybrid cụ thể. Việc sử dụng đúng loại mỡ bôi trơn cho các khớp (nếu có) và kiểm tra độ rơ của các khớp là cực kỳ quan trọng để đảm bảo tuổi thọ và sự vận hành êm ái của hệ thống truyền động. Đôi khi, vấn đề rung lắc có thể do vòng bi đỡ trục các đăng bị mòn – một chi tiết nhỏ nhưng ảnh hưởng lớn đến sự ổn định của trục.

Đội ngũ kỹ thuật viên tại Garage Auto Speedy được đào tạo chuyên sâu về hệ thống xe hybrid, đảm bảo khả năng chẩn đoán và sửa chữa chính xác các vấn đề, bao gồm cả những chi tiết như bi các đăng, giúp chiếc xe hybrid của bạn luôn vận hành trong tình trạng tốt nhất.

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)

• Bi các đăng xe hybrid có cần bảo dưỡng thường xuyên hơn xe xăng không? Không nhất thiết phải thường xuyên hơn về mặt định kỳ chung, nhưng việc kiểm tra kỹ lưỡng trong mỗi lần bảo dưỡng tổng thể là rất quan trọng do đặc thù vận hành.
• Dấu hiệu bi các đăng xe hybrid bị hỏng là gì? Tương tự xe xăng: Rung lắc xe (đặc biệt ở tốc độ nhất định), tiếng kêu lạch cạch/cộc cộc khi tăng/giảm tốc hoặc chuyển số, tiếng rít.
• Thay bi các đăng xe hybrid có đắt hơn xe xăng không? Chi phí thay thế phụ thuộc vào dòng xe, loại bi các đăng (khớp chữ thập hay CV joint) và chất lượng phụ tùng. Với một số mẫu hybrid có thiết kế trục các đăng phức tạp hoặc yêu cầu phụ tùng chuyên biệt, chi phí có thể cao hơn một chút so với xe xăng phổ thông.
• Xe hybrid dùng cầu trước/cầu sau/hai cầu thì bi các đăng có khác không? Cấu hình dẫn động ảnh hưởng trực tiếp đến việc có hay không có trục các đăng truyền lực ra cầu sau. Xe hybrid cầu trước thường không có trục các đăng dài như xe cầu sau. Xe hybrid AWD có thể có 1 hoặc 2 trục các đăng tùy thuộc vào việc cầu sau được dẫn động bằng trục hay bằng motor điện riêng. Đôi khi, người dùng cũng thắc mắc liệu Xe điện có dùng biến mô trong hybrid series không? Đây là một câu hỏi quan trọng khi khám phá sự khác biệt giữa các cấu trúc hybrid và xe thuần điện.
• Garage Auto Speedy có kiểm tra/sửa chữa bi các đăng xe hybrid không? Có. Garage Auto Speedy cung cấp đầy đủ dịch vụ kiểm tra, bảo dưỡng và sửa chữa các bộ phận hệ thống truyền động trên xe hybrid, bao gồm cả bi các đăng/trục các đăng.

Kết Luận

Bi các đăng hay trục các đăng trên xe hybrid về cơ bản vẫn giữ nguyên chức năng và cấu tạo chính là truyền mô-men xoắn giữa các trục có góc nghiêng. Sự khác biệt, nếu có, nằm ở việc tối ưu hóa vật liệu, độ chính xác trong cân bằng động và thiết kế để phù hợp với đặc thù hệ thống truyền động phức tạp và khả năng tạo mô-men xoắn mạnh mẽ, tức thời của động cơ điện trong xe hybrid. Mặc dù không phải là một bộ phận “hybrid” hoàn toàn khác biệt, nó vẫn là một chi tiết quan trọng cần được quan tâm bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo sự vận hành an toàn, êm ái của chiếc xe.

Nếu bạn đang sở hữu một chiếc xe hybrid và có bất kỳ thắc mắc nào về hệ thống truyền động, bi các đăng, hoặc cần kiểm tra bảo dưỡng, đừng ngần ngại liên hệ với Garage Auto Speedy. Với đội ngũ kỹ thuật viên chuyên nghiệp và kinh nghiệm thực tế trên nhiều dòng xe hybrid, chúng tôi tự tin mang đến cho bạn dịch vụ chất lượng và đáng tin cậy nhất. Hãy để Garage Auto Speedy đồng hành cùng bạn trên mọi cung đường. Truy cập website https://autospeedy.vn/ hoặc gọi hotline 0877.726.969 để được tư vấn chi tiết.