Chào mừng quý độc giả đến với chuyên mục kiến thức ô tô chuyên sâu từ Garage Auto Speedy! Hôm nay, chúng ta sẽ cùng “giải phẫu” một chi tiết nhỏ nhưng lại đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong sự ổn định và an toàn khi xe vận hành: bi quang treo. Nếu bạn từng nghe đến thuật ngữ này nhưng chưa thực sự hiểu rõ, hoặc đơn giản là muốn khám phá thêm về cấu tạo phức tạp của “xế yêu”, thì đây chính là bài viết dành cho bạn. Với kinh nghiệm dày dặn trong lĩnh vực sửa chữa và bảo dưỡng ô tô, Garage Auto Speedy tin rằng việc hiểu rõ Cấu tạo của bi quang treo gồm những gì? không chỉ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc xe mà còn nâng cao sự an toàn cho bản thân và gia đình trên mọi hành trình.
Bi quang treo, còn được gọi là rô-tuyn trụ (thường là rô-tuyn trụ dưới), là một khớp cầu linh hoạt, hoạt động như một “khớp xương” nối giữa càng A (một phần của hệ thống treo) và trụ lái (nơi gắn bánh xe). Nó cho phép bánh xe di chuyển lên xuống theo sự hoạt động của hệ thống treo, đồng thời xoay trái/phải khi bạn điều khiển vô lăng. Sự kết hợp giữa chuyển động thẳng đứng và chuyển động quay này tạo nên khả năng đánh lái và hấp thụ xung động từ mặt đường, đảm bảo bánh xe luôn tiếp xúc tối ưu với mặt đường. Vậy, cấu tạo chi tiết của bi quang treo bao gồm những thành phần nào? Hãy cùng Garage Auto Speedy tìm hiểu sâu hơn.
Trước khi đi vào cấu tạo, chúng ta cần định hình lại khái niệm. Bi quang treo về cơ bản là một loại khớp cầu (ball joint). Nó thường nằm ở đầu dưới hoặc đầu trên của càng A, kết nối càng A với ngõng lái (steering knuckle) hoặc trụ lái. Trên các hệ thống treo độc lập phổ biến như MacPherson Strut hay Double Wishbone, bi quang treo là một điểm tựa và cho phép trụ lái xoay quanh nó khi đánh lái.
Vị trí phổ biến nhất của bi quang treo là ở càng A dưới, nơi nó chịu tải trọng chính của xe và các lực tác động từ mặt đường. Một số hệ thống treo phức tạp hơn có thể có bi quang treo ở cả càng A trên và dưới.
Chức năng chính của bi quang treo là:
Bi quang treo, dù có vẻ ngoài đơn giản, thực chất là sự kết hợp của nhiều bộ phận được thiết kế chính xác để đảm bảo độ bền và khả năng vận hành linh hoạt trong điều kiện khắc nghiệt. Dưới đây là các thành phần chính cấu thành nên một bi quang treo hoàn chỉnh:
Đây là bộ phận hình trụ hoặc hình côn ở đầu bi quang treo, thường được làm bằng thép cường độ cao. Đầu dưới của thân trụ được tạo hình thành một quả cầu (bi cầu), còn đầu trên có ren để bắt với trụ lái hoặc ngõng lái. Thân trụ chịu lực chính, truyền chuyển động và tải trọng giữa càng A và trụ lái.
Là phần hình cầu của thân trụ, nằm bên trong vỏ bi quang treo. Bi cầu được mài nhẵn và chính xác để có thể xoay và nghiêng tự do trong ổ bi hoặc đế lót bên trong vỏ. Sự linh hoạt của bi cầu là yếu tố then chốt cho khả năng chuyển động đa hướng của khớp.
Là lớp vỏ ngoài cứng cáp, thường được đúc từ kim loại (thép hoặc gang), bao bọc lấy bi cầu và các chi tiết bên trong. Vỏ bi quang treo có các lỗ hoặc tai để bắt vít cố định vào càng A hoặc khung xe, tùy thuộc vào thiết kế hệ thống treo. Vỏ bảo vệ các bộ phận bên trong khỏi bụi bẩn và nước.
Nằm giữa bi cầu và vỏ bi quang treo. Ổ bi hoặc đế lót được làm từ các vật liệu chịu mài mòn tốt như nhựa tổng hợp (polymer), nylon hoặc thép. Chúng giúp bi cầu xoay và trượt một cách êm ái bên trong vỏ, giảm ma sát và tiếng ồn. Chất lượng của ổ bi ảnh hưởng lớn đến độ bền và độ rơ của bi quang treo.
Đây là một lớp vỏ bọc bằng cao su hoặc polyurethane mềm, đàn hồi, được gắn kín ở phần cổ của thân trụ và vỏ bi quang treo. Cao su chụp bụi đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc giữ mỡ bôi trơn bên trong và ngăn chặn bụi bẩn, nước, cát xâm nhập vào khớp cầu. Việc Bi quang treo có cần bôi mỡ không? và việc giữ kín lớp mỡ này nhờ cao su chụp bụi ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ của bi. Nếu cao su chụp bụi bị rách, mỡ sẽ chảy ra ngoài, nước và bụi bẩn lọt vào, gây mài mòn nhanh chóng các bộ phận bên trong.
Đai ốc được sử dụng để siết chặt thân trụ vào trụ lái. Sau khi siết đúng lực, một chốt chẻ được luồn qua lỗ trên thân trụ và đai ốc để ngăn đai ốc bị lỏng trong quá trình xe vận hành. Đây là một chi tiết an toàn nhỏ nhưng vô cùng quan trọng.
Bên trong vỏ bi quang treo là lớp mỡ bôi trơn đặc biệt. Lớp mỡ này giúp giảm ma sát giữa bi cầu và ổ bi, đảm bảo chuyển động trơn tru và giảm nhiệt độ hoạt động. Mỡ cũng giúp bảo vệ các bộ phận kim loại bên trong khỏi bị ăn mòn.
Nguyên lý hoạt động của bi quang treo khá đơn giản, dựa trên cấu trúc khớp cầu. Bi cầu (gắn với càng A) nằm trong ổ bi/đế lót (nằm trong vỏ, gắn với trụ lái). Khi hệ thống treo hoạt động (xe đi qua ổ gà, mấp mô), càng A di chuyển lên xuống. Nhờ khớp cầu, trụ lái và bánh xe vẫn có thể giữ góc thẳng hoặc xoay theo chuyển động này mà không bị bó cứng.
Khi bạn đánh lái, trụ lái quay. Bi cầu bên trong vỏ bi quang treo sẽ xoay và trượt nhẹ nhàng trong ổ bi, cho phép sự quay này diễn ra linh hoạt. Lớp mỡ bôi trơn và ổ bi chịu mài mòn giúp giảm thiểu lực cản và đảm bảo sự mượt mà của quá trình này.
Bi quang treo là một bộ phận an toàn quan trọng. Khi bi quang treo bị mòn hoặc hỏng, nó sẽ gây ra “độ rơ” giữa càng A và trụ lái. Điều này dẫn đến:
Việc Có cần tháo bánh xe khi kiểm tra bi quang treo? là cần thiết trong nhiều trường hợp để kiểm tra độ rơ và tình trạng cao su chụp bụi một cách chính xác nhất. Đội ngũ kỹ thuật viên tại Garage Auto Speedy luôn tuân thủ quy trình kiểm tra cẩn thận để đánh giá đúng tình trạng bi quang treo trên xe của bạn.
Bi quang treo hiện đại trên hầu hết các dòng xe đời mới thường được thiết kế theo dạng “kín” (sealed), tức là đã được bơm mỡ sẵn và không cần bơm thêm mỡ trong quá trình sử dụng (trừ khi thay thế bằng loại có vú bơm mỡ). Tuổi thọ của bi quang treo phụ thuộc vào chất lượng sản xuất, điều kiện vận hành và việc cao su chụp bụi có còn nguyên vẹn hay không.
Theo kinh nghiệm của Garage Auto Speedy, bi quang treo là chi tiết cần được kiểm tra định kỳ trong mỗi lần bảo dưỡng, đặc biệt là khi xe đã chạy được quãng đường đáng kể (ví dụ sau mỗi 40.000 – 60.000 km) hoặc khi phát hiện các dấu hiệu bất thường.
Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, chia sẻ: “Độ rơ của bi quang treo có thể rất nhỏ lúc đầu nhưng sẽ nhanh chóng nghiêm trọng hơn nếu không được xử lý kịp thời. Nhiều trường hợp khách hàng chỉ đến kiểm tra khi đã nghe tiếng kêu hoặc xe bị nhao lái rõ rệt. Lúc đó, không chỉ bi quang treo cần thay thế mà có thể các bộ phận liên quan khác trong hệ thống treo cũng đã chịu ảnh hưởng. Việc kiểm tra cao su chụp bụi là bước đơn giản nhưng quan trọng nhất. Nếu thấy nó bị rách, nứt, hãy mang xe đến Garage Auto Speedy ngay để được kiểm tra và thay thế kịp thời, ngăn chặn hư hỏng sâu hơn.”
Việc thay thế bi quang treo đòi hỏi kỹ thuật chuyên môn và các dụng cụ chuyên dùng để ép/tháo lắp chính xác. Thay thế không đúng cách có thể làm hỏng các bộ phận khác của hệ thống treo hoặc ảnh hưởng đến góc đặt bánh xe, dẫn đến các vấn đề về lái và mòn lốp sau này.
Để giúp bạn hiểu rõ hơn về bi quang treo, Garage Auto Speedy tổng hợp và trả lời một số câu hỏi phổ biến:
Bi quang treo là một khớp cầu linh hoạt nối càng A với trụ lái hoặc ngõng lái, cho phép bánh xe di chuyển lên xuống và quay khi đánh lái.
Thường nằm ở đầu càng A dưới hoặc trên, kết nối càng A với trụ lái (nơi gắn bánh xe).
Các dấu hiệu phổ biến bao gồm tiếng kêu lộc cộc từ gầm xe khi đi qua chỗ xóc, vô lăng bị rơ, xe bị nhao lái, và lốp mòn không đều.
Hầu hết bi quang treo hiện đại là loại kín và đã được bôi mỡ sẵn trọn đời. Chỉ cần bôi mỡ thêm nếu thay thế bằng loại có vú bơm mỡ hoặc khi kiểm tra phát hiện thiếu mỡ do rách cao su chụp bụi.
Chi phí thay bi quang treo phụ thuộc vào dòng xe, loại bi (chính hãng hay thay thế), và địa điểm sửa chữa. Bạn nên liên hệ các gara uy tín như Garage Auto Speedy để được báo giá chính xác.
Thường là cần thiết để kiểm tra độ rơ bằng cách dùng xà beng hoặc dụng cụ chuyên dùng và kiểm tra tình trạng cao su chụp bụi một cách trực quan nhất.
Thay thế khi phát hiện dấu hiệu hỏng hóc (kêu, rơ, nhao lái) hoặc khi kiểm tra định kỳ thấy độ rơ vượt quá giới hạn cho phép hoặc cao su chụp bụi bị rách.
Bi quang treo tuy nhỏ bé nhưng là một thành phần cốt yếu đảm bảo an toàn và hiệu quả vận hành của hệ thống treo ô tô. Việc hiểu rõ Cấu tạo của bi quang treo gồm những gì? giúp bạn nhận thức được tầm quan trọng của việc kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ. Đừng xem nhẹ các dấu hiệu bất thường từ gầm xe.
Để đảm bảo bi quang treo trên xe của bạn luôn trong tình trạng tốt nhất và vận hành an toàn trên mọi nẻo đường Việt Nam, hãy mang xe đến Garage Auto Speedy để được các chuyên gia kỹ thuật giàu kinh nghiệm kiểm tra, tư vấn và sửa chữa. Chúng tôi cam kết cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp, phụ tùng chất lượng và mức giá hợp lý, giúp bạn yên tâm hơn sau tay lái.
Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về bi quang treo hoặc các vấn đề khác của hệ thống gầm, hệ thống treo, đừng ngần ngại liên hệ với Garage Auto Speedy qua số điện thoại 0877.726.969 hoặc truy cập website https://autospeedy.vn/ để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
Địa chỉ của chúng tôi tại: 2QW3+G93 Bắc Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam.
Garage Auto Speedy – Đồng hành cùng sự an toàn trên mỗi cây số của bạn.
"Bi tê ô tô dùng được bao lâu?" là câu hỏi mà nhiều chủ xe…
Bi quang treo, hay còn gọi là gối đỡ trục các đăng, là một bộ…
Bi quang treo, hay còn gọi là rotuyn trụ đứng, là một bộ phận nhỏ…
Bi các đăng, hay còn gọi là khớp các đăng (universal joint), là một bộ…
Nhiều người khi tìm hiểu về cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các…
Trong cấu trúc gầm bệ phức tạp của ô tô, mỗi chi tiết đều đóng…
