Có Cần Đồng Bộ Áp Suất Giữa Két Và Bình Phụ Không? Chuyên Gia Auto Speedy Giải Đáp

Hệ thống làm mát là một trong những bộ phận quan trọng nhất trên xe ô tô, đảm bảo động cơ hoạt động trong dải nhiệt độ lý tưởng. Hai thành phần chính, két nước và bình nước phụ, đóng vai trò then chốt. Tuy nhiên, nhiều người vẫn băn khoăn về mối liên hệ giữa chúng, đặc biệt là vấn đề “áp suất”. Liệu áp suất giữa két nước và bình phụ có cần đồng bộ với nhau hay không? Các chuyên gia tại Garage Auto Speedy sẽ giải đáp chi tiết, giúp bạn hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của hệ thống làm mát và tầm quan trọng của việc duy trì áp suất đúng chuẩn.

Ngay khi động cơ bắt đầu hoạt động, nhiệt lượng khổng lồ được tạo ra. Hệ thống làm mát, sử dụng dung dịch làm mát (thường là hỗn hợp nước cất và dung dịch chống đông/làm mát chuyên dụng), có nhiệm vụ hấp thụ nhiệt này và tản ra ngoài môi trường. Két nước (bộ tản nhiệt) là nơi dung dịch nóng từ động cơ đi qua các ống dẫn và cánh tản nhiệt để giảm nhiệt độ nhờ luồng không khí. Bình nước phụ (hay bình nước tràn/bình nước giãn nở) là một thùng chứa nhỏ hơn, kết nối với két nước thông qua một ống dẫn nhỏ và nắp két nước. Chức năng chính của nó là chứa lượng dung dịch làm mát bị giãn nở do nhiệt độ tăng cao và thu hồi lại khi hệ thống nguội đi.

Vai Trò Của Áp Suất Trong Hệ Thống Làm Mát

Tại sao hệ thống làm mát cần có áp suất? Câu trả lời nằm ở điểm sôi của dung dịch làm mát. Ở áp suất khí quyển thông thường (khoảng 1 atm), nước sôi ở 100°C. Tuy nhiên, nhiệt độ hoạt động của động cơ hiện đại thường vượt quá mức này. Bằng cách tạo ra áp suất trong hệ thống, điểm sôi của dung dịch làm mát sẽ được nâng lên đáng kể (có thể lên tới 120-130°C tùy thuộc vào áp suất và loại dung dịch). Điều này giúp ngăn ngừa hiện tượng sôi (bốc hơi) của dung dịch làm mát trong điều kiện nhiệt độ cao, đảm bảo dung dịch luôn ở dạng lỏng để thực hiện tốt chức năng truyền nhiệt.

Thành phần quản lý áp suất chính trong hệ thống làm mát chính là nắp két nước. Chiếc nắp tưởng chừng đơn giản này lại là một van hai chiều thông minh. Nó chứa một van áp suất và một van chân không.

• Van áp suất: Khi nhiệt độ động cơ tăng cao, dung dịch làm mát nóng lên và giãn nở, tạo ra áp suất trong hệ thống. Khi áp suất này vượt quá ngưỡng định mức của nắp két nước (thường được ghi rõ trên nắp, ví dụ: 0.9 bar, 1.1 bar, 1.3 bar…), van áp suất sẽ mở ra, cho phép một lượng dung dịch làm mát nóng chảy tràn qua ống dẫn nhỏ sang bình nước phụ. Điều này giúp giải phóng áp suất dư thừa trong két nước, bảo vệ các bộ phận khác khỏi bị hư hại do áp suất quá lớn.
• Van chân không: Khi động cơ nguội đi, dung dịch làm mát co lại, tạo ra một khoảng chân không (áp suất âm) trong két nước. Để ngăn két nước bị xẹp hoặc biến dạng, van chân không trong nắp két nước sẽ mở ra, hút dung dịch làm mát từ bình phụ trở lại két nước, duy trì mực chất lỏng cần thiết trong hệ thống chính.

Áp Suất Giữa Két Nước Và Bình Phụ: Có Cần Đồng Bộ?

Quay trở lại câu hỏi cốt lõi: “Có Cần đồng Bộ áp Suất Giữa Két Và Bình Phụ Không?”. Câu trả lời là Không, áp suất giữa két nước và bình nước phụ không cần (và thường không) đồng bộ.

Như đã giải thích ở trên, két nước là một hệ thống kín và có áp suất cao khi động cơ hoạt động ở nhiệt độ cao. Áp suất này được kiểm soát bởi nắp két nước. Ngược lại, bình nước phụ thường là một bình chứa không chịu áp suất, có một lỗ thoát khí nhỏ để thông với khí quyển.

Mục đích của bình phụ là chứa dung dịch làm mát giãn nở (khi áp suất trong két nước vượt ngưỡng và van áp suất mở) và cung cấp dung dịch trở lại két nước (khi hệ thống nguội và tạo chân không, van chân không mở). Do đó, áp suất trong bình phụ chỉ tăng lên nhất thời khi có dòng chảy từ két nước sang, và nhanh chóng trở lại áp suất khí quyển thông qua lỗ thoát khí. Nó không duy trì mức áp suất cao như két nước khi động cơ nóng.

Theo Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, “Hiểu lầm về áp suất giữa két nước và bình phụ là khá phổ biến. Vai trò của bình phụ là ‘van an toàn’ và ‘kho chứa dự trữ’ cho sự thay đổi thể tích của dung dịch làm mát do nhiệt độ. Nó hoạt động dựa trên sự chênh lệch áp suất được điều chỉnh bởi nắp két nước, chứ bản thân nó không phải là một bộ phận tạo hoặc duy trì áp suất cao đồng bộ với két nước.”

Điều Gì Xảy Ra Khi Áp Suất Hệ Thống Làm Mát Bị Sai Lệch?

Việc áp suất trong hệ thống làm mát không đúng chuẩn (thường là do hỏng nắp két nước hoặc rò rỉ) có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng:

1. Mất khả năng duy trì áp suất (do hỏng van áp suất hoặc rò rỉ): Nếu nắp két nước bị hỏng van áp suất hoặc hệ thống bị rò rỉ ở bất kỳ đâu (két nước, ống dẫn, két sưởi, bơm nước, gioăng quy lát…), áp suất sẽ không được duy trì. Điểm sôi của dung dịch làm mát sẽ trở lại gần 100°C. Điều này dễ dẫn đến hiện tượng sôi nước làm mát (động cơ quá nhiệt) ngay cả khi nhiệt độ hoạt động chưa quá cao, gây bốc hơi dung dịch và mất nước làm mát nhanh chóng.

2. Nắp két nước bị kẹt (không mở van áp suất): Ngược lại, nếu van áp suất trong nắp két nước bị kẹt và không mở khi áp suất quá cao, áp lực bên trong hệ thống có thể tăng lên quá mức chịu đựng của các bộ phận khác. Điều này có thể gây bục, vỡ ống dẫn nước làm mát, nứt két nước, hoặc thậm chí làm hỏng gioăng quy lát – những hư hỏng rất tốn kém để sửa chữa.

3. Hỏng van chân không: Nếu van chân không trong nắp két nước bị kẹt, dung dịch làm mát sẽ không được hút ngược từ bình phụ về két nước khi hệ thống nguội. Mực nước trong két nước sẽ giảm dần, dẫn đến tình trạng thiếu nước làm mát và nguy cơ quá nhiệt trong lần hoạt động tiếp theo.

Lời Khuyên Từ Garage Auto Speedy

Để đảm bảo hệ thống làm mát của xe luôn hoạt động hiệu quả và an toàn, Garage Auto Speedy đưa ra những lời khuyên sau:

• Kiểm tra mực nước làm mát thường xuyên: Luôn kiểm tra mực nước làm mát ở bình nước phụ khi động cơ đã nguội hoàn toàn. Mực nước nên nằm giữa vạch MIN và MAX. Nếu cần bổ sung, hãy sử dụng đúng loại dung dịch làm mát được nhà sản xuất khuyến cáo và pha đúng tỷ lệ (nếu là loại đậm đặc).
• Không mở nắp két nước khi động cơ còn nóng: Hệ thống làm mát có áp suất cao và nhiệt độ rất nóng khi động cơ đang hoạt động hoặc vừa dừng lại. Mở nắp két nước lúc này cực kỳ nguy hiểm, có thể gây bỏng nặng do nước nóng phun ra. Chỉ mở nắp két nước (để kiểm tra hoặc bổ sung trực tiếp vào két) khi động cơ đã nguội hẳn.
• Kiểm tra tình trạng nắp két nước: Nắp két nước là một bộ phận hao mòn và cần được kiểm tra định kỳ. Quan sát gioăng cao su xem có bị chai cứng, nứt vỡ không. Kiểm tra lò xo và các van có hoạt động trơn tru không. Nếu nắp két nước cũ, hỏng hoặc không đúng loại, hãy thay thế ngay. Một chiếc nắp két nước giá vài trăm nghìn có thể cứu bạn khỏi hàng triệu đồng tiền sửa chữa động cơ.
• Kiểm tra hệ thống xem có rò rỉ không: Quan sát dưới gầm xe, khoang động cơ xem có vết ẩm, loang lổ màu xanh, đỏ, hồng (màu của dung dịch làm mát) không. Kiểm tra các mối nối ống dẫn, két nước, bơm nước.
• Bảo dưỡng hệ thống làm mát định kỳ: Thay thế dung dịch làm mát theo khuyến cáo của nhà sản xuất xe (thường sau mỗi 40.000 – 60.000 km hoặc 2-3 năm) và súc rửa hệ thống là cách tốt nhất để duy trì hiệu quả làm mát và tuổi thọ các bộ phận.

Câu Hỏi Thường Gặp Về Hệ Thống Làm Mát

1. Tại sao két nước cần áp suất?
Áp suất trong két nước giúp nâng cao điểm sôi của dung dịch làm mát, ngăn ngừa hiện tượng sôi (bốc hơi) khi động cơ hoạt động ở nhiệt độ cao, đảm bảo dung dịch luôn ở trạng thái lỏng để truyền nhiệt hiệu quả.

2. Bình nước phụ có áp suất không?
Bình nước phụ thường không chịu áp suất cao liên tục. Nó thông với khí quyển qua lỗ thoát khí. Áp suất trong bình chỉ tăng lên tạm thời khi dung dịch nóng từ két nước tràn sang thông qua van áp suất ở nắp két nước.

3. Làm thế nào để biết nắp két nước bị hỏng?
Dấu hiệu nắp két nước hỏng có thể bao gồm: nước làm mát bị sôi hoặc trào ra khi động cơ nóng, mức nước làm mát trong bình phụ bất thường (quá đầy hoặc quá cạn), két nước bị xẹp khi nguội, hoặc gioăng cao su trên nắp bị chai, nứt.

4. Nước làm mát bị sôi phải làm sao?
Tuyệt đối không mở nắp két nước hoặc bình phụ ngay lập tức. Tấp xe vào lề an toàn, tắt máy và đợi động cơ nguội hẳn (ít nhất 30-60 phút). Sau đó, kiểm tra mực nước làm mát ở bình phụ. Nếu thiếu, bổ sung từ từ. Khởi động lại động cơ và quan sát nhiệt độ. Nếu tình trạng tiếp diễn, xe bạn đang gặp vấn đề nghiêm trọng và cần được kiểm tra ngay tại Garage Auto Speedy.

5. Kiểm tra mực nước làm mát ở đâu? Két hay bình phụ?
Thông thường, bạn nên kiểm tra mực nước làm mát ở bình nước phụ khi động cơ đã nguội hoàn toàn. Mở nắp két nước chỉ nên thực hiện khi cần bổ sung trực tiếp vào két hoặc kiểm tra kỹ lưỡng, và chỉ khi động cơ đã nguội hẳn.

6. Khi nào cần thay nắp két nước?
Nắp két nước nên được kiểm tra định kỳ và thay thế nếu phát hiện dấu hiệu hỏng hóc (gioăng chai, van kẹt) hoặc sau mỗi lần thay dung dịch làm mát lớn hoặc theo khuyến cáo của nhà sản xuất xe (thường sau khoảng 80.000 – 100.000 km).

7. Sửa chữa hệ thống làm mát ở đâu uy tín tại Hà Nội?
Nếu gặp các vấn đề liên quan đến hệ thống làm mát hoặc cần kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ, bạn có thể tin tưởng vào đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm tại Garage Auto Speedy. Chúng tôi có đầy đủ thiết bị và kiến thức để chẩn đoán và khắc phục mọi sự cố, đảm bảo xe của bạn luôn vận hành ổn định.

Kết Luận

Như vậy, để trả lời câu hỏi “Có cần đồng bộ áp suất giữa két và bình phụ không?”, đáp án là không. Két nước là hệ thống chịu áp suất cao (được điều chỉnh bởi nắp két nước), trong khi bình nước phụ chủ yếu là nơi chứa dung dịch giãn nở và thu hồi. Sự tương tác giữa chúng là cần thiết để duy trì lượng dung dịch và áp suất phù hợp trong két nước.

Hiểu rõ về cách thức hoạt động này giúp bạn nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường và có biện pháp xử lý kịp thời, tránh những hư hại nặng nề cho động cơ. Đừng quên kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống làm mát định kỳ. Nếu bạn cần tư vấn chuyên sâu hoặc dịch vụ kiểm tra, sửa chữa, hãy liên hệ ngay với Garage Auto Speedy qua số điện thoại 0877.726.969 hoặc truy cập website https://autospeedy.vn/. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn tại địa chỉ 2QW3+G93 Bắc Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam. Hãy để Auto Speedy đồng hành cùng bạn chăm sóc “xế yêu”!