Khi nhắc đến Mercedes-Benz, bên cạnh sự sang trọng và đẳng cấp, hệ thống dẫn động 4 bánh toàn thời gian 4MATIC cũng là một điểm nhấn công nghệ đáng chú ý, góp phần nâng cao khả năng vận hành và độ an toàn. Tuy nhiên, không ít người yêu xe thắc mắc Hệ Thống Vi Sai Trong 4matic Là Loại Gì? Liệu nó có khác biệt so với các hệ thống dẫn động bốn bánh khác? Tại Garage Auto Speedy, chúng tôi hiểu rằng việc nắm rõ từng chi tiết kỹ thuật không chỉ giúp bạn hiểu hơn về chiếc xe của mình mà còn là chìa khóa để bảo dưỡng và vận hành hiệu quả nhất. Bài viết này sẽ đi sâu giải mã bí ẩn về hệ thống vi sai trong công nghệ 4MATIC của Mercedes-Benz, mang đến cái nhìn chuyên sâu từ đội ngũ chuyên gia của chúng tôi.
Hiểu về Hệ thống Vi sai và tầm quan trọng trong Dẫn động 4 Bánh
Trước khi tìm hiểu cụ thể về 4MATIC, điều quan trọng là phải hiểu cơ bản về vi sai (differential). Vi sai là một bộ phận cơ khí (hoặc đôi khi là điện tử) cho phép các bánh xe trên cùng một trục (hoặc giữa các trục) quay với tốc độ khác nhau. Điều này cực kỳ cần thiết khi xe vào cua, bởi vì các bánh xe phía ngoài và phía trong cần đi quãng đường khác nhau. Nếu không có vi sai, bánh xe sẽ bị trượt, gây khó khăn khi điều khiển và làm mòn lốp nhanh chóng.
Trong hệ thống dẫn động 4 bánh (AWD – All-Wheel Drive hoặc 4WD – Four-Wheel Drive), vi sai không chỉ tồn tại ở cầu trước và cầu sau, mà còn cần có một vi sai trung tâm (center differential) để phân bổ lực kéo giữa trục trước và trục sau, cho phép chúng quay ở tốc độ khác nhau khi cần thiết (ví dụ, khi vào cua).
Hệ thống Vi sai trong 4MATIC là loại gì?
Đi thẳng vào vấn đề cốt lõi, hệ thống 4MATIC hiện đại của Mercedes-Benz chủ yếu dựa vào các vi sai mở (open differential) kết hợp với một công nghệ cốt lõi và thông minh hơn nhiều là Hệ thống kiểm soát lực kéo điện tử (4ETS – Electronic Traction System).
Đây là một điểm khác biệt quan trọng so với các hệ thống 4WD truyền thống thường sử dụng vi sai hạn chế trượt (LSD – Limited-Slip Differential) hoặc vi sai khóa cứng (Locking Differential) để phân bổ lực kéo khi bánh xe bị mất ma sát. Thay vì sử dụng cơ cấu cơ khí phức tạp để giới hạn hoặc khóa sự khác biệt tốc độ quay của bánh xe, 4MATIC sử dụng các cảm biến để phát hiện bánh xe nào bị trượt. Ngay khi phát hiện có bánh xe bị mất ma sát, hệ thống 4ETS sẽ chủ động tác động lực phanh lên bánh xe đó. Bằng cách phanh bánh xe trượt, hệ thống buộc mô-men xoắn phải truyền sang các bánh xe khác trên cùng trục (hoặc trục còn lại) đang có độ bám tốt hơn.
Nói cách khác, hệ thống vi sai trong 4MATIC hiện đại tự thân nó không phải là loại chống trượt hay khóa cứng. Sức mạnh và hiệu quả của 4MATIC nằm ở sự kết hợp giữa vi sai mở thông thường và bộ não điện tử thông minh (4ETS) có khả năng phản ứng cực kỳ nhanh nhạy và chính xác.
Cần lưu ý rằng hệ thống 4MATIC đã trải qua nhiều thế hệ phát triển. Các phiên bản 4MATIC đầu tiên có thể sử dụng các loại vi sai khác, thậm chí có vi sai trung tâm dạng cơ khí hạn chế trượt. Tuy nhiên, công nghệ 4MATIC ngày càng được tối ưu hóa, và xu hướng hiện đại là sử dụng vi sai mở kết hợp điều khiển điện tử thông qua 4ETS để đạt hiệu quả cao nhất trên các điều kiện vận hành thông thường và địa hình không quá khắc nghiệt, đồng thời giảm trọng lượng và độ phức tạp cơ khí. Một số cấu hình 4MATIC cũng có thể sử dụng một bộ chia mô-men xoắn trung tâm (thường là vi sai hành tinh – planetary differential) để phân bổ lực kéo cố định giữa cầu trước và cầu sau (ví dụ 40:60), nhưng vi sai ở mỗi cầu vẫn là vi sai mở và được kiểm soát bởi 4ETS.
Cơ chế hoạt động của Hệ thống 4MATIC và vai trò của 4ETS
Hệ thống 4MATIC hoạt động liên tục và hoàn toàn tự động. Mô-men xoắn từ động cơ được truyền qua hộp số, sau đó tới bộ chia mô-men xoắn (nếu có) hoặc hộp phân phối lực kéo, phân bổ tới cầu trước và cầu sau.
Khi các cảm biến (tốc độ bánh xe, góc lái, gia tốc…) phát hiện một hoặc nhiều bánh xe bắt đầu mất độ bám và quay nhanh hơn các bánh còn lại, hệ thống 4ETS sẽ ngay lập tức tác động phanh lên (các) bánh xe đó. Việc phanh này sẽ làm giảm tốc độ quay của bánh xe trượt và theo nguyên tắc hoạt động của vi sai mở, mô-men xoắn sẽ được chuyển hướng (redirected) tới (các) bánh xe còn lại trên cùng trục hoặc trục khác đang có độ bám tốt hơn. Quá trình này diễn ra cực kỳ nhanh chóng và mượt mà, người lái hầu như không cảm nhận được sự can thiệp của hệ thống.
Ưu điểm của phương pháp sử dụng vi sai mở kết hợp 4ETS là:
- Phản ứng nhanh: Hệ thống điện tử có thể phản ứng chỉ trong mili giây khi phát hiện trượt.
- Hiệu quả cao: Phân bổ lực kéo chính xác tới bánh xe cần thiết.
- Trọng lượng nhẹ: So với các hệ thống cơ khí phức tạp với vi sai chống trượt/khóa cứng.
- Tích hợp mượt mà: Hoạt động liền mạch với các hệ thống an toàn khác như ABS (Hệ thống chống bó cứng phanh) và ESP (Chương trình ổn định điện tử).
- Ít hao mòn: Không có ma sát liên tục như ở LSD cơ khí.
Tuy nhiên, nhược điểm có thể là khi gặp địa hình cực kỳ khắc nghiệt hoặc tình huống cả hai bánh trên cùng một trục đều bị mất ma sát hoàn toàn (ví dụ: nâng bổng cả hai bánh trước), hệ thống dựa vào phanh có thể không hiệu quả bằng vi sai khóa cứng thực sự. Nhưng với mục đích sử dụng chính trên đường nhựa và các điều kiện off-road nhẹ, 4MATIC là một hệ thống cực kỳ ưu việt.
Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, chia sẻ: “Công nghệ 4MATIC của Mercedes-Benz, đặc biệt là thế hệ mới sử dụng 4ETS, là một ví dụ điển hình về việc ứng dụng điện tử để tối ưu hóa hiệu suất của các bộ phận cơ khí đơn giản hơn như vi sai mở. Nó mang lại sự cân bằng tuyệt vời giữa khả năng bám đường, sự ổn định và cảm giác lái mượt mà, rất phù hợp với triết lý xe sang của Mercedes. Tại xưởng chúng tôi, việc chẩn đoán và sửa chữa các vấn đề liên quan đến 4MATIC đòi hỏi sự am hiểu sâu về cả cơ khí và hệ thống điện tử phức tạp này.”
Ưu điểm và Lưu ý khi sử dụng xe Mercedes-Benz 4MATIC
Hệ thống 4MATIC mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho người dùng:
- Tăng cường độ bám và ổn định: Giúp xe vận hành an toàn hơn trên các bề mặt trơn trượt như mưa, tuyết hoặc đường đất.
- Cải thiện khả năng tăng tốc: Phân bổ lực kéo tối ưu giúp xe vọt đi nhanh chóng mà ít bị mất lái.
- Nâng cao sự tự tin khi lái xe: Người lái cảm thấy an tâm hơn khi đối mặt với điều kiện đường khó.
Tuy nhiên, việc sử dụng xe 4MATIC cũng cần lưu ý:
- Bảo dưỡng định kỳ: Hệ thống phức tạp hơn đòi hỏi việc kiểm tra và thay dầu hộp số phụ (transfer case), dầu vi sai theo đúng lịch trình của nhà sản xuất. Việc sử dụng đúng loại dầu chuyên dụng là cực kỳ quan trọng.
- Sửa chữa phức tạp: Khi có sự cố, việc chẩn đoán và sửa chữa hệ thống 4MATIC đòi hỏi kỹ thuật viên có chuyên môn và trang thiết bị phù hợp.
- Chi phí tiềm ẩn: Do tính phức tạp, chi phí sửa chữa các lỗi liên quan đến 4MATIC có thể cao hơn so với hệ thống dẫn động 2 bánh.
Ông Bùi Hiếu, Chuyên gia tư vấn xe tại Garage Auto Speedy, cho biết: “Khách hàng của Garage Auto Speedy thường rất hài lòng với hiệu quả của hệ thống 4MATIC trên các chiếc Mercedes-Benz của họ, đặc biệt là trong điều kiện đường sá Việt Nam có thể thay đổi đột ngột giữa khô ráo và trơn trượt. Tuy nhiên, chúng tôi luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo dưỡng phòng ngừa. Một hệ thống 4MATIC được bảo dưỡng đúng cách sẽ hoạt động bền bỉ và an toàn. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào như tiếng ồn lạ, rung lắc, hoặc đèn báo lỗi, hãy mang xe đến các xưởng uy tín như Garage Auto Speedy để kiểm tra kịp thời.”
Câu hỏi thường gặp về Hệ thống 4MATIC
4MATIC có phải là 4WD không?
Về cơ bản, 4MATIC là một loại hệ thống dẫn động 4 bánh toàn thời gian (AWD). Thuật ngữ 4WD thường được dùng cho các hệ thống tập trung vào khả năng off-road với hộp số phụ có cấp số chậm và khả năng khóa vi sai cơ khí, trong khi AWD như 4MATIC thường được thiết kế để tối ưu hóa hiệu suất và an toàn trên đường on-road.
Hệ thống 4ETS trong 4MATIC là gì?
4ETS là Hệ thống kiểm soát lực kéo điện tử của Mercedes-Benz. Nó sử dụng các cảm biến và hệ thống phanh để mô phỏng chức năng của vi sai hạn chế trượt hoặc khóa cứng bằng cách phanh các bánh xe bị trượt, chuyển mô-men xoắn sang các bánh xe có độ bám.
4MATIC có tốn xăng hơn xe chỉ có dẫn động cầu sau không?
Có, hệ thống 4MATIC thường làm tăng trọng lượng xe và có thể tiêu thụ nhiên liệu nhiều hơn một chút so với phiên bản chỉ dẫn động cầu sau tương đương, do có thêm các bộ phận cơ khí và điện tử hoạt động.
Bảo dưỡng hệ thống 4MATIC như thế nào?
Bảo dưỡng 4MATIC bao gồm việc kiểm tra và thay dầu định kỳ cho hộp số phụ (transfer case) và các bộ vi sai (cầu trước, cầu sau). Lịch trình cụ thể tùy thuộc vào mẫu xe và điều kiện sử dụng, nên tham khảo sách hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc tư vấn tại các trung tâm dịch vụ chuyên nghiệp như Garage Auto Speedy.
Làm sao biết hệ thống 4MATIC đang gặp vấn đề?
Các dấu hiệu có thể bao gồm tiếng ồn lạ từ khu vực truyền động, rung lắc bất thường khi tăng tốc hoặc vào cua, cảm giác xe bị gượng hoặc ì, hoặc đèn báo lỗi hệ thống 4MATIC/AWD sáng trên bảng táp-lô.
Kết luận
Tóm lại, hệ thống vi sai trong công nghệ 4MATIC hiện đại của Mercedes-Benz chủ yếu là các vi sai mở được quản lý và điều khiển bởi Hệ thống kiểm soát lực kéo điện tử 4ETS thông minh. Sự kết hợp này tạo nên một hệ thống dẫn động 4 bánh toàn thời gian hiệu quả, mượt mà và an toàn trên nhiều điều kiện đường sá, đặc biệt là trên đường nhựa và địa hình off-road nhẹ. Nó thể hiện sự ứng dụng thành công công nghệ điện tử để nâng cao hiệu suất của các bộ phận cơ khí truyền thống.
Để đảm bảo hệ thống 4MATIC trên chiếc Mercedes-Benz của bạn luôn hoạt động ở trạng thái tốt nhất, việc bảo dưỡng định kỳ và sửa chữa bởi các chuyên gia có kinh nghiệm là vô cùng quan trọng.
Nếu bạn đang sở hữu một chiếc Mercedes-Benz 4MATIC và cần tư vấn về bảo dưỡng hoặc sửa chữa hệ thống truyền động, đừng ngần ngại liên hệ Garage Auto Speedy qua số điện thoại 0877.726.969 hoặc ghé thăm địa chỉ 2QW3+G93 Bắc Từ Liêm, Hà Nội. Đội ngũ chuyên gia của chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn với kiến thức chuyên sâu và kinh nghiệm thực tế. Truy cập website https://autospeedy.vn/ để xem thêm các bài viết hữu ích khác về chăm sóc và sửa chữa ô tô.
