Cơ chế phân bổ lực của 4MATIC là gì? Chuyên gia giải đáp từ Garage Auto Speedy

Hệ thống dẫn động bốn bánh toàn thời gian (AWD – All-Wheel Drive) ngày càng phổ biến trên các dòng xe hiện đại, mang lại khả năng vận hành vượt trội và sự an tâm cho người lái trong nhiều điều kiện đường sá khác nhau. Trong số các hệ thống AWD danh tiếng, 4MATIC của Mercedes-Benz nổi bật như một chuẩn mực về công nghệ và hiệu quả. Vậy, cơ chế phân bổ lực của 4MATIC là gì và nó hoạt động như thế nào để mang lại những lợi ích đó? Hãy cùng các chuyên gia tại Garage Auto Speedy tìm hiểu sâu hơn về công nghệ đặc biệt này.

4MATIC Là Gì? Tại Sao Cần Phân Bổ Lực Kéo?

4MATIC là tên gọi độc quyền của hệ thống dẫn động bốn bánh toàn thời gian được Mercedes-Benz phát triển và sử dụng trên nhiều dòng xe của hãng, từ sedan, coupe đến SUV. Mục tiêu chính của 4MATIC là tối ưu hóa lực bám của xe với mặt đường trong mọi điều kiện lái, từ đường khô ráo, trơn trượt do mưa hay tuyết, đến những địa hình phức tạp hơn một chút.

Việc phân bổ lực kéo (hay mô-men xoắn) đến từng bánh xe là cực kỳ quan trọng. Trên một chiếc xe dẫn động chỉ hai bánh (cầu trước FWD hoặc cầu sau RWD), khi một trong các bánh chủ động mất độ bám (ví dụ như đi vào vũng nước, cát lún, hoặc khi tăng tốc đột ngột), toàn bộ lực động cơ sẽ tập trung vào bánh đang bị trượt đó, khiến xe dễ bị mất kiểm soát. Hệ thống dẫn động bốn bánh như 4MATIC giải quyết vấn đề này bằng cách truyền sức mạnh đến cả bốn bánh, và quan trọng hơn là có khả năng điều chỉnh lượng lực kéo truyền đi sao cho bánh xe nào có độ bám tốt nhất sẽ nhận được nhiều lực nhất.

Tương tự như cách hệ thống dẫn động khác giúp cải thiện độ bám, việc 4wd có giúp bám đường khi mưa không? là một câu hỏi thường gặp, và câu trả lời là có. 4MATIC cũng mang lại lợi ích tương tự, thậm chí hiệu quả hơn nhờ sự can thiệp điện tử tinh vi.

Cấu Tạo Cơ Bản Của Hệ Thống 4MATIC

Mặc dù 4MATIC đã trải qua nhiều thế hệ phát triển với những cải tiến khác nhau, cấu trúc cơ bản của hệ thống thường bao gồm các thành phần chính sau:

• Hộp số phụ (Transfer Case): Đây là bộ phận nhận lực từ hộp số chính và phân chia mô-men xoắn đến cầu trước và cầu sau. Tùy thuộc vào thế hệ 4MATIC, hộp số phụ có thể phân chia lực theo tỷ lệ cố định hoặc thay đổi linh hoạt.
• Các Bộ Vi Sai (Differentials): Xe có dẫn động 4 bánh cần ít nhất ba bộ vi sai: một ở cầu trước, một ở cầu sau và một ở trung tâm (gọi là vi sai trung tâm hoặc hộp số phụ nếu tích hợp chức năng vi sai). Vi sai cho phép các bánh xe trên cùng một trục hoặc giữa hai trục quay với tốc độ khác nhau khi vào cua, nhưng cũng là điểm yếu khi một bánh mất bám (vi sai mở thông thường sẽ truyền lực đến bánh quay nhanh nhất, tức bánh bị trượt).
• Hệ Thống Kiểm Soát Điện Tử: Đây là “bộ não” của 4MATIC, bao gồm các cảm biến (tốc độ bánh xe, góc lái, gia tốc…) và bộ điều khiển. Hệ thống này liên tục giám sát tình trạng vận hành và can thiệp để điều chỉnh sự phân bổ lực.

Cơ Chế Phân Bổ Lực Chi Tiết Của 4MATIC

Đây là phần cốt lõi giải thích cơ chế phân bổ lực của 4MATIC là gì. Điểm mạnh của 4MATIC nằm ở sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa cơ khí và điện tử để quản lý mô-men xoắn:

Phân bổ lực trong điều kiện bình thường

Trên các thế hệ 4MATIC mới nhất, hệ thống thường có tỷ lệ phân bổ mô-men xoắn cố định ban đầu giữa cầu trước và cầu sau, ví dụ 45:55 (thiên về cầu sau) trên các dòng xe hiệu suất cao hoặc 50:50 trên các dòng xe khác. Tỷ lệ này được thiết kế để mang lại cảm giác lái cân bằng, ổn định và phù hợp với đặc tính của từng dòng xe Mercedes-Benz. Đây là trạng thái mặc định khi xe vận hành trên mặt đường có độ bám tốt.

Ứng phó khi bánh xe mất độ bám

Sự thông minh của 4MATIC thể hiện rõ khi một hoặc nhiều bánh xe bắt đầu mất độ bám. Các cảm biến tốc độ bánh xe sẽ phát hiện sự khác biệt tốc độ quay bất thường (dấu hiệu của sự trượt). Lúc này, hệ thống kiểm soát điện tử sẽ ngay lập tức can thiệp.

Thay vì chỉ dựa vào vi sai cơ khí mở (dễ bị mất lực), 4MATIC sử dụng hệ thống phanh và/hoặc bộ ly hợp đa đĩa để điều chỉnh. Cụ thể:

• Sử dụng phanh: Hệ thống sẽ chủ động phanh nhẹ vào bánh xe đang bị trượt. Việc phanh bánh trượt sẽ tạo ra mô-men cản ở bánh đó, khiến vi sai (dù là vi sai mở) phải truyền lực đến các bánh khác trên cùng trục hoặc trục đối diện – những bánh còn độ bám.
• Bộ ly hợp đa đĩa (trên một số thế hệ/dòng xe): Một số phiên bản 4MATIC (ví dụ như trên xe động cơ đặt ngang hoặc thế hệ mới) sử dụng bộ ly hợp đa đĩa được điều khiển điện tử trong hộp số phụ hoặc vi sai. Bộ ly hợp này có thể đóng/mở để khóa một phần hoặc toàn bộ vi sai, ép mô-men xoắn truyền đến các bánh xe khác đang có độ bám.

Bằng cách này, 4MATIC có thể nhanh chóng và linh hoạt thay đổi sự phân bổ mô-men xoắn giữa cầu trước và cầu sau, thậm chí giữa các bánh trên cùng một trục (nhờ sự can thiệp của hệ thống phanh), đảm bảo rằng lực kéo luôn được truyền đến bánh xe có khả năng phát huy hiệu quả tốt nhất. Tỷ lệ phân bổ có thể thay đổi gần như tức thời từ 100% lực tới một cầu và 0% tới cầu còn lại, hoặc thậm chí 100% lực tới chỉ một bánh xe duy nhất nếu cần thiết (dù trong thực tế ít khi xảy ra mức cực đoan như vậy một cách liên tục).

Vai trò của hệ thống điện tử

Thành công của 4MATIC phụ thuộc rất lớn vào sự tích hợp với các hệ thống an toàn và kiểm soát điện tử khác của xe như:

• ESP (Electronic Stability Program): Hệ thống cân bằng điện tử, hoạt động phối hợp với 4MATIC để ngăn chặn hiện tượng thừa lái (oversteer) hoặc thiếu lái (understeer).
• ASR (Acceleration Skid Control) / Traction Control: Hệ thống kiểm soát lực kéo, hoạt động song song với 4MATIC để giảm thiểu tình trạng trượt bánh khi tăng tốc.
• ABS (Anti-lock Braking System): Hệ thống chống bó cứng phanh, cung cấp dữ liệu tốc độ bánh xe cho 4MATIC và ESP, đồng thời cho phép hệ thống sử dụng phanh để điều khiển sự phân bổ lực.

Chính sự phối hợp nhịp nhàng này tạo nên khả năng vận hành an toàn, ổn định và mạnh mẽ đặc trưng của xe Mercedes-Benz trang bị 4MATIC.

Các Thế Hệ 4MATIC Phổ Biến

4MATIC đã phát triển qua nhiều thế hệ, mỗi thế hệ mang lại những cải tiến về hiệu quả, trọng lượng và tích hợp:

• Thế hệ đầu tiên (khoảng 1987): Sử dụng hệ thống cơ-điện tử phức tạp với 3 bộ vi sai và khả năng khóa vi sai tự động hoặc theo điều khiển của người lái.
• Các thế hệ sau: Đơn giản hóa hơn, chủ yếu dựa vào hệ thống kiểm soát lực kéo điện tử (sử dụng phanh để mô phỏng chức năng khóa vi sai) và tỷ lệ phân bổ mô-men xoắn cố định ban đầu (ví dụ 40:60, 45:55, 50:50).
• 4MATIC trên xe động cơ đặt ngang (ví dụ A-Class, GLA, GLB): Thường sử dụng hệ thống dẫn động cầu trước làm chủ đạo và một bộ ly hợp đa đĩa ở cầu sau để truyền lực tới khi cần thiết (on-demand AWD), mang lại hiệu quả nhiên liệu tốt hơn.
• 4MATIC+ (trên các dòng AMG hiệu suất cao): Là phiên bản nâng cấp, cho phép phân bổ mô-men xoắn hoàn toàn biến thiên giữa cầu trước và cầu sau (từ 0:100 đến 100:0), mang lại khả năng vận hành thể thao và linh hoạt hơn rất nhiều.

Lợi Ích Khi Xe Trang Bị 4MATIC

• Tăng cường độ bám và ổn định: Đây là lợi ích rõ ràng nhất, giúp xe vận hành tự tin hơn trên đường trơn trượt, vào cua an toàn hơn và tăng tốc hiệu quả hơn.
• Cải thiện khả năng vận hành: Việc phân bổ lực kéo hợp lý giúp xe phản ứng nhanh nhạy hơn với các thay đổi của địa hình và phong cách lái.
• Nâng cao an toàn: Giảm thiểu nguy cơ mất lái, đặc biệt trong các tình huống bất ngờ hoặc khi điều kiện thời tiết xấu.
• Phù hợp với nhiều điều kiện sử dụng: Từ đường đô thị, đường trường đến những cung đường có địa hình không quá khắc nghiệt, 4MATIC đều phát huy tác dụng.

4MATIC Khác Gì Các Hệ Thống Dẫn Động 4 Bánh Khác?

Khi tìm hiểu về dẫn động 4 bánh, bạn có thể nghe đến 4WD (Four-Wheel Drive) hay AWD. Mặc dù đều truyền lực tới cả bốn bánh, nhưng 4wd và cầu trước đồng thời được không? hay 4wd có dễ gặp sự cố không? là những câu hỏi cho thấy sự khác biệt. 4MATIC thường được xếp vào nhóm AWD toàn thời gian hoặc bán thời gian có khả năng điều chỉnh linh hoạt dựa trên điện tử.

• 4WD (Đặc biệt là Part-time 4WD): Thường được trang bị trên xe bán tải, SUV off-road. Có các chế độ cài cầu 2H (cầu sau), 4H (4 bánh tốc độ cao), 4L (4 bánh tốc độ thấp). Chế độ 4H/4L thường khóa cứng sự phân chia lực giữa cầu trước/sau, không cho phép sự chênh lệch tốc độ giữa hai cầu, do đó chỉ phù hợp đi off-road hoặc đường trơn trượt hoàn toàn. Đi trên đường khô ráo ở chế độ 4H/4L có thể gây hư hại hệ thống.
• AWD (Khác 4MATIC): Có nhiều loại AWD khác nhau từ các hãng xe khác. Một số có tỷ lệ phân bổ cố định, một số sử dụng bộ ly hợp đơn giản hơn. 4MATIC thường nổi bật ở sự tinh vi, khả năng phản ứng nhanh và tích hợp sâu với các hệ thống an toàn của Mercedes-Benz.

Sự khác biệt này cũng dẫn đến những cân nhắc khác nhau về bảo dưỡng. Ví dụ, câu hỏi về việc sửa chữa 4wd có khó không? cũng có thể áp dụng phần nào cho 4MATIC, vì cả hai đều là hệ thống dẫn động phức tạp đòi hỏi chuyên môn kỹ thuật.

Bảo Dưỡng Hệ Thống 4MATIC: Lưu Ý Từ Chuyên Gia Auto Speedy

Hệ thống 4MATIC, dù bền bỉ và đáng tin cậy, vẫn cần được bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo hoạt động hiệu quả. Các bộ phận như dầu hộp số phụ, dầu vi sai cần được kiểm tra và thay thế theo khuyến cáo của nhà sản xuất. Việc sử dụng sai loại dầu hoặc bỏ qua lịch bảo dưỡng có thể dẫn đến mài mòn sớm hoặc hư hỏng các chi tiết cơ khí phức tạp.

Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, chia sẻ: “Hệ thống 4MATIC rất bền bỉ, nhưng cần lưu ý về việc thay dầu hộp số phụ và các bộ vi sai theo đúng lịch trình. Đặc biệt trên những xe có ODO cao hoặc thường xuyên vận hành trong điều kiện khắc nghiệt, việc kiểm tra sớm và định kỳ là rất quan trọng để phòng ngừa các sự cố tiềm ẩn. Chúng tôi tại Auto Speedy luôn khuyến cáo khách hàng tuân thủ lịch bảo dưỡng để đảm bảo 4MATIC hoạt động tối ưu.”

Chọn Xe Mercedes 4MATIC Có Phù Hợp Với Bạn? Lời Khuyên Từ Garage Auto Speedy

Việc lựa chọn xe có 4MATIC hay không phụ thuộc vào nhu cầu sử dụng và điều kiện lái xe của bạn. Nếu bạn thường xuyên di chuyển trên đường trơn trượt, ở khu vực có mưa nhiều hoặc thỉnh thoảng đi vào những địa hình khó khăn, 4MATIC chắc chắn là một trang bị đáng giá, mang lại sự an toàn và tự tin vượt trội.

Ông Bùi Hiếu, Chuyên gia tư vấn xe tại Garage Auto Speedy, nhận định: “Tại Việt Nam với điều kiện đường sá đôi khi không lý tưởng và mùa mưa kéo dài ở nhiều nơi, một chiếc Mercedes-Benz trang bị 4MATIC là sự lựa chọn hợp lý cho những ai ưu tiên sự an toàn và ổn định. Công nghệ này không chỉ giúp xe bám đường tốt hơn mà còn mang lại cảm giác lái đầm chắc, an tâm hơn rất nhiều so với xe dẫn động hai bánh thông thường.”

Nếu bạn đang phân vân hoặc muốn tìm hiểu thêm về một dòng xe Mercedes-Benz cụ thể có 4MATIC, đừng ngần ngại tìm kiếm lời khuyên từ các chuyên gia.

Các Câu Hỏi Thường Gặp Về 4MATIC

• 4MATIC có tốn xăng hơn xe dẫn động 2 bánh không? Nhìn chung, xe 4MATIC có thể tốn xăng hơn một chút do trọng lượng tăng thêm và năng lượng tiêu hao để vận hành hệ thống dẫn động bổ sung. Tuy nhiên, sự khác biệt thường không quá lớn trên các thế hệ 4MATIC hiện đại.
• 4MATIC có cần bảo dưỡng đặc biệt không? Có, hệ thống 4MATIC có các bộ phận cơ khí và dầu riêng biệt cần được kiểm tra và thay thế định kỳ theo lịch trình của nhà sản xuất.
• 4MATIC có giúp xe đi off-road tốt không? 4MATIC nâng cao khả năng đi đường địa hình nhẹ (đường đất, sỏi đá, dốc không quá lớn). Tuy nhiên, nó không phải là hệ thống dành cho off-road chuyên nghiệp như các dòng xe 4WD có khóa vi sai cứng và hộp số phụ tỷ số truyền thấp.
• Có những loại 4MATIC nào? Có nhiều thế hệ và biến thể 4MATIC khác nhau tùy thuộc vào dòng xe và năm sản xuất, từ loại toàn thời gian với tỷ lệ phân bổ cố định đến loại bán thời gian (on-demand) và 4MATIC+ hiệu suất cao.
• Làm sao để biết xe Mercedes của tôi có 4MATIC không? Thường sẽ có logo “4MATIC” ở phía sau xe hoặc trên bảng táp-lô. Bạn cũng có thể kiểm tra thông số kỹ thuật trong giấy tờ xe hoặc sổ tay hướng dẫn sử dụng.

Kết Luận: 4MATIC – Công Nghệ Nâng Tầm Trải Nghiệm Lái Xe Cùng Garage Auto Speedy

Hệ thống 4MATIC của Mercedes-Benz thực sự là một công nghệ dẫn động 4 bánh toàn thời gian tinh vi, mang lại sự an toàn, ổn định và hiệu quả vận hành vượt trội. Việc hiểu rõ cơ chế phân bổ lực của 4MATIC là gì giúp chúng ta đánh giá đúng giá trị của trang bị này trên xe.

Với kinh nghiệm sâu rộng trong lĩnh vực sửa chữa và bảo dưỡng ô tô, đặc biệt là các dòng xe Đức như Mercedes-Benz, Garage Auto Speedy tự tin là địa chỉ tin cậy để bạn tìm hiểu, tư vấn và chăm sóc cho chiếc xe 4MATIC của mình. Chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc và cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp nhất.

Nếu bạn đang sở hữu một chiếc Mercedes-Benz 4MATIC hoặc có ý định mua xe trang bị công nghệ này, hãy liên hệ ngay với Garage Auto Speedy qua số điện thoại 0877.726.969 hoặc truy cập website https://autospeedy.vn/ để được tư vấn chi tiết và trải nghiệm dịch vụ chuyên nghiệp từ đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm của chúng tôi. Địa chỉ của chúng tôi tại 2QW3+G93 Bắc Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam luôn mở cửa chào đón bạn.