Tiếng kêu lạ từ gầm xe luôn là nỗi lo lắng của nhiều tài xế. Một trong những âm thanh bất thường thường gặp là tiếng kêu phát ra từ bi các đăng (hay còn gọi là khớp các đăng, khớp chữ thập). Nhiều người băn khoăn không biết liệu bi các đăng kêu có ảnh hưởng tới máy không? Đây là câu hỏi quan trọng, bởi hệ thống truyền động có mối liên hệ chặt chẽ với động cơ. Tại Garage Auto Speedy, chúng tôi hiểu rõ mối quan ngại này và sẽ cùng bạn đi sâu phân tích để có cái nhìn đầy đủ và chính xác nhất.
Trước khi tìm hiểu về ảnh hưởng, hãy cùng Garage Auto Speedy điểm qua vai trò của bi các đăng trong hệ thống truyền động của xe ô tô.
Bi các đăng là một bộ phận nằm trong trục các đăng (driveshaft) của xe ô tô, đặc biệt phổ biến trên các xe sử dụng hệ dẫn động cầu sau hoặc dẫn động bốn bánh. Chức năng chính của trục các đăng là truyền mô-men xoắn từ hộp số (hoặc hộp phân phối) đến cầu xe (vi sai), giúp bánh xe quay và đẩy hoặc kéo xe di chuyển.
Một trục các đăng thường có ít nhất hai khớp các đăng ở hai đầu, đôi khi có thêm khớp ở giữa (trên các trục dài). Khớp các đăng phổ biến nhất là khớp chữ thập (universal joint – U-joint), bao gồm:
Cấu tạo này cho phép trục các đăng truyền lực quay ngay cả khi trục hộp số và trục cầu xe không nằm thẳng hàng hoặc có góc lệch thay đổi trong quá trình xe vận hành (khi xe lên xuống dốc, đi qua ổ gà, vào cua…).
Vai trò then chốt của bi các đăng là:
Nói cách khác, bi các đăng là “khớp nối linh hoạt” giúp hệ thống truyền động hoạt động nhịp nhàng và ổn định trên mọi địa hình.
Tiếng kêu từ bi các đăng là dấu hiệu rõ ràng cho thấy bộ phận này đang gặp vấn đề. Theo kinh nghiệm của đội ngũ kỹ thuật viên tại Garage Auto Speedy, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này:
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Bi các đăng cần được bôi trơn đầy đủ để các vòng bi kim hoạt động trơn tru bên trong chén bi. Nếu thiếu mỡ, ma sát sẽ tăng lên đáng kể, gây ra tiếng kêu khô, ken két hoặc lạch cạch.
Phớt chắn bụi (seal) có nhiệm vụ giữ mỡ bên trong và ngăn bụi bẩn, nước lọt vào làm hỏng vòng bi. Nếu phớt bị khô cứng, nứt hoặc rách, mỡ bôi trơn sẽ bị chảy ra ngoài, đồng thời bụi bẩn và nước dễ dàng xâm nhập, phá hủy cấu trúc vòng bi. Bi các đăng bị nóng là do đâu? Một trong những lý do khiến bi các đăng bị nóng cũng liên quan trực tiếp đến việc thiếu bôi trơn hoặc hỏng phớt, gây ma sát lớn.
Sau một thời gian dài sử dụng hoặc do hoạt động trong điều kiện thiếu bôi trơn, các vòng bi kim và bề mặt tiếp xúc bên trong chén bi có thể bị mòn, rỗ, tạo ra khe hở. Khi trục quay, các bộ phận này va đập vào nhau, gây ra tiếng kêu lạch cạch, đặc biệt rõ khi khởi động hoặc thay đổi tốc độ.
Nếu bi các đăng được lắp đặt không đúng cách (ví dụ: không căn chỉnh đồng bộ, siết ốc không đủ lực hoặc quá lực), nó có thể hoạt động không trơn tru, tạo ra áp lực bất thường lên các bộ phận, dẫn đến tiếng kêu và mòn nhanh hơn.
Thường xuyên chở quá tải, di chuyển trên địa hình xấu, hoặc vận hành xe một cách đột ngột (thắng gấp, tăng tốc đột ngột) có thể tạo ra áp lực lớn lên hệ thống truyền động, bao gồm cả bi các đăng, đẩy nhanh quá trình xuống cấp và phát sinh tiếng kêu.
Nhận biết sớm các dấu hiệu hỏng bi các đăng là cách tốt nhất để ngăn ngừa những hư hỏng nặng hơn. Các dấu hiệu thường gặp bao gồm:
Đây là dấu hiệu rõ ràng và dễ nhận biết nhất. Tiếng kêu thường xuất hiện khi xe bắt đầu di chuyển, khi thay đổi số (đặc biệt từ P sang D hoặc R), hoặc khi nhả ga rồi đạp ga lại. Tiếng kêu có thể tăng lên khi xe tăng tốc hoặc khi đi qua đoạn đường gập ghềnh.
Bi các đăng bị mòn hoặc lỏng lẻo sẽ tạo ra rung động bất thường trên trục các đăng. Rung động này có thể truyền lên sàn xe, gây cảm giác rung khó chịu cho người ngồi trong. Rung lắc thường tăng theo tốc độ xe.
Khi bi các đăng bị mòn, có một khoảng “rơ” (lỏng) nhất định. Lúc bắt đầu chuyển động hoặc khi sang số, hệ thống truyền động phải “khớp” qua khoảng rơ này, gây ra cảm giác giật cục nhẹ hoặc mạnh tùy mức độ hư hỏng.
Sau khi xe chạy, sờ vào bi các đăng thấy nóng hơn nhiều so với các bộ phận xung quanh là dấu hiệu ma sát đang tăng cao do thiếu bôi trơn hoặc vòng bi bị kẹt, đây là một dấu hiệu nguy hiểm.
Đây là câu hỏi trọng tâm và cần được giải đáp rõ ràng. Câu trả lời là CÓ, mặc dù ảnh hưởng không trực tiếp ngay lập tức lên các bộ phận bên trong động cơ như piston, xilanh, nhưng bi các đăng bị kêu, nếu không được khắc phục kịp thời, chắc chắn sẽ gây ra những tác động tiêu cực gián tiếp và tiềm ẩn rủi ro hư hỏng nghiêm trọng cho toàn bộ hệ thống truyền động, trong đó có mối liên hệ với động cơ.
Hãy cùng các chuyên gia tại Garage Auto Speedy phân tích sâu hơn:
Động cơ tạo ra công suất, truyền đến hộp số, rồi qua trục các đăng đến cầu xe và cuối cùng làm quay bánh xe. Trục các đăng là một mắt xích quan trọng trong chuỗi này. Khi bi các đăng bị hỏng và phát ra tiếng kêu, điều đó có nghĩa là khả năng truyền mô-men xoắn của nó đang bị suy giảm, tạo ra ma sát và rung động.
Tiếng kêu và rung lắc từ bi các đăng hỏng chứng tỏ bộ phận này đang hoạt động không trơn tru, tạo ra lực cản và rung chấn. Những rung động và áp lực bất thường này sẽ truyền ngược trở lại hộp số ở phía trước và cầu xe/vi sai ở phía sau. Các bộ phận như vòng bi trong hộp số, bánh răng vi sai, hay thậm chí là các ngàm liên kết trục có thể bị ảnh hưởng, mòn nhanh hơn, hoặc thậm chí bị vỡ nếu tình trạng kéo dài và nghiêm trọng.
Mặc dù không trực tiếp làm hỏng các bộ phận bên trong động cơ, nhưng khi hộp số hoặc cầu xe gặp vấn đề nghiêm trọng do ảnh hưởng từ bi các đăng, toàn bộ hệ thống truyền động sẽ bị ảnh hưởng.
Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, chia sẻ: “Bi các đăng bị kêu không phải là vấn đề của riêng nó. Nó là dấu hiệu cảnh báo toàn bộ hệ thống truyền động đang gặp nguy hiểm. Khi bi các đăng bị kẹt cứng hoặc gãy đột ngột trong lúc xe đang chạy, hậu quả có thể rất nghiêm trọng, từ việc mất lái, gây tai nạn, cho đến làm vỡ vỏ hộp số hoặc cầu xe do lực quán tính và mô-men xoắn đột ngột không được truyền đi. Lúc đó, chi phí sửa chữa không chỉ dừng lại ở trục các đăng mà còn có thể liên quan đến hộp số và các bộ phận liên quan khác, gián tiếp ảnh hưởng đến ‘sức khỏe’ tổng thể của khối động cơ.”
Trong trường hợp nặng nhất, vòng bi trong bi các đăng có thể bị kẹt cứng hoàn toàn hoặc ngõng chữ thập bị gãy. Khi điều này xảy ra lúc xe đang chạy, trục các đăng có thể dừng quay đột ngột, xoắn vặn, hoặc thậm chí văng ra khỏi gầm xe. Đây là tình huống cực kỳ nguy hiểm, gây mất kiểm soát xe, tai nạn, và có thể gây hư hại nặng nề cho gầm xe, hộp số và cầu xe. Có nên thay cả trục khi hỏng bi các đăng? Tình huống gãy trục hoặc hỏng nặng thường dẫn đến việc phải cân nhắc thay thế cả cụm trục các đăng thay vì chỉ bi các đăng đơn lẻ.
Việc ngó lơ tiếng kêu từ bi các đăng có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng và tốn kém:
Như đã phân tích, tiếng kêu và rung động bất thường sẽ tăng tải và gây mòn nhanh các bộ phận khác trong hệ thống truyền động như hộp số, vi sai, vòng bi cầu xe. Hư hỏng lan truyền này có thể khiến chi phí sửa chữa tăng lên gấp nhiều lần so với việc chỉ thay bi các đăng đơn thuần.
Rung lắc xe, tiếng ồn khó chịu, và đặc biệt là nguy cơ kẹt/gãy trục đột ngột làm giảm đáng kể khả năng kiểm soát xe của người lái, đe dọa an toàn của bản thân và những người tham gia giao thông khác.
Việc sửa chữa “nhảy cóc”, từ chỉ cần thay bi các đăng (chi phí thấp) đến sửa chữa hộp số, cầu xe, hoặc thậm chí là các bộ phận liên kết với động cơ (chi phí rất cao) là điều hoàn toàn có thể xảy ra khi trì hoãn.
Trong trường hợp bi các đăng bị kẹt cứng hoặc gãy khiến trục các đăng dừng quay đột ngột, động cơ có thể bị “phanh” gấp bởi lực cản từ hệ thống truyền động, dẫn đến chết máy ngay lập tức. Mặc dù đây không phải là lỗi bên trong động cơ, nhưng hậu quả cuối cùng là xe không thể hoạt động.
Bi các đăng bị hở dầu có sửa được không? Tình trạng hở dầu cũng là một dạng hư hỏng của bi các đăng cần được khắc phục sớm để tránh dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng hơn, bao gồm cả việc ảnh hưởng gián tiếp tới máy.
Khi phát hiện tiếng kêu bất thường từ bi các đăng, hành động kịp thời và đúng đắn là vô cùng quan trọng. Garage Auto Speedy đưa ra lời khuyên cho bạn:
Nếu tiếng kêu xuất hiện ngày càng lớn, kèm theo rung lắc rõ rệt hoặc các dấu hiệu bất thường khác, bạn nên hạn chế sử dụng xe hoặc dừng xe ngay lập tập nếu tiếng kêu quá lớn và có cảm giác xe bị giật mạnh. Tiếp tục cố chạy có thể làm trầm trọng thêm hư hỏng và gây nguy hiểm.
Không nên tự ý tháo lắp hoặc sửa chữa bi các đăng tại nhà nếu bạn không có đủ dụng cụ và kiến thức chuyên môn. Hãy đưa xe đến các gara uy tín như Garage Auto Speedy để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác tình trạng.
Tại Garage Auto Speedy, khi xe của bạn có dấu hiệu bi các đăng bị kêu, chúng tôi sẽ thực hiện quy trình kiểm tra kỹ lưỡng:
Bi các đăng thay xong có cần chạy rà không? Sau khi thay bi các đăng, một số trường hợp có thể cần lưu ý về việc chạy rà hoặc kiểm tra lại sau một thời gian ngắn, điều này sẽ được kỹ thuật viên tại Garage Auto Speedy tư vấn chi tiết cho bạn.
Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Việc bảo dưỡng định kỳ hệ thống truyền động là cách tốt nhất để tránh tình trạng bi các đăng bị kêu và các hư hỏng liên quan.
Kiểm tra bi các đăng thường nằm trong danh mục kiểm tra tổng thể xe định kỳ. Tùy thuộc vào loại xe, điều kiện vận hành, nhà sản xuất sẽ có khuyến cáo về lịch kiểm tra và bôi trơn. Tuy nhiên, việc kiểm tra này thường nên được thực hiện sau mỗi 20.000 – 40.000 km hoặc theo khuyến cáo trong sổ tay hướng dẫn sử dụng xe của bạn.
Việc kiểm tra hệ thống truyền động không chỉ giúp phát hiện sớm các vấn đề ở bi các đăng mà còn kiểm tra tình trạng của trục các đăng, các khớp nối khác (nếu có), gối đỡ trục, dầu cầu xe, dầu hộp số… Phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường giúp bạn khắc phục kịp thời, tránh hư hỏng lan rộng và tiết kiệm chi phí sửa chữa lớn sau này.
Tại Garage Auto Speedy, chúng tôi cung cấp dịch vụ kiểm tra, bôi trơn và bảo dưỡng hệ thống truyền động chuyên nghiệp. Với đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm và thiết bị hiện đại, chúng tôi sẽ giúp bạn kiểm tra chính xác tình trạng bi các đăng và thực hiện các công việc bảo dưỡng cần thiết như bơm mỡ (đối với loại có vú mỡ), kiểm tra phớt chắn bụi, và phát hiện sớm các dấu hiệu mòn hỏng.
Bi các đăng dùng trong xe đua có khác không? Mặc dù bi các đăng trên xe phổ thông và xe đua có sự khác biệt về vật liệu và thiết kế để chịu được tải trọng và vòng tua cao hơn, nguyên lý hoạt động cơ bản vẫn giống nhau, và chúng đều cần được bảo dưỡng đúng cách để đảm bảo hiệu suất và độ bền. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc lựa chọn bi các đăng phù hợp và bảo dưỡng định kỳ cho mọi loại xe.
1. Bi các đăng kêu có nguy hiểm không?
Có. Mặc dù tiếng kêu ban đầu có thể chỉ gây khó chịu, nhưng nó là dấu hiệu của sự mài mòn hoặc thiếu bôi trơn. Nếu không khắc phục, bi các đăng có thể bị kẹt hoặc gãy, dẫn đến mất kiểm soát xe và hư hỏng nghiêm trọng cho hộp số, cầu xe, đe dọa an toàn.
2. Tiếng kêu bi các đăng khác gì với tiếng kêu rotuyn hay bạc đạn khác?
Tiếng kêu bi các đăng thường là tiếng lạch cạch, cộc cộc, đặc biệt rõ khi khởi hành, sang số, hoặc thay đổi tốc độ đột ngột. Tiếng kêu này xuất phát từ dưới gầm xe, thường ở khu vực giữa xe hoặc gần cầu xe. Tiếng kêu rotuyn thường là tiếng cụp cụp khi đi qua chỗ xóc hoặc vào cua, còn tiếng bạc đạn bánh xe thường là tiếng ù ù tăng theo tốc độ.
3. Chi phí sửa chữa bi các đăng bị kêu là bao nhiêu?
Chi phí phụ thuộc vào mức độ hư hỏng và loại xe. Nếu chỉ cần bôi trơn lại hoặc thay thế bi các đăng đơn lẻ, chi phí sẽ tương đối thấp. Tuy nhiên, nếu bi các đăng bị hỏng nặng làm ảnh hưởng đến trục các đăng hoặc các bộ phận khác như hộp số, cầu xe, chi phí sẽ tăng lên đáng kể. Bạn nên mang xe đến Garage Auto Speedy để được báo giá chính xác sau khi kiểm tra.
4. Tôi có thể tự bơm mỡ bi các đăng không?
Đối với một số loại bi các đăng có vú mỡ, bạn có thể tự bơm mỡ nếu có dụng cụ và biết cách thực hiện. Tuy nhiên, việc này chỉ giải quyết được vấn đề thiếu bôi trơn ban đầu. Nếu bi các đăng đã bị mòn rỗ hoặc phớt bị rách, việc bơm mỡ chỉ là giải pháp tạm thời và cần được kiểm tra chuyên sâu tại gara.
5. Mất bao lâu để sửa chữa bi các đăng bị kêu?
Thời gian sửa chữa tùy thuộc vào tình trạng và loại xe. Nếu chỉ thay thế bi các đăng đơn giản, thời gian có thể từ 1-3 giờ. Các trường hợp phức tạp hơn cần tháo lắp nhiều bộ phận hoặc kiểm tra các hư hỏng liên quan sẽ mất nhiều thời gian hơn. Garage Auto Speedy sẽ thông báo thời gian dự kiến cho bạn sau khi kiểm tra.
6. Làm sao để kéo dài tuổi thọ bi các đăng?
Cách tốt nhất là tuân thủ lịch bảo dưỡng định kỳ của nhà sản xuất, kiểm tra và bôi trơn (nếu có) bi các đăng theo khuyến cáo. Tránh chở quá tải, hạn chế đi vào địa hình quá xấu nếu không cần thiết, và lái xe nhẹ nhàng, tránh tăng tốc hay thắng gấp đột ngột cũng giúp giảm áp lực lên hệ thống truyền động.
7. Xe dẫn động cầu trước có bi các đăng không?
Xe dẫn động cầu trước không có trục các đăng dài nối hộp số với cầu sau, nên không có bi các đăng kiểu khớp chữ thập như trên xe cầu sau. Thay vào đó, xe cầu trước sử dụng các khớp đồng tốc (CV joint) nằm ở hai đầu trục láp để truyền lực từ hộp số ra bánh xe. Dù khác nhau về cấu tạo, khớp đồng tốc cũng có vai trò tương tự trong việc cho phép bánh xe di chuyển linh hoạt.
Tiếng kêu từ bi các đăng là một tín hiệu cảnh báo quan trọng về tình trạng của hệ thống truyền động. Bi các đăng kêu chắc chắn có ảnh hưởng gián tiếp tới “sức khỏe” và hoạt động của động cơ thông qua các tác động tiêu cực lên hộp số và cầu xe, tiềm ẩn nguy cơ hư hỏng nghiêm trọng và mất an toàn khi vận hành.
Đừng chủ quan khi phát hiện tiếng kêu này. Hãy đưa xe đến Garage Auto Speedy để được các chuyên gia của chúng tôi kiểm tra, chẩn đoán và khắc phục kịp thời. Việc sửa chữa sớm không chỉ giúp bạn tiết kiệm chi phí, đảm bảo an toàn mà còn kéo dài tuổi thọ cho toàn bộ hệ thống truyền động và chiếc xe của bạn.
Nếu bạn đang gặp vấn đề với tiếng kêu bi các đăng hoặc bất kỳ dấu hiệu bất thường nào khác trên xe, đừng ngần ngại liên hệ với Garage Auto Speedy qua số điện thoại 0877.726.969 hoặc ghé thăm xưởng tại 2QW3+G93 Bắc Từ Liêm, Hà Nội để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất. Truy cập website https://autospeedy.vn/ để xem thêm các bài viết chuyên sâu khác về chăm sóc và sửa chữa ô tô do Garage Auto Speedy thực hiện.
"Bi tê ô tô dùng được bao lâu?" là câu hỏi mà nhiều chủ xe…
Bi quang treo, hay còn gọi là gối đỡ trục các đăng, là một bộ…
Bi quang treo, hay còn gọi là rotuyn trụ đứng, là một bộ phận nhỏ…
Bi các đăng, hay còn gọi là khớp các đăng (universal joint), là một bộ…
Nhiều người khi tìm hiểu về cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các…
Trong cấu trúc gầm bệ phức tạp của ô tô, mỗi chi tiết đều đóng…
