Hệ thống trợ lực lái là một bộ phận thiết yếu trên hầu hết các dòng xe ô tô hiện đại, giúp người lái dễ dàng điều khiển vô lăng, đặc biệt là khi xe di chuyển ở tốc độ thấp hoặc khi đỗ xe. Trong hệ thống trợ lực thủy lực, bơm trợ lực đóng vai trò trung tâm, tạo ra áp suất dầu cần thiết để hỗ trợ thao tác lái. Một câu hỏi kỹ thuật mà nhiều người dùng xe và cả những người mới tìm hiểu về ô tô thường đặt ra là: Liệu bơm trợ lực có sử dụng bạc đạn (ổ bi) bên trong hay không? Nếu có, chúng hoạt động như thế nào và đóng vai trò gì? Tại Garage Auto Speedy, với kinh nghiệm dày dặn trong sửa chữa và bảo dưỡng hệ thống lái, chúng tôi hiểu rõ cấu tạo và nguyên lý hoạt động của bơm trợ lực. Bài viết này sẽ đi sâu giải đáp thắc mắc đó, mang đến cho bạn cái nhìn chi tiết và chính xác nhất từ các chuyên gia của chúng tôi.
Bơm trợ lực lái là trái tim của hệ thống trợ lực lái thủy lực. Chức năng chính của nó là hút dầu trợ lực từ bình chứa và nén dầu này đến một áp suất cao để đẩy vào thước lái, tạo ra lực hỗ trợ giúp vô lăng quay nhẹ nhàng hơn. Nếu không có bơm trợ lực, việc điều khiển xe, đặc biệt là các dòng xe có trọng lượng lớn, sẽ trở nên rất khó khăn và mệt mỏi, nhất là trong các tình huống cần xoay trở nhiều như khi vào cua gấp hoặc đỗ xe.
Câu trả lời là CÓ, bơm trợ lực lái thủy lực chắc chắn có sử dụng bạc đạn bên trong cấu tạo của nó. Bạc đạn (hay ổ bi) là một bộ phận cơ khí cực kỳ quan trọng, giúp giảm ma sát giữa các chi tiết chuyển động quay và chịu tải trọng. Trong môi trường làm việc áp suất cao và tốc độ quay lớn của bơm trợ lực, bạc đạn đóng vai trò thiết yếu.
Tùy thuộc vào thiết kế và loại bơm (bơm cánh gạt, bơm piston, bơm bi), bơm trợ lực có thể sử dụng các loại bạc đạn khác nhau để hỗ trợ trục quay và các chi tiết chuyển động:
Ổ bi là loại bạc đạn phổ biến nhất, sử dụng các viên bi để làm giảm ma sát giữa vòng trong và vòng ngoài. Trong bơm trợ lực, ổ bi thường được sử dụng để:
Ổ trượt (hay còn gọi là bạc lót) không sử dụng các viên bi mà dựa vào một lớp vật liệu bôi trơn giữa hai bề mặt trượt. Một số thiết kế bơm trợ lực, đặc biệt là các loại bơm cũ hoặc ở các vị trí ít chịu tải trọng phức tạp hơn ổ bi, có thể sử dụng ổ trượt để:
Việc sử dụng bạc đạn hay bạc lót, cũng như số lượng và vị trí của chúng, phụ thuộc vào thiết kế kỹ thuật cụ thể của từng nhà sản xuất và từng loại bơm trợ lực. Tuy nhiên, nguyên lý cơ bản là dùng các chi tiết này để hỗ trợ trục quay, giảm ma sát và chịu lực, đảm bảo bơm hoạt động hiệu quả và bền bỉ.
Trong cấu tạo phổ biến nhất là bơm cánh gạt, bạc đạn thường được đặt ở vị trí hỗ trợ trục chính (drive shaft) của bơm. Trục này được nối với puli (pulle), puli lại được dẫn động bởi dây curoa từ động cơ.
Hiểu rõ vị trí và chức năng này giúp chúng ta nhận biết được tầm quan trọng của bạc đạn và lý do tại sao khi bạc đạn hỏng, bơm trợ lực lại phát ra tiếng kêu bất thường.
Khi bạc đạn bên trong bơm trợ lực bị mòn, khô dầu, hoặc hỏng, nó sẽ không còn thực hiện tốt chức năng giảm ma sát và hỗ trợ trục quay, dẫn đến các dấu hiệu dễ nhận biết. Theo kinh nghiệm thực tế của đội ngũ kỹ thuật tại Garage Auto Speedy, đây là những triệu chứng phổ biến nhất:
Đây là dấu hiệu đặc trưng nhất của bạc đạn bơm trợ lực bị hỏng. Khi bạc đạn mòn, các viên bi hoặc bề mặt trượt sẽ không còn chuyển động mượt mà, tạo ra tiếng ma sát kim loại. Tiếng ồn này thường nghe thấy rõ nhất khi khởi động xe hoặc khi xoay vô lăng (tải lên hệ thống). Âm thanh có thể là tiếng rít, tiếng rào rào giống như có sỏi trong bơm, hoặc tiếng è è.
Khi bạc đạn không còn hỗ trợ tốt trục bơm, trục có thể bị lệch, gây ra ma sát lớn hoặc cản trở chuyển động của các chi tiết tạo áp suất bên trong bơm (cánh gạt, piston). Điều này làm giảm hiệu suất bơm, áp suất dầu không đạt mức cần thiết, dẫn đến cảm giác tay lái nặng hơn bình thường hoặc bị giật cục khi quay.
Mặc dù rò rỉ dầu có thể do nhiều nguyên nhân khác (phớt, ống dẫn), nhưng trong một số trường hợp, bạc đạn hỏng có thể làm trục bơm bị rung lắc quá mức. Rung lắc này về lâu dài có thể làm hỏng phớt chặn dầu xung quanh trục, gây ra hiện tượng rò rỉ dầu trợ lực. Bạn có thể thấy vệt dầu dưới gầm xe hoặc xung quanh khu vực bơm.
Bạc đạn mòn có thể gây mất cân bằng cho trục quay, dẫn đến rung động truyền qua hệ thống lái lên vô lăng. Rung động này có thể cảm nhận rõ hơn khi xe dừng hoặc đi chậm.
Hiểu rõ nguyên nhân giúp chúng ta có biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Các yếu tố chính khiến bạc đạn bơm trợ lực nhanh hỏng bao gồm:
Dầu trợ lực không chỉ truyền áp suất mà còn bôi trơn và làm mát các bộ phận bên trong bơm, bao gồm cả bạc đạn. Nếu mức dầu quá thấp, dầu bị bẩn do lâu ngày không thay, hoặc sử dụng loại dầu không đúng tiêu chuẩn, khả năng bôi trơn sẽ giảm đi đáng kể. Ma sát tăng lên khiến bạc đạn bị mòn nhanh chóng.
Hệ thống trợ lực lái có thể bị quá nhiệt do dầu bẩn, mức dầu thấp, hoặc đường ống bị tắc nghẽn. Nhiệt độ cao làm giảm tuổi thọ của dầu và các chi tiết cơ khí, khiến bạc đạn dễ bị hỏng.
Khi thay thế bơm trợ lực hoặc dây curoa, nếu việc căn chỉnh puli và độ căng dây curoa không chính xác, nó có thể tạo ra lực căng hoặc tải trọng bất thường lên trục bơm và bạc đạn, gây mòn sớm.
Giống như bất kỳ chi tiết cơ khí nào, bạc đạn có tuổi thọ nhất định. Sau một thời gian dài hoạt động và chịu tải, chúng sẽ dần bị mòn theo quy luật tự nhiên.
Nước hoặc bụi bẩn xâm nhập vào hệ thống (mặc dù ít xảy ra với hệ thống kín) có thể làm giảm chất lượng dầu và gây ăn mòn bạc đạn.
Việc bỏ qua các dấu hiệu hỏng bạc đạn bơm trợ lực có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng và tốn kém hơn nhiều so với việc sửa chữa kịp thời.
Tay lái nặng, giật cục hoặc tiếng ồn lớn có thể khiến người lái mất tập trung và phản ứng chậm trong các tình huống khẩn cấp, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông.
Bạc đạn hỏng gây rung lắc trục bơm có thể làm hư hại các chi tiết quan trọng khác bên trong bơm như cánh gạt, cam vòng, hoặc làm hỏng phớt dầu. Nếu không được khắc phục, cả bơm trợ lực có thể bị phá hủy hoàn toàn. Ngoài ra, dầu bẩn hoặc quá nhiệt do bơm hỏng cũng có thể ảnh hưởng xấu đến thước lái và các ống dẫn dầu.
Nếu chỉ bạc đạn hỏng nhẹ, việc thay thế có thể tương đối đơn giản. Tuy nhiên, nếu chờ đến khi bơm bị phá hủy nặng nề hoặc gây hư hỏng cho thước lái, chi phí sửa chữa tổng thể sẽ tăng lên rất nhiều.
Để tránh gặp phải những vấn đề phức tạp và tốn kém, các chuyên gia tại Garage Auto Speedy luôn khuyến cáo chủ xe nên kiểm tra hệ thống trợ lực lái định kỳ theo lịch bảo dưỡng của nhà sản xuất hoặc ít nhất 1-2 năm/lần. Việc kiểm tra này bao gồm:
Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, chia sẻ: “Nhiều trường hợp xe gặp sự cố hệ thống lái nghiêm trọng bắt nguồn từ những dấu hiệu nhỏ ban đầu bị bỏ qua. Việc kiểm tra dầu trợ lực và lắng nghe tiếng bơm là hai thao tác đơn giản nhưng cực kỳ quan trọng mà chủ xe có thể tự làm hoặc yêu cầu kỹ thuật viên kiểm tra nhanh chóng khi bảo dưỡng xe tại gara. Phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến bạc đạn hoặc dầu sẽ giúp tiết kiệm rất nhiều chi phí và đảm bảo an toàn.”
Khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào như đã mô tả ở trên (tiếng kêu lạ, tay lái nặng, rò rỉ dầu), bạn nên đưa xe đến ngay các gara sửa chữa ô tô uy tín để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác. Hệ thống trợ lực lái là một bộ phận phức tạp, việc sửa chữa cần có kiến thức chuyên môn và dụng cụ chuyên dụng.
Tại Garage Auto Speedy, chúng tôi áp dụng quy trình làm việc chuyên nghiệp để đảm bảo hệ thống trợ lực lái của bạn được kiểm tra và sửa chữa một cách hiệu quả nhất:
Chi phí sửa chữa hoặc thay thế bạc đạn bơm trợ lực phụ thuộc vào nhiều yếu tố như dòng xe (xe phổ thông, xe sang), loại bơm trợ lực, mức độ hỏng của bạc đạn và các chi tiết liên quan, cũng như loại linh kiện thay thế (chỉ thay bạc đạn, sửa bơm, hay thay bơm mới).
Nếu chỉ cần thay thế bạc đạn đơn thuần (trong trường hợp bơm chưa hỏng nặng các chi tiết khác), chi phí có thể thấp hơn nhiều so với việc phải thay cả bơm mới. Tuy nhiên, việc này đòi hỏi kỹ thuật viên phải có kinh nghiệm tháo lắp bơm chính xác.
Theo ước tính chung tại thị trường Việt Nam (lưu ý đây chỉ là khoảng giá tham khảo, giá cụ thể cần kiểm tra trực tiếp):
Để nhận được báo giá chính xác nhất cho chiếc xe của bạn, bạn nên đưa xe đến Garage Auto Speedy. Chúng tôi sẽ kiểm tra, tư vấn phương án tối ưu nhất và báo giá chi tiết trước khi tiến hành sửa chữa.
Có, bạc đạn bơm trợ lực hỏng có thể dẫn đến tay lái nặng hoặc mất trợ lực hoàn toàn, gây khó khăn và nguy hiểm khi điều khiển xe, đặc biệt là trong các tình huống cần phản ứng nhanh hoặc khi đi ở tốc độ thấp.
Tiếng kêu do bạc đạn bơm trợ lực hỏng thường là tiếng rít hoặc rào rào, tăng lên khi đánh lái hoặc khi động cơ hoạt động ở vòng tua nhất định. Các tiếng kêu khác từ hệ thống lái có thể do thước lái, rotuyn, hoặc cao su bị mòn, thường có âm thanh khác (tiếng lục cục, tiếng cọt kẹt) và có thể xuất hiện khi đi qua đường xóc hoặc vào cua. Chẩn đoán chính xác cần kinh nghiệm của kỹ thuật viên chuyên nghiệp.
Việc thay thế bạc đạn bơm trợ lực đòi hỏi kiến thức kỹ thuật chuyên sâu, dụng cụ chuyên dụng để tháo lắp bơm, ép bạc đạn và lắp lại hệ thống. Nếu không thực hiện đúng kỹ thuật, có thể gây hư hỏng nặng hơn cho bơm hoặc các bộ phận khác. Do đó, Garage Auto Speedy khuyến cáo bạn nên mang xe đến gara uy tín để thực hiện công việc này.
Hoàn toàn có. Dầu trợ lực bẩn làm giảm khả năng bôi trơn của dầu, tăng ma sát lên bạc đạn và các chi tiết chuyển động khác, gây mòn sớm và làm hỏng bơm. Dầu bẩn cũng có thể chứa các hạt mạt kim loại, gây ăn mòn và làm tắc nghẽn hệ thống.
Việc bảo dưỡng định kỳ chủ yếu bao gồm kiểm tra mức dầu trợ lực, thay dầu trợ lực theo khuyến cáo của nhà sản xuất hoặc khi dầu bị bẩn/đổi màu, kiểm tra rò rỉ, và kiểm tra độ căng của dây curoa dẫn động bơm. Các kỹ thuật viên tại Garage Auto Speedy sẽ thực hiện đầy đủ các hạng mục này trong quá trình bảo dưỡng xe cho bạn.
Như vậy, câu hỏi “Bơm Trợ Lực Có Dùng Bạc đạn Không?” đã được giải đáp rõ ràng: Có, bơm trợ lực lái thủy lực sử dụng bạc đạn (hoặc bạc lót) để hỗ trợ trục quay và các chi tiết bên trong. Những chi tiết nhỏ bé này đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc đảm bảo bơm hoạt động hiệu quả, tạo ra áp suất dầu cần thiết giúp bạn điều khiển chiếc xe một cách nhẹ nhàng và an toàn.
Việc nhận biết sớm các dấu hiệu bạc đạn bơm trợ lực bị hỏng và khắc phục kịp thời không chỉ giúp tiết kiệm chi phí sửa chữa về lâu dài mà còn đảm bảo an toàn cho chính bạn và những người xung quanh.
Nếu chiếc xe của bạn đang có những triệu chứng bất thường liên quan đến hệ thống lái hoặc đã đến lúc cần kiểm tra định kỳ, đừng ngần ngại liên hệ với Garage Auto Speedy theo số điện thoại 0877.726.969 hoặc đến trực tiếp địa chỉ 2QW3+G93 Bắc Từ Liêm, Hà Nội. Đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm và chuyên môn của chúng tôi luôn sẵn sàng kiểm tra, chẩn đoán chính xác và đưa ra giải pháp tối ưu nhất cho chiếc xe yêu quý của bạn. Auto Speedy cam kết mang đến dịch vụ sửa chữa uy tín, minh bạch và chất lượng hàng đầu.
Truy cập website https://autospeedy.vn/ để xem thêm nhiều bài viết hữu ích khác về chăm sóc và bảo dưỡng ô tô, được tổng hợp từ kiến thức và kinh nghiệm thực tế của chúng tôi! Chia sẻ trải nghiệm của bạn về các vấn đề liên quan đến bơm trợ lực dưới phần bình luận nhé!
Việc bảo dưỡng xe ô tô định kỳ là một yếu tố quan trọng để…
Động cơ diesel và động cơ xăng là hai loại động cơ phổ biến nhất…
Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao điều hòa ô tô của mình không…
Khi nào cần bảo dưỡng xe ô tô là câu hỏi mà mọi chủ xe…
Đã bao giờ bạn tự hỏi "Dầu thắng nên thay định kỳ bao lâu một…
Lốp xe là một trong những bộ phận quan trọng nhất của ô tô, ảnh…
