Khi tắt máy ngay sau khi đánh lái mạnh có ảnh hưởng gì không? Chuyên gia Auto Speedy giải đáp

Nhiều tài xế, đặc biệt là những người mới lái hoặc chưa có kinh nghiệm sâu về kỹ thuật ô tô, thường có thói quen tắt máy xe ngay sau khi dừng lại, đôi khi là trong tình trạng vô lăng vẫn đang ở vị trí đánh lái mạnh hoặc hết cỡ, chẳng hạn như sau khi đỗ xe vào chỗ hẹp hay quay đầu xe. Một câu hỏi phổ biến được đặt ra là: Liệu việc tắt máy đột ngột khi vô lăng đang bị đánh lái mạnh có gây ra bất kỳ ảnh hưởng tiêu cực nào đến xe không?

Để giải đáp thắc mắc này và giúp quý độc giả hiểu rõ hơn về cơ chế hoạt động cũng như cách chăm sóc chiếc xe yêu quý một cách tốt nhất, các chuyên gia kỹ thuật tại Garage Auto Speedy với nhiều năm kinh nghiệm trong ngành sẽ phân tích chi tiết vấn đề này. Việc hiểu đúng sẽ giúp bạn tránh được những hư hỏng không đáng có và kéo dài tuổi thọ cho các bộ phận quan trọng trên xe.

Hiểu Rõ Về Hệ Thống Lái Trợ Lực Và Áp Lực

Hầu hết các dòng xe hiện đại ngày nay đều được trang bị hệ thống lái trợ lực, có thể là trợ lực dầu (thủy lực) hoặc trợ lực điện. Hệ thống này giúp giảm thiểu sức nặng khi bạn xoay vô lăng, làm cho việc điều khiển xe trở nên nhẹ nhàng và dễ dàng hơn rất nhiều.

Khi bạn đánh lái, đặc biệt là đánh lái mạnh hoặc hết cỡ (đến điểm cuối cùng của hành trình vô lăng), hệ thống trợ lực phải hoạt động ở công suất cao nhất để tạo ra lực hỗ trợ cần thiết.

Đối với hệ thống trợ lực dầu: Bơm trợ lực (thường được dẫn động bởi động cơ) sẽ tạo ra áp lực dầu cực lớn và liên tục đẩy dầu qua các đường ống đến thước lái. Áp lực này giúp piston trong thước lái di chuyển, từ đó xoay các bánh xe theo hướng bạn mong muốn. Khi đánh lái hết cỡ, van áp lực trong hệ thống sẽ mở ra để giảm bớt áp lực đỉnh, nhưng áp lực chung trong hệ thống vẫn ở mức rất cao.
Đối với hệ thống trợ lực điện: Mô-tơ điện sẽ tạo ra mô-men xoắn lớn để hỗ trợ việc xoay vô lăng. Khi đánh lái hết cỡ, mô-tơ cũng phải hoạt động ở cường độ cao nhất, tiêu thụ nhiều năng lượng và sinh nhiệt.

Trong cả hai trường hợp, việc đánh lái mạnh hoặc hết cỡ tạo ra một tải trọng đáng kể lên toàn bộ hệ thống lái, bao gồm bơm trợ lực (hoặc mô-tơ trợ lực), thước lái, các ống dẫn dầu, phớt dầu và thậm chí là các khớp nối.

Tắt Máy Ngay Sau Khi Đánh Lái Mạnh: Điều Gì Xảy Ra?

Khi bạn tắt máy xe ngay lập tức sau khi vừa đánh lái mạnh hoặc hết cỡ, đặc biệt là khi động cơ vẫn đang quay vòng tua tương đối cao hoặc khi bạn thao tác nhanh chóng, điều này có thể gây ra một số tác động không mong muốn:

Giảm Áp Lực Đột Ngột: Đối với hệ thống trợ lực dầu, bơm trợ lực ngừng hoạt động ngay lập tức khi động cơ dừng. Áp lực dầu cực lớn đang tồn tại trong hệ thống bị triệt tiêu đột ngột. Mặc dù hệ thống có các van giảm áp, việc ngừng hoạt động đột ngột khi đang ở trạng thái áp lực đỉnh có thể tạo ra một “sốc” nhỏ trong hệ thống.
Lưu Lại Áp Lực Dư: Ở một số vị trí, đặc biệt là trong thước lái và các ống dẫn, có thể còn tồn tại một lượng áp lực dầu dư hoặc căng thẳng cơ học do các bánh xe vẫn đang bị xoay nghiêng dưới tải trọng của xe. Việc tắt máy ngay lập tức khiến các bộ phận này không có thời gian để “thư giãn” hoặc trở về trạng thái cân bằng áp lực tự nhiên.
Nhiệt Độ Cao: Khi đánh lái mạnh, hệ thống trợ lực sinh nhiệt đáng kể do ma sát và áp lực dầu tăng cao (trợ lực dầu) hoặc do hoạt động cường độ cao của mô-tơ điện (trợ lực điện). Nếu tắt máy ngay lập tức, quá trình làm mát tự nhiên (luân chuyển dầu, quạt làm mát nếu có) bị dừng lại. Nhiệt độ cao tồn đọng có thể ảnh hưởng đến tuổi thọ của dầu trợ lực (làm dầu nhanh bị xuống cấp), các gioăng phớt cao su và các bộ phận khác.
Căng Thẳng Cơ Học: Vô lăng bị đánh lái hết cỡ trong thời gian ngắn tạo ra lực căng cơ học lớn lên các liên kết, khớp cầu, và đặc biệt là các phớt dầu trong thước lái và bơm trợ lực. Tắt máy ngay không cho phép các bộ phận này giải phóng hoàn toàn sự căng thẳng đó một cách tự nhiên.

Ảnh Hưởng Lâu Dài Khi Duy Trì Thói Quen Này

Mặc dù việc tắt máy ngay sau khi đánh lái mạnh một hoặc hai lần có thể không gây ra hư hỏng ngay lập tức và dễ nhận thấy, nhưng nếu đây là một thói quen lặp đi lặp lại trong thời gian dài, nó có thể dẫn đến:

Giảm Tuổi Thọ Bơm Trợ Lực: Bơm trợ lực dầu là bộ phận phải chịu áp lực cao nhất. Việc thường xuyên phải dừng đột ngột khi đang hoạt động ở áp lực đỉnh có thể làm tăng tốc độ mài mòn các chi tiết bên trong bơm, giảm hiệu suất và rút ngắn tuổi thọ của bơm.
Hỏng Phớt Kín Dầu: Các phớt dầu trong thước lái và bơm trợ lực có nhiệm vụ giữ kín dầu không bị rò rỉ ra ngoài. Áp lực cao và nhiệt độ đột ngột thay đổi (khi tắt máy) có thể khiến các phớt này nhanh bị chai cứng, nứt vỡ, dẫn đến hiện tượng rò rỉ dầu trợ lực. Rò rỉ dầu trợ lực là một vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng đến hiệu suất lái và an toàn.
Hư Hỏng Thước Lái: Thước lái chứa piston và các gioăng phớt hoạt động dưới áp lực dầu. Sự căng thẳng cơ học và áp lực đột ngột có thể góp phần làm tăng độ rơ, gây mòn các chi tiết bên trong thước lái, dẫn đến vô lăng bị lắc, đánh lái không chính xác hoặc nặng hơn bình thường theo thời gian.
Dầu Trợ Lực Nhanh Xuống Cấp: Nhiệt độ cao tồn đọng do không có quá trình làm mát sau khi tắt máy nhanh có thể khiến dầu trợ lực bị oxy hóa và xuống cấp nhanh hơn. Dầu trợ lực bị xuống cấp sẽ mất đi khả năng bôi trơn và truyền áp lực hiệu quả, ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống.

Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, chia sẻ: “Trong quá trình sửa chữa và bảo dưỡng xe tại Auto Speedy, chúng tôi đã gặp không ít trường hợp hệ thống lái gặp vấn đề như rò rỉ dầu, thước lái kêu hay vô lăng nặng mà nguyên nhân sâu xa có thể liên quan đến thói quen sử dụng không đúng cách của người lái trong thời gian dài, bao gồm cả việc thường xuyên tắt máy khi vô lăng đang bị đánh lái mạnh. Việc này tạo ra áp lực không cần thiết lên các bộ phận, đẩy nhanh quá trình lão hóa.”

Lời Khuyên Từ Chuyên Gia Garage Auto Speedy

Để bảo vệ hệ thống lái của xe và kéo dài tuổi thọ cho các bộ phận, các chuyên gia tại Garage Auto Speedy đưa ra lời khuyên hữu ích sau:

Trả Thẳng Lái Trước Khi Tắt Máy: Đây là nguyên tắc cơ bản nhưng vô cùng quan trọng. Sau khi dừng xe, hãy đảm bảo vô lăng được trả về vị trí thẳng trước khi tắt máy. Điều này giúp giải phóng hoàn toàn áp lực và căng thẳng trong hệ thống lái.
Để Động Cơ Chạy Không Tải Vài Giây: Sau khi dừng xe (và đã trả thẳng lái), nên để động cơ chạy không tải khoảng 10-15 giây trước khi tắt máy. Khoảng thời gian ngắn này đủ để hệ thống trợ lực (đặc biệt là trợ lực dầu) giảm bớt áp lực, dầu trợ lực được luân chuyển và làm mát một phần. Với xe có turbo tăng áp, đây cũng là thời gian cần thiết để turbo được làm mát đúng cách, tránh tình trạng dầu bôi trơn bị cháy khét do nhiệt độ cao đột ngột sau khi động cơ ngừng.
Tránh Giữ Vô Lăng Hết Cỡ Quá Lâu: Khi cần đánh lái hết cỡ (ví dụ khi đỗ xe), chỉ giữ vô lăng ở vị trí đó trong thời gian ngắn nhất có thể (vài giây). Giữ vô lăng hết cỡ quá lâu sẽ tạo ra áp lực đỉnh liên tục, gây hại cho bơm trợ lực và các phớt dầu.
Kiểm Tra Dầu Trợ Lực Thường Xuyên: Định kỳ kiểm tra mức dầu trợ lực (đối với hệ thống trợ lực dầu) và quan sát xem có dấu hiệu rò rỉ dầu ở khu vực thước lái hoặc bơm trợ lực không. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào như vô lăng nặng hơn, có tiếng kêu lạ khi đánh lái, hay rò rỉ dầu, hãy mang xe đến Garage Auto Speedy để được kiểm tra và khắc phục kịp thời.

Ông Bùi Hiếu, Chuyên gia tư vấn xe tại Garage Auto Speedy, nhấn mạnh: “Việc tuân thủ những thao tác đơn giản như trả thẳng lái và để động cơ chạy không tải vài giây trước khi tắt máy không chỉ giúp bảo vệ hệ thống lái mà còn góp phần nâng cao độ bền tổng thể của xe. Đây là những lưu ý nhỏ nhưng mang lại hiệu quả lớn trong việc tiết kiệm chi phí sửa chữa về sau. Tại Garage Auto Speedy, chúng tôi luôn sẵn sàng tư vấn và hỗ trợ khách hàng về mọi vấn đề liên quan đến việc sử dụng và bảo dưỡng xe đúng cách.”

Các Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)

Q: Tắt máy xe khi vô lăng chưa thẳng có sao không?
A: Việc tắt máy khi vô lăng chưa thẳng (nhưng không phải ở vị trí đánh lái mạnh/hết cỡ) có ảnh hưởng ít hơn so với khi đánh lái hết cỡ, nhưng vẫn không phải là thói quen tốt nhất. Tốt nhất là luôn trả thẳng lái trước khi tắt máy để hệ thống lái không phải chịu bất kỳ lực căng hay áp lực không cần thiết nào khi xe đứng yên.
Q: Làm sao để nhận biết hệ thống lái trợ lực đang gặp vấn đề?
A: Các dấu hiệu phổ biến bao gồm vô lăng nặng bất thường, có tiếng kêu rít hoặc tiếng ồn lạ khi đánh lái (đặc biệt khi đánh hết cỡ), vô lăng bị rung lắc, hoặc phát hiện dầu trợ lực bị rò rỉ dưới gầm xe. Nếu gặp các dấu hiệu này, bạn nên đưa xe đến Garage Auto Speedy để kiểm tra.
Q: Bao lâu thì nên kiểm tra và thay dầu trợ lực lái?
A: Tần suất kiểm tra và thay dầu trợ lực lái phụ thuộc vào khuyến cáo của nhà sản xuất xe và điều kiện vận hành. Thông thường, nên kiểm tra mức dầu định kỳ trong mỗi lần bảo dưỡng. Việc thay dầu trợ lực thường được khuyến cáo sau khoảng 40.000 – 80.000 km hoặc 2-4 năm, tùy điều kiện nào đến trước. Tuy nhiên, hãy tham khảo sách hướng dẫn sử dụng xe hoặc nhờ chuyên gia tại Garage Auto Speedy tư vấn lịch bảo dưỡng phù hợp.
Q: Hệ thống trợ lực điện có bị ảnh hưởng tương tự không?
A: Hệ thống trợ lực điện không sử dụng dầu áp lực cao như trợ lực dầu, nên nguy cơ rò rỉ dầu không tồn tại. Tuy nhiên, việc đánh lái hết cỡ vẫn khiến mô-tơ điện hoạt động ở cường độ cao và sinh nhiệt. Tắt máy đột ngột có thể khiến nhiệt độ tích tụ lại. Mặc dù ít nhạy cảm hơn với việc tắt máy ngay sau đánh lái mạnh so với trợ lực dầu, việc trả thẳng lái vẫn là thao tác nên làm để giảm tải cho các bộ phận cơ khí khác trong hệ thống lái và lốp xe khi đỗ.
Q: Tôi có thể tự kiểm tra dầu trợ lực lái tại nhà không?
A: Có, bạn có thể tự kiểm tra mức dầu trợ lực (đối với hệ thống trợ lực dầu) bằng cách xác định vị trí bình chứa dầu trợ lực dưới nắp capo và quan sát mức dầu trên vạch Min/Max khi động cơ nguội hoặc ấm nhẹ. Tuy nhiên, để đánh giá chất lượng dầu và kiểm tra toàn diện hệ thống, bạn nên đến các xưởng dịch vụ chuyên nghiệp như Garage Auto Speedy.

Kết Luận

Việc tắt máy ngay sau khi đánh lái mạnh hoặc hết cỡ, đặc biệt là đối với các dòng xe sử dụng hệ thống lái trợ lực dầu, tuy không gây hư hỏng tức thời nhưng là một thói quen không tốt và có thể đẩy nhanh quá trình hao mòn, hư hỏng của các bộ phận quan trọng như bơm trợ lực, thước lái và các phớt dầu theo thời gian. Hệ quả là bạn có thể phải đối mặt với chi phí sửa chữa tốn kém hơn sau này.

Thay vì mạo hiểm, hãy áp dụng thói quen đơn giản và hiệu quả mà Garage Auto Speedy khuyến cáo: luôn trả thẳng lái và để động cơ chạy không tải khoảng 10-15 giây trước khi tắt máy. Điều này giúp hệ thống lái “thư giãn”, giải phóng áp lực và nhiệt độ, đảm bảo xe của bạn luôn vận hành êm ái và bền bỉ.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về hệ thống lái của xe hoặc cần kiểm tra, bảo dưỡng, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi. Garage Auto Speedy với đội ngũ kỹ thuật viên chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại, luôn sẵn sàng cung cấp dịch vụ kiểm tra, bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống lái, giúp chiếc xe của bạn luôn trong trạng thái hoạt động tốt nhất.

Liên hệ Garage Auto Speedy để được tư vấn và hỗ trợ: