Hệ thống dẫn động 4 bánh toàn thời gian (AWD) đã trở thành một tính năng ngày càng phổ biến trên các dòng xe hiện đại, mang lại sự an toàn và khả năng vận hành vượt trội trong nhiều điều kiện đường sá. Khi nhắc đến AWD trên những chiếc xe sang trọng và hiệu suất cao, không thể không kể đến 4MATIC của Mercedes-Benz. Vậy, khái niệm 4MATIC trên xe Mercedes-Benz là gì? Hệ thống này hoạt động ra sao và mang lại lợi ích gì cho người lái?
Trong bài viết này, các chuyên gia của Garage Auto Speedy sẽ giải đáp cặn kẽ về công nghệ dẫn động 4MATIC, từ lịch sử phát triển, nguyên lý hoạt động cho đến những ưu nhược điểm và lời khuyên hữu ích khi sử dụng. Chúng tôi, với kiến thức chuyên môn sâu rộng và kinh nghiệm thực tế từ việc chăm sóc hàng trăm chiếc Mercedes-Benz tại xưởng, tin rằng sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chính xác, giá trị và độc đáo nhất.
4MATIC Là Gì? Khái Niệm Cơ Bản
Đơn giản mà nói, 4MATIC là tên gọi độc quyền của Mercedes-Benz dành cho hệ thống dẫn động 4 bánh toàn thời gian (All-Wheel Drive – AWD) của hãng. Khác với hệ thống dẫn động cầu trước (FWD) hoặc cầu sau (RWD) chỉ truyền lực đến một trục bánh xe, hệ thống 4MATIC cho phép truyền sức mạnh của động cơ đến cả bốn bánh xe cùng lúc hoặc phân bổ linh hoạt tùy theo điều kiện vận hành.
Mục tiêu chính của 4MATIC là cải thiện độ bám đường, tăng cường tính ổn định và nâng cao khả năng kiểm soát chiếc xe, đặc biệt khi di chuyển trên các bề mặt trơn trượt như đường ướt, bùn đất, hoặc trong điều kiện thời tiết xấu. Nó hoạt động một cách tự động, liên tục điều chỉnh lượng mô-men xoắn gửi đến mỗi bánh xe để đảm bảo lực kéo tối ưu.
Lịch Sử Phát Triển Hệ Thống 4MATIC
Hệ thống 4MATIC đầu tiên được Mercedes-Benz giới thiệu vào năm 1987 trên mẫu W124 E-Class (thế hệ E-Class tiền nhiệm). Ở thời điểm đó, đây là một công nghệ khá tiên tiến, sử dụng sự kết hợp giữa vi sai cơ khí và hệ thống kiểm soát lực kéo điện tử để quản lý phân bổ mô-men xoắn.
Trải qua hơn ba thập kỷ phát triển, 4MATIC đã không ngừng được cải tiến và hoàn thiện. Các thế hệ sau này trở nên nhẹ hơn, hiệu quả hơn, và tích hợp sâu hơn với các hệ thống an toàn chủ động như Hệ thống Cân bằng Điện tử (ESP) và Hệ thống Chống bó cứng phanh (ABS). Ngày nay, 4MATIC đã trở thành một tùy chọn hoặc trang bị tiêu chuẩn trên hầu hết các dòng xe của Mercedes-Benz, từ sedan hạng sang C-Class, E-Class, S-Class cho đến các mẫu SUV đình đám như GLC, GLE, GLS và cả dòng xe hiệu suất cao Mercedes-AMG.
Nguyên Lý Hoạt Động Của 4MATIC
Nguyên lý cơ bản của 4MATIC là phân bổ mô-men xoắn từ động cơ đến cả bốn bánh xe để đạt được lực kéo tốt nhất. Tuy nhiên, cách phân bổ này có sự khác biệt tùy thuộc vào thế hệ và phiên bản 4MATIC (ví dụ: 4MATIC, 4MATIC+, 4MATIC trên xe nền tảng cầu trước, 4MATIC trên xe điện…).
Ở các hệ thống 4MATIC truyền thống trên xe nền tảng cầu sau (như C, E, S, GLC, GLE…), mô-men xoắn thường được phân bổ cố định theo một tỷ lệ nhất định giữa cầu trước và cầu sau (ví dụ: 45:55 hoặc 40:60, thiên về cầu sau để duy trì cảm giác lái đặc trưng của Mercedes). Hệ thống sử dụng vi sai trung tâm để chia lực này. Khi một hoặc nhiều bánh xe bị mất độ bám, các cảm biến sẽ phát hiện sự chênh lệch tốc độ quay. Hệ thống kiểm soát lực kéo điện tử (ETS) hoặc vi sai điện tử sẽ tác động phanh nhẹ lên bánh xe bị trượt và/hoặc điều chỉnh phân bổ mô-men xoắn thông qua vi sai trung tâm (nếu có ly hợp điều khiển điện tử) để chuyển lực đến các bánh xe còn độ bám. Quá trình này diễn ra cực kỳ nhanh chóng và mượt mà, thường chỉ trong vài phần nghìn giây, mà người lái khó có thể nhận biết được.
Trên các mẫu xe Mercedes-Benz sử dụng nền tảng cầu trước (như A-Class, B-Class, CLA, GLA, GLB…), hệ thống 4MATIC hoạt động khác một chút. Bình thường, xe chủ yếu dẫn động cầu trước để tiết kiệm nhiên liệu. Khi cần thiết (phát hiện bánh trước mất độ bám, tăng tốc đột ngột, vào cua), hệ thống sẽ truyền một phần mô-men xoắn đến cầu sau thông qua một bộ ly hợp điều khiển điện tử đặt ở phía sau. Tỷ lệ phân bổ này có thể thay đổi từ 100:0 (trước:sau) đến 50:50 hoặc thậm chí 0:100 trong những tình huống cực đoan.
Phiên bản 4MATIC+ trên các mẫu AMG hiệu suất cao còn tinh vi hơn, cho phép phân bổ mô-men xoắn hoàn toàn linh hoạt giữa cầu trước và cầu sau, thậm chí có thể ngắt kết nối cầu trước hoàn toàn để biến thành xe dẫn động cầu sau (chế độ Drift Mode trên một số mẫu). Đối với xe điện EQ, hệ thống 4MATIC sử dụng hai động cơ điện (một ở mỗi cầu) và điều khiển điện tử hoàn toàn để phân bổ lực kéo gần như tức thời.
Nguyên lý chung là: Đảm bảo lực kéo luôn được truyền đến bánh xe có độ bám tốt nhất để duy trì sự ổn định và an toàn cho xe.
Các Thế Hệ Và Phiên Bản 4MATIC
- Thế hệ đầu tiên (1987): Phức tạp với cơ khí và thủy lực, phân bổ cố định, chỉ can thiệp khi cần.
- Các thế hệ sau: Cải tiến, nhẹ hơn, hiệu quả hơn, tích hợp sâu với ESP. Phân bổ mô-men xoắn linh hoạt hơn nhờ điều khiển điện tử.
- 4MATIC trên nền tảng cầu trước: Chủ động truyền lực đến cầu sau khi cần.
- 4MATIC+: Phiên bản hiệu suất cao trên AMG, phân bổ hoàn toàn linh hoạt, có thể ngắt cầu trước.
- 4MATIC trên xe điện EQ: Sử dụng động cơ điện độc lập ở mỗi cầu, điều khiển điện tử tức thời.
Ưu Điểm Của Hệ Thống 4MATIC
- Tăng cường độ bám đường: Đây là lợi ích rõ ràng nhất. Trên các bề mặt trơn trượt, 4MATIC giúp xe có nhiều điểm tiếp xúc truyền lực với mặt đường hơn, giảm thiểu hiện tượng trượt bánh. Điều này đặc biệt hữu ích khi khởi hành từ chỗ đứng hoặc tăng tốc trên đường ướt.
- Cải thiện tính ổn định: Hệ thống liên tục giám sát và điều chỉnh lực kéo đến từng bánh, giúp xe cân bằng hơn khi vào cua hoặc di chuyển ở tốc độ cao. Nó giảm nguy cơ mất lái (understeer hoặc oversteer) trong điều kiện bất lợi.
- Nâng cao khả năng kiểm soát: Với 4MATIC, người lái cảm thấy tự tin hơn và dễ dàng điều khiển xe hơn, đặc biệt khi đối mặt với những tình huống bất ngờ hoặc điều kiện đường sá kém lý tưởng.
- Hỗ trợ di chuyển trên địa hình nhẹ: Mặc dù 4MATIC không biến chiếc sedan hay SUV đô thị thành xe off-road chuyên dụng, nó chắc chắn giúp xe vượt qua những đoạn đường gồ ghề nhẹ, dốc trơn, hoặc đường đất đá dễ dàng hơn so với xe dẫn động một cầu.
Theo Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, “Hệ thống 4MATIC mang lại sự tự tin đáng kể cho người lái trên những cung đường trơn trượt hay khi vào cua gấp, điều rất quan trọng với điều kiện giao thông và thời tiết tại Việt Nam. Chúng tôi nhận thấy những khách hàng sử dụng xe 4MATIC thường ít gặp các sự cố liên quan đến mất kiểm soát xe trong điều kiện đường xấu.”
Nhược Điểm Cần Lưu Ý Khi Sử Dụng 4MATIC
Bên cạnh những ưu điểm vượt trội, hệ thống 4MATIC cũng có một số hạn chế:
- Tiêu hao nhiên liệu cao hơn: Việc truyền lực đến cả bốn bánh và sự phức tạp của hệ thống khiến xe trang bị 4MATIC thường nặng hơn và có mức tiêu thụ nhiên liệu cao hơn một chút so với phiên bản dẫn động một cầu tương đương.
- Chi phí ban đầu và chi phí bảo dưỡng: Xe có 4MATIC thường có giá niêm yết cao hơn. Về lâu dài, việc bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống này cũng phức tạp và tốn kém hơn hệ thống dẫn động đơn giản.
- Trọng lượng tăng thêm: Các bộ phận bổ sung của hệ thống dẫn động 4 bánh làm tăng trọng lượng tổng thể của xe, có thể ảnh hưởng đôi chút đến hiệu suất tăng tốc và cảm giác lái thể thao thuần túy.
- Phức tạp hơn: Hệ thống 4MATIC là một tập hợp các bộ phận cơ khí và điện tử phức tạp. Điều này đòi hỏi việc chẩn đoán và sửa chữa phải được thực hiện bởi những kỹ thuật viên có chuyên môn và trang thiết bị phù hợp.
Về chi phí bảo dưỡng, hệ thống 4MATIC phức tạp hơn hệ thống dẫn động một cầu thông thường. Tại Garage Auto Speedy, chúng tôi có đầy đủ trang thiết bị chuyên dụng và đội ngũ kỹ thuật viên được đào tạo bài bản để kiểm tra, bảo dưỡng và sửa chữa các thành phần của hệ thống này, từ hộp số phụ (transfer case) đến các bộ vi sai. Việc bảo dưỡng định kỳ đúng cách sẽ giúp bạn tránh được những hư hỏng nặng và tiết kiệm chi phí về lâu dài.
Các Dòng Xe Mercedes-Benz Tại Việt Nam Trang Bị 4MATIC
Hệ thống 4MATIC rất phổ biến trên dải sản phẩm của Mercedes-Benz tại thị trường Việt Nam, đặc biệt là trên các phiên bản cao cấp hoặc các dòng SUV. Một số mẫu xe tiêu biểu có trang bị 4MATIC bao gồm:
- Sedan/Coupe/Convertible: C-Class (một số phiên bản), E-Class (phổ biến trên E 300), S-Class, CLS, E-Coupe/Convertible.
- SUV/Crossover: GLC, GLE, GLS, GLA, GLB, G-Class.
- Xe hiệu suất cao AMG: Hầu hết các mẫu AMG đều trang bị 4MATIC hoặc 4MATIC+ để tối ưu hiệu suất.
- Xe điện EQ: Các mẫu có 2 động cơ thường có hệ thống dẫn động 4 bánh tương đương 4MATIC.
Khi tìm hiểu một chiếc xe Mercedes-Benz cụ thể, bạn có thể dễ dàng nhận biết xe có trang bị 4MATIC hay không bằng cách nhìn vào tên phiên bản (ví dụ: C 300 4MATIC, GLC 300 4MATIC) hoặc kiểm tra thông số kỹ thuật chính thức từ nhà sản xuất hoặc đại lý ủy quyền.
So Sánh 4MATIC Với AWD/4WD Khác
Trong ngành công nghiệp ô tô, có nhiều tên gọi khác nhau cho hệ thống dẫn động 4 bánh tùy thuộc vào nhà sản xuất (ví dụ: xDrive của BMW, Quattro của Audi, 4MOTION của Volkswagen…). Mặc dù cùng chung mục đích cải thiện lực kéo, mỗi hệ thống có thể có nguyên lý hoạt động, tỷ lệ phân bổ lực kéo mặc định và cách thức can thiệp khác nhau, tạo nên đặc trưng riêng về cảm giác lái và khả năng vận hành.
So với hệ thống 4WD (Four-Wheel Drive) truyền thống thường có chế độ gài cầu (chỉ hoạt động khi người lái chủ động bật và thường chỉ dùng trên địa hình khó), 4MATIC là hệ thống AWD hoạt động toàn thời gian và tự động. Người lái không cần thao tác gài cầu mà hệ thống sẽ luôn sẵn sàng can thiệp khi cần thiết. Điều này giúp 4MATIC phù hợp hơn với việc di chuyển hàng ngày trên đường phố và cao tốc, nơi điều kiện đường có thể thay đổi liên tục.
Bảo Dưỡng Hệ Thống 4MATIC: Lời Khuyên Từ Garage Auto Speedy
Để hệ thống 4MATIC luôn hoạt động hiệu quả và bền bỉ, việc bảo dưỡng định kỳ là điều không thể bỏ qua. Đây là một số lời khuyên từ các chuyên gia tại Garage Auto Speedy:
- Tuân thủ lịch bảo dưỡng của nhà sản xuất: Kiểm tra và thay dầu cho hộp số phụ (transfer case) và các bộ vi sai (trước, sau) theo đúng khuyến cáo của Mercedes-Benz. Dầu là “máu” của hệ thống này, giúp bôi trơn và làm mát các bộ phận cơ khí phức tạp.
- Kiểm tra lốp định kỳ: Độ mòn lốp không đều giữa các bánh xe có thể gây áp lực không cần thiết lên hệ thống 4MATIC. Đảm bảo tất cả các lốp có cùng kích thước, chủng loại và độ mòn tương đương nhau. Nên đảo lốp định kỳ để lốp mòn đều hơn.
- Kiểm tra các gioăng phớt: Các gioăng phớt bị lão hóa hoặc nứt vỡ có thể dẫn đến rò rỉ dầu, gây hư hỏng nặng cho hộp số phụ hoặc vi sai.
- Lắng nghe những âm thanh lạ: Nếu bạn nghe thấy tiếng hú, tiếng cào, hoặc bất kỳ tiếng ồn bất thường nào phát ra từ gầm xe, đặc biệt khi vào cua hoặc tăng tốc, đó có thể là dấu hiệu hệ thống 4MATIC đang gặp vấn đề.
- Kiểm tra đèn cảnh báo: Bất kỳ đèn cảnh báo nào liên quan đến hệ thống dẫn động hoặc ESP/ABS sáng trên bảng đồng hồ đều cần được kiểm tra ngay lập tức.
Theo kinh nghiệm thực tế tại Garage Auto Speedy, việc kiểm tra định kỳ dầu hộp số phụ và dầu vi sai là cực kỳ quan trọng để đảm bảo hệ thống 4MATIC hoạt động bền bỉ trong điều kiện khí hậu và đường sá Việt Nam. Chúng tôi khuyên quý khách nên tuân thủ lịch bảo dưỡng của nhà sản xuất hoặc ghé thăm Garage Auto Speedy để được kiểm tra và tư vấn chính xác. Với đội ngũ kỹ thuật viên chuyên sâu về Mercedes-Benz và trang thiết bị hiện đại, Garage Auto Speedy tự tin mang đến dịch vụ bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống 4MATIC chất lượng cao.
Các Câu Hỏi Thường Gặp Về Hệ Thống 4MATIC
4MATIC có làm xe tốn xăng nhiều hơn không?
Có, xe trang bị 4MATIC thường có mức tiêu hao nhiên liệu cao hơn một chút so với phiên bản dẫn động một cầu tương đương do trọng lượng tăng thêm và sự phức tạp trong truyền động. Tuy nhiên, sự khác biệt này thường không quá lớn trong điều kiện lái xe thông thường và có thể được bù đắp bằng lợi ích về an toàn và hiệu suất.
Hệ thống 4MATIC có phù hợp để đi off-road nặng không?
Không. Mặc dù 4MATIC cải thiện khả năng di chuyển trên địa hình nhẹ, nó không được thiết kế cho các điều kiện off-road khắc nghiệt như các hệ thống 4WD chuyên dụng với cầu chậm (low range gear) và khóa vi sai cứng. Xe Mercedes-Benz có 4MATIC chủ yếu tối ưu cho đường nhựa và các điều kiện trơn trượt thông thường.
Dấu hiệu nào cho thấy hệ thống 4MATIC gặp vấn đề?
Các dấu hiệu phổ biến bao gồm tiếng ồn bất thường (tiếng hú, tiếng cào) phát ra từ gầm xe, đặc biệt khi vào cua hoặc tăng tốc; đèn cảnh báo liên quan đến hệ thống dẫn động hoặc ESP/ABS sáng; cảm giác rung lắc; hoặc xe bị giật khi vào cua ở tốc độ thấp. Nếu thấy bất kỳ dấu hiệu nào, hãy đưa xe đến Garage Auto Speedy để kiểm tra ngay lập tức.
Chi phí sửa chữa hệ thống 4MATIC có đắt không?
So với hệ thống dẫn động một cầu, chi phí sửa chữa hệ thống 4MATIC thường cao hơn do sự phức tạp của các bộ phận (hộp số phụ, vi sai, cảm biến, bộ điều khiển điện tử) và yêu cầu kỹ thuật chuyên môn cao. Tuy nhiên, việc bảo dưỡng định kỳ và phát hiện sớm các vấn đề tại Garage Auto Speedy có thể giúp giảm thiểu rủi ro hư hỏng nặng và tiết kiệm chi phí về lâu dài.
Có cần lốp đặc biệt cho xe 4MATIC không?
Không nhất thiết cần lốp “đặc biệt”, nhưng việc sử dụng bộ 4 lốp cùng loại, cùng kích thước và có độ mòn tương đồng là cực kỳ quan trọng đối với xe 4MATIC. Sự khác biệt lớn về đường kính lăn giữa các lốp (do mòn không đều hoặc sử dụng lốp khác loại) có thể gây áp lực lớn và làm hỏng hộp số phụ hoặc vi sai trung tâm.
Kết Luận
4MATIC là một công nghệ dẫn động 4 bánh toàn thời gian tiên tiến, đóng góp quan trọng vào danh tiếng về sự an toàn, ổn định và khả năng vận hành của xe Mercedes-Benz. Hệ thống này liên tục hoạt động để mang lại lực kéo tối ưu trong nhiều điều kiện, giúp người lái tự tin hơn sau tay lái.
Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, hệ thống 4MATIC cũng đòi hỏi sự chăm sóc và bảo dưỡng đúng cách để đảm bảo hoạt động bền bỉ. Việc hiểu rõ khái niệm 4MATIC trên xe Mercedes-Benz là gì và những lưu ý khi sử dụng sẽ giúp bạn tận hưởng trọn vẹn giá trị mà công nghệ này mang lại.
Nếu bạn đang sở hữu một chiếc Mercedes-Benz trang bị 4MATIC hoặc có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến hệ thống dẫn động, bảo dưỡng hoặc sửa chữa xe, đừng ngần ngại liên hệ với Garage Auto Speedy. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại, chúng tôi sẵn sàng tư vấn và hỗ trợ bạn tốt nhất.
Liên hệ Garage Auto Speedy:
- Số điện thoại: 0877.726.969
- Website: https://autospeedy.vn/
- Địa chỉ: 2QW3+G93 Bắc Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam
Chúng tôi mong muốn được phục vụ bạn và đồng hành cùng chiếc Mercedes-Benz 4MATIC của bạn trên mọi hành trình.
