Bình nước phụ ô tô: Ảnh hưởng thế nào đến hiệu suất động cơ? Chuyên gia Auto Speedy giải đáp

Khi nói về hiệu suất động cơ ô tô, người ta thường nghĩ ngay đến công suất, mô-men xoắn, mức tiêu thụ nhiên liệu hay công nghệ phun xăng, turbo tăng áp… Tuy nhiên, có một bộ phận nhỏ bé nhưng lại đóng vai trò cực kỳ quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận hành và tuổi thọ của “trái tim” chiếc xe, đó chính là bình nước phụ (hay còn gọi là bình nước dự trữ) trong hệ thống làm mát. Liệu Bình Nước Phụ Có Gây ảnh Hưởng đến Hiệu Suất động Cơ Không? Đây là câu hỏi mà không ít chủ xe thắc mắc. Tại Garage Auto Speedy, với kinh nghiệm sửa chữa và bảo dưỡng hàng nghìn chiếc xe, chúng tôi khẳng định: Có, bình nước phụ hoàn toàn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất động cơ nếu không được quan tâm đúng mức.

Để hiểu rõ điều này, chúng ta cần nhìn lại vai trò của hệ thống làm mát và vị trí của bình nước phụ trong hệ thống đó.

Hệ thống làm mát và vai trò quan trọng

Động cơ đốt trong hoạt động tạo ra một lượng nhiệt rất lớn. Nếu nhiệt độ vượt quá ngưỡng cho phép, các chi tiết kim loại sẽ bị giãn nở, biến dạng, dầu bôi trơn mất khả năng bảo vệ, dẫn đến kẹt piston, cong vênh nắp máy, hoặc thậm chí là cháy nổ. Hệ thống làm mát có nhiệm vụ giải nhiệt, duy trì động cơ ở nhiệt độ làm việc tối ưu (thường khoảng 85-105 độ C), đảm bảo động cơ hoạt động hiệu quả, bền bỉ và đạt được hiệu suất cao nhất.

Hệ thống làm mát điển hình trên ô tô sử dụng dung dịch làm mát (thường là hỗn hợp nước cất và dung dịch chống đông/chống ăn mòn) lưu thông qua các kênh dẫn trong động cơ, hấp thụ nhiệt rồi di chuyển đến két nước chính để được làm mát bởi luồng không khí khi xe chạy hoặc quạt gió.

Bình nước phụ: Trợ thủ thầm lặng của hệ thống làm mát

Bình nước phụ là một bộ phận tưởng chừng đơn giản, chỉ là một chiếc bình nhựa trong suốt nằm gần két nước chính. Tuy nhiên, vai trò của nó lại vô cùng quan trọng:

1. Chứa dung dịch làm mát dự trữ: Khi động cơ nóng lên, dung dịch làm mát giãn nở và tạo áp suất trong hệ thống. Áp suất này sẽ đẩy một lượng dung dịch thừa ra khỏi két nước chính qua van áp suất ở nắp két nước và chảy vào bình nước phụ. Khi động cơ nguội đi, dung dịch làm mát co lại, tạo chân không trong hệ thống. Chân không này sẽ “hút” dung dịch từ bình nước phụ trở lại két nước chính, đảm bảo hệ thống luôn đầy đủ dung dịch và duy trì áp suất ổn định.
2. Báo hiệu mức dung dịch: Bình nước phụ thường có vạch Min (tối thiểu) và Max (tối đa). Việc quan sát mực nước trong bình phụ giúp chủ xe dễ dàng kiểm tra tình trạng hao hụt dung dịch làm mát của toàn hệ thống mà không cần mở nắp két nước chính (rất nguy hiểm khi động cơ còn nóng).
3. Ngăn hệ thống “hút” không khí: Nếu két nước chính bị thiếu dung dịch, khi nguội đi, hệ thống sẽ hút không khí vào thay vì dung dịch từ bình phụ (nếu bình phụ cạn hoặc không có). Không khí trong hệ thống làm mát là “kẻ thù”, gây ăn mòn, tạo bọt khí làm giảm khả năng giải nhiệt và gây tắc nghẽn.

Bình nước phụ có gây ảnh hưởng đến hiệu suất động cơ không? Câu trả lời và lý do

Như đã phân tích ở trên, bình nước phụ là một phần không thể tách rời của hệ thống làm mát. Khi bình nước phụ gặp vấn đề hoặc không được duy trì đúng cách, cả hệ thống làm mát sẽ bị ảnh hưởng, và từ đó, hiệu suất động cơ cũng bị suy giảm đáng kể, thậm chí dẫn đến hỏng hóc nghiêm trọng.

Các trường hợp bình nước phụ gây ảnh hưởng đến hiệu suất động cơ:

1. Bình nước phụ bị cạn hoặc dưới vạch Min

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Việc bình nước phụ cạn cho thấy có sự hao hụt dung dịch làm mát trong hệ thống.

• Hệ thống thiếu dung dịch: Khi bình phụ cạn, két nước chính có khả năng cũng bị thiếu hụt nghiêm trọng.
• Giảm khả năng giải nhiệt: Dung dịch làm mát không đủ để lưu thông và hấp thụ hết nhiệt lượng từ động cơ.
• Động cơ quá nhiệt: Nhiệt độ động cơ tăng cao vượt ngưỡng an toàn.
• Suy giảm hiệu suất: ECU (Bộ điều khiển động cơ) sẽ tự động điều chỉnh giảm công suất động cơ để bảo vệ các chi tiết bên trong khi nhiệt độ quá cao. Bạn sẽ cảm thấy xe yếu đi rõ rệt, phản ứng chân ga chậm hơn.
• Nguy cơ hỏng hóc nặng: Tình trạng quá nhiệt kéo dài có thể gây ra những hậu quả thảm khốc như thổi gioăng mặt máy, cong vênh nắp xi lanh, bó máy… Chi phí sửa chữa những lỗi này rất tốn kém và tốn thời gian.

Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, chia sẻ: “Nhiều trường hợp xe kéo đến gara trong tình trạng quá nhiệt nặng chỉ vì chủ xe lơ là không kiểm tra bình nước phụ. Họ nghĩ nước làm mát chỉ cần châm đầy két nước chính là đủ, nhưng thực tế bình phụ là ‘lá phổi’ dự trữ và cân bằng áp suất cho toàn hệ thống. Bình phụ cạn thường là dấu hiệu cảnh báo sớm về sự hao hụt dung dịch tổng thể hoặc rò rỉ ở đâu đó.”

2. Sử dụng sai loại dung dịch làm mát trong bình phụ

Mỗi dòng xe, thậm chí mỗi đời xe, có thể yêu cầu loại dung dịch làm mát chuyên dụng với thành phần và tỷ lệ pha trộn khác nhau (OAT, HOAT, IAT…).

• Pha trộn sai hoặc dùng nước lã: Dùng nước lã hoặc pha trộn các loại dung dịch không tương thích có thể gây kết tủa, ăn mòn các chi tiết kim loại và cao su trong hệ thống làm mát, làm tắc nghẽn đường ống, két nước, hoặc hỏng bơm nước.
• Giảm hiệu quả giải nhiệt: Dung dịch làm mát không đúng chuẩn có thể có điểm sôi thấp hơn hoặc khả năng truyền nhiệt kém hơn, dẫn đến giải nhiệt không hiệu quả.
• Tăng nguy cơ quá nhiệt: Hệ thống hoạt động kém hiệu quả hơn, động cơ dễ bị quá nhiệt, dẫn đến các vấn đề về hiệu suất và tuổi thọ đã nêu ở mục 1.

3. Bình nước phụ bị rò rỉ, nứt vỡ

Mặc dù bình phụ không chịu áp suất cao như két nước chính, nhưng nó vẫn có thể bị nứt, vỡ do va đập hoặc lão hóa vật liệu theo thời gian.

• Mất khả năng dự trữ và bù trừ: Dung dịch làm mát bị rò rỉ ra ngoài, bình phụ không thể chứa hoặc trả lại dung dịch cho két nước chính khi cần.
• Hệ thống thiếu dung dịch liên tục: Dù có châm thêm, dung dịch vẫn bị thất thoát.
• Động cơ dễ bị quá nhiệt: Tương tự như khi bình phụ bị cạn, việc thiếu dung dịch tổng thể sẽ làm giảm khả năng giải nhiệt và dẫn đến quá nhiệt, ảnh hưởng hiệu suất và gây hỏng hóc.

4. Nắp bình nước phụ bị hỏng

Nắp bình nước phụ thường có một van nhỏ cho phép không khí vào/ra để cân bằng áp suất khi dung dịch co giãn. Nếu nắp bị hỏng (kín quá mức hoặc hở quá mức):

• Kín quá mức: Áp suất trong bình phụ có thể tăng quá cao khi nóng, gây nứt vỡ bình hoặc ống dẫn.
• Hở quá mức: Bụi bẩn, dị vật có thể lọt vào hệ thống làm mát, gây tắc nghẽn. Quan trọng hơn, khi hệ thống nguội đi, nó có thể hút không khí vào thay vì dung dịch từ bình phụ, gây ra bọt khí trong hệ thống. Bọt khí làm giảm hiệu quả giải nhiệt và có thể gây ăn mòn.

Dấu hiệu nhận biết bình nước phụ (hoặc hệ thống làm mát) có vấn đề

Ngoài việc quan sát trực tiếp mực nước trong bình phụ, bạn cần chú ý các dấu hiệu khác:

• Mực nước trong bình phụ giảm nhanh bất thường: Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy có rò rỉ đâu đó trong hệ thống, không chỉ riêng bình phụ.
• Đèn báo nhiệt độ động cơ sáng trên bảng đồng hồ: Đây là cảnh báo nguy hiểm nhất. Khi đèn này sáng, nhiệt độ động cơ đã vượt ngưỡng cho phép. Bạn cần dừng xe ngay lập tức và kiểm tra (khi động cơ đã nguội).
• Kim đồng hồ báo nhiệt độ tăng cao hơn bình thường: Ngay cả khi đèn chưa sáng, nếu bạn thấy kim nhiệt độ có xu hướng nhích lên cao hơn mức quen thuộc, đó là dấu hiệu hệ thống làm mát đang làm việc quá tải hoặc có vấn đề.
• Quạt làm mát chạy liên tục và kêu to bất thường: Quạt phải làm việc vất vả hơn để hạ nhiệt khi hệ thống có vấn đề.
• Có mùi ngọt khét quanh xe: Mùi đặc trưng của dung dịch làm mát khi bị rò rỉ và bay hơi trên các chi tiết nóng.
• Có vệt loang lổ màu hồng, xanh lá, xanh dương (màu dung dịch làm mát) dưới gầm xe: Dấu hiệu của rò rỉ.

Cần làm gì khi phát hiện bình nước phụ hoặc hệ thống làm mát có vấn đề?

1. Kiểm tra mực nước phụ thường xuyên: Hãy tạo thói quen kiểm tra bình nước phụ ít nhất mỗi tháng một lần, hoặc trước mỗi chuyến đi xa. Quan sát mức nước khi động cơ nguội. Nếu thấy dưới vạch Min, cần bổ sung ngay.
2. Bổ sung đúng loại dung dịch: Tuyệt đối không dùng nước lã để châm vào bình nước phụ (trừ trường hợp khẩn cấp và chỉ một lượng nhỏ, sau đó phải thay toàn bộ dung dịch sớm nhất có thể). Luôn sử dụng loại dung dịch làm mát được nhà sản xuất khuyến cáo hoặc loại tương thích với dung dịch cũ. Tốt nhất là dùng cùng loại và cùng hãng.
3. Kiểm tra tổng thể hệ thống làm mát: Nếu mực nước phụ giảm nhanh hoặc có các dấu hiệu bất thường khác, khả năng cao hệ thống đang bị rò rỉ hoặc có vấn đề ở bộ phận khác (két nước, bơm nước, van hằng nhiệt, ống dẫn…).
4. Đến Garage Auto Speedy để kiểm tra chuyên sâu: Khi phát hiện các dấu hiệu cảnh báo hoặc đơn giản là muốn kiểm tra định kỳ để yên tâm, hãy đưa xe đến các trung tâm bảo dưỡng uy tín.

Tại Garage Auto Speedy (số điện thoại: 0877.726.969, địa chỉ: 2QW3+G93 Bắc Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam, website: https://autospeedy.vn/), đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm sẽ kiểm tra toàn diện hệ thống làm mát của xe bạn, từ bình nước phụ, két nước chính, bơm nước, van hằng nhiệt, các đường ống dẫn đến quạt làm mát. Chúng tôi sử dụng các thiết bị chuyên dụng để phát hiện rò rỉ, kiểm tra chất lượng dung dịch làm mát và đảm bảo hệ thống hoạt động ở trạng thái tốt nhất, giúp động cơ duy trì hiệu suất cao và kéo dài tuổi thọ.

Ông Bùi Hiếu, Chuyên gia tư vấn dịch vụ tại Garage Auto Speedy, nhận định: “Chi phí kiểm tra và bổ sung dung dịch làm mát tại Garage Auto Speedy là rất nhỏ so với chi phí sửa chữa động cơ do quá nhiệt. Việc chủ động chăm sóc hệ thống làm mát, bắt đầu từ việc đơn giản là kiểm tra bình nước phụ, là một khoản đầu tư thông minh cho chiếc xe của bạn.”

Các câu hỏi thường gặp về bình nước phụ và hiệu suất động cơ

Bình nước phụ hết nước có chạy được không?

Xe vẫn có thể chạy được trong một thời gian ngắn nếu két nước chính vẫn còn dung dịch. Tuy nhiên, đây là dấu hiệu cực kỳ nguy hiểm cho thấy hệ thống đang bị thiếu dung dịch tổng thể và động cơ rất dễ bị quá nhiệt. Tuyệt đối không nên cố tình chạy khi bình nước phụ cạn và có dấu hiệu nhiệt độ tăng cao. Hãy dừng lại và kiểm tra.

Châm nước lọc vào bình nước phụ ô tô có được không?

Chỉ nên dùng nước lọc (nước cất) trong trường hợp khẩn cấp nhất khi không có dung dịch làm mát chuyên dụng và chỉ châm một lượng nhỏ để xe có thể di chuyển đến gara gần nhất. Nước lọc không có phụ gia chống đông, chống ăn mòn và điểm sôi thấp hơn, không đảm bảo hiệu quả làm mát và có thể gây hại lâu dài cho hệ thống.

Tại sao bình nước phụ lại đầy hoặc bị tràn ra ngoài?

Điều này có thể do bạn đã châm quá đầy (vượt vạch Max khi động cơ nguội), hoặc nghiêm trọng hơn là do khí nén từ buồng đốt bị rò rỉ vào hệ thống làm mát (thường do thổi gioăng mặt máy), tạo áp suất bất thường đẩy dung dịch làm mát ra ngoài. Nếu xảy ra thường xuyên, bạn cần đưa xe đến Garage Auto Speedy kiểm tra ngay.

Bao lâu thì nên kiểm tra và bổ sung dung dịch làm mát trong bình phụ?

Nên kiểm tra bình nước phụ ít nhất mỗi tháng một lần và trước mỗi chuyến đi xa. Việc bổ sung chỉ thực hiện khi thấy mực nước dưới vạch Min. Nếu bạn thấy phải bổ sung thường xuyên, đó là dấu hiệu có rò rỉ và cần được kiểm tra chuyên sâu.

Bao lâu thì nên thay toàn bộ dung dịch làm mát?

Thời gian thay dung dịch làm mát phụ thuộc vào loại dung dịch và khuyến cáo của nhà sản xuất xe, thường là sau mỗi 40.000 – 80.000 km hoặc 2-5 năm sử dụng. Việc thay mới toàn bộ giúp loại bỏ cặn bẩn và đảm bảo các phụ gia chống đông, chống ăn mòn còn hiệu quả.

Kết luận

Bình nước phụ tuy nhỏ nhưng là một phần không thể thiếu của hệ thống làm mát, và tình trạng của nó có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất và sự bền bỉ của động cơ. Việc lơ là kiểm tra và bảo dưỡng bình nước phụ có thể dẫn đến tình trạng động cơ quá nhiệt, làm giảm hiệu suất, tăng mức tiêu thụ nhiên liệu và gây ra những hư hỏng nghiêm trọng, tốn kém.

Hãy luôn chú ý đến mức dung dịch trong bình nước phụ, sử dụng đúng loại dung dịch làm mát và kiểm tra toàn diện hệ thống định kỳ. Đây là cách đơn giản và hiệu quả nhất để đảm bảo động cơ xe của bạn luôn hoạt động ở trạng thái tốt nhất.

Nếu bạn cần tư vấn hoặc kiểm tra hệ thống làm mát cho chiếc xe của mình, đừng ngần ngại liên hệ với các chuyên gia tại Garage Auto Speedy qua hotline 0877.726.969 hoặc ghé thăm website https://autospeedy.vn/ để biết thêm thông tin và đặt lịch hẹn. Garage Auto Speedy luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn chăm sóc xế yêu!