Bi moay ơ (hoặc vòng bi bánh xe) là một bộ phận cực kỳ quan trọng trong hệ thống truyền động của ô tô. Chúng cho phép bánh xe quay tự do với tốc độ cao, đồng thời chịu toàn bộ tải trọng của xe và các lực tác động từ mặt đường. Do phải hoạt động trong điều kiện khắc nghiệt, bi moay ơ cần được bôi trơn bằng loại mỡ chuyên dụng, đặc biệt là mỡ chịu nhiệt. Việc sử dụng đúng loại mỡ chịu nhiệt không chỉ đảm bảo bi moay ơ hoạt động trơn tru, kéo dài tuổi thọ mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự an toàn khi xe vận hành. Bài viết này, với kinh nghiệm thực tế từ Garage Auto Speedy, sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bi moay ơ và cách lựa chọn loại mỡ chịu nhiệt tốt nhất.
Bi moay ơ làm việc dưới áp lực lớn và sinh nhiệt đáng kể, đặc biệt khi xe di chuyển ở tốc độ cao hoặc tải nặng. Nhiệt độ tại vị trí này có thể tăng vọt, khiến mỡ bôi trơn thông thường bị chảy ra, mất khả năng bôi trơn và bảo vệ. Điều này dẫn đến ma sát gia tăng, mài mòn nhanh chóng và thậm chí làm hỏng bi moay ơ hoàn toàn. Do đó, việc sử dụng mỡ chịu nhiệt chất lượng cao là yếu tố then chốt.
Bi moay ơ là cầu nối giữa trục lái/trục cầu và bánh xe. Nó gồm các vòng bi đặt trong một bộ phận hình trụ, cho phép bánh xe quay quanh trục một cách nhẹ nhàng. Trên các dòng xe hiện đại, bi moay ơ còn tích hợp cảm biến tốc độ bánh xe (ABS) để phục vụ các hệ thống an toàn như chống bó cứng phanh (ABS), cân bằng điện tử (ESC).
Chức năng chính của bi moay ơ bao gồm:
Do liên tục chịu tải và ma sát, bi moay ơ cần được bôi trơn liên tục. Loại mỡ bôi trơn sử dụng phải đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật khắt khe.
Như đã đề cập, nhiệt độ là kẻ thù lớn nhất của mỡ bôi trơn bi moay ơ. Khi bi moay ơ hoạt động, ma sát giữa các con lăn/viên bi và rãnh lăn tạo ra nhiệt. Nhiệt độ này càng cao khi tốc độ quay lớn, tải trọng nặng, hoặc khi hệ thống phanh hoạt động mạnh (nhiệt từ đĩa phanh truyền sang).
Mỡ bôi trơn thông thường có điểm nhỏ giọt (Droppoint) thấp, tức là chúng sẽ hóa lỏng hoặc chảy ra ở nhiệt độ không quá cao. Khi mỡ chảy, nó không còn tạo thành lớp màng bảo vệ giữa các bộ phận chuyển động, dẫn đến:
Một điểm nữa cần quan tâm là khả năng chịu tải cực áp (EP – Extreme Pressure) của mỡ. Bi moay ơ phải chịu tải trọng rất lớn, đặc biệt là tải trọng va đập khi xe đi qua ổ gà hoặc gờ giảm tốc. Mỡ bôi trơn cần có phụ gia EP để tạo lớp màng bảo vệ vững chắc ngay cả dưới áp lực cao.
Khi lựa chọn mỡ chịu nhiệt nào tốt cho bi moay ơ, bạn cần xem xét các yếu tố sau:
Đây là tiêu chí quan trọng nhất. Điểm nhỏ giọt là nhiệt độ mà tại đó mỡ chuyển từ trạng thái bán rắn sang lỏng. Mỡ dùng cho bi moay ơ cần có điểm nhỏ giọt cao, thường trên 200°C (hoặc thậm chí cao hơn đối với một số loại mỡ tổng hợp).
Mỡ bôi trơn bao gồm dầu gốc và chất làm đặc. Độ nhớt của dầu gốc ảnh hưởng đến khả năng tạo màng bôi trơn và chịu tải. Dầu gốc có độ nhớt phù hợp sẽ đảm bảo bôi trơn hiệu quả ở cả nhiệt độ thấp khi khởi động và nhiệt độ cao khi hoạt động.
Độ đặc của mỡ được phân loại theo tiêu chuẩn NLGI (National Lubricating Grease Institute) từ 000 (rất lỏng) đến 6 (rất đặc). Mỡ dùng cho bi moay ơ ô tô thường thuộc loại NLGI số 2. Loại mỡ này có độ đặc vừa phải, đủ để bám vào các bộ phận nhưng cũng đủ lỏng để phân tán và bôi trơn hiệu quả.
Các phụ gia EP như lưu huỳnh, phốt pho giúp mỡ tạo ra lớp màng hóa học trên bề mặt kim loại dưới áp lực cao, ngăn ngừa tiếp xúc trực tiếp và mài mòn. Mỡ bi moay ơ tốt bắt buộc phải có khả năng chịu tải EP cao.
Bi moay ơ có thể tiếp xúc với nước (khi đi mưa, rửa xe). Mỡ cần có khả năng chống nước tốt để không bị rửa trôi hoặc nhũ hóa, làm mất tính năng bôi trơn. Khả năng chống oxy hóa giúp mỡ không bị biến chất theo thời gian và dưới tác động của nhiệt độ cao.
Dựa trên các tiêu chí trên và kinh nghiệm thực tế tại Garage Auto Speedy, các loại mỡ gốc phức (Complex) thường là lựa chọn tối ưu cho bi moay ơ:
Đây là loại mỡ phổ biến nhất và được khuyến cáo rộng rãi cho bi moay ơ ô tô. Mỡ Lithium Complex có điểm nhỏ giọt cao (thường trên 220°C), khả năng chịu tải và chống nước tốt. Nó tương thích với hầu hết các loại vòng bi và phớt chặn, là sự cân bằng tuyệt vời giữa hiệu năng và chi phí.
Mỡ Polyurea được biết đến với khả năng chịu nhiệt và tuổi thọ vượt trội, đặc biệt phù hợp cho các ứng dụng vòng bi tốc độ cao và nhiệt độ rất cao. Nó cũng có khả năng chống nước và chống oxy hóa tuyệt vời. Tuy nhiên, mỡ Polyurea không tương thích với một số loại mỡ khác, cần làm sạch hoàn toàn mỡ cũ trước khi sử dụng. Nó thường được dùng cho các dòng xe hiệu năng cao hoặc xe tải nặng.
Loại mỡ này có khả năng chịu tải cực áp và chống nước/ăn mòn xuất sắc. Điểm nhỏ giọt cũng rất cao. Mỡ Calcium Sulfonate Complex đang ngày càng phổ biến trong các ứng dụng công nghiệp nặng và ô tô nhờ hiệu suất ấn tượng trong điều kiện khắc nghiệt.
Việc lựa chọn loại mỡ phù hợp nhất phụ thuộc vào khuyến cáo của nhà sản xuất xe. Hầu hết các hãng xe sẽ chỉ định loại mỡ cụ thể (thường theo tiêu chuẩn kỹ thuật hoặc tên gọi riêng của hãng) trong sách hướng dẫn sử dụng hoặc sách sửa chữa.
Lời Khuyên Từ Chuyên Gia Garage Auto Speedy:
“Trong thực tế sửa chữa tại Garage Auto Speedy, chúng tôi luôn ưu tiên sử dụng loại mỡ được nhà sản xuất khuyến cáo. Nếu không có thông tin cụ thể, mỡ gốc Lithium Complex NLGI 2 với phụ gia EP là lựa chọn an toàn và hiệu quả cho đa số các dòng xe phổ thông. Điều quan trọng là không trộn lẫn các loại mỡ có gốc khác nhau (ví dụ: mỡ Lithium Complex với mỡ Polyurea) vì có thể gây phản ứng hóa học làm giảm hiệu quả bôi trơn. Nếu bi moay ơ Bi moay ơ bị vỡ có sửa được không? thì việc tra mỡ đúng loại cũng không còn nhiều ý nghĩa.” – Chuyên gia kỹ thuật tại Garage Auto Speedy chia sẻ.
Bi moay ơ hoạt động không đúng cách thường biểu hiện qua các dấu hiệu sau:
Nếu phát hiện các dấu hiệu này, bạn nên đưa xe đến các garage uy tín như Garage Auto Speedy để kiểm tra. Đôi khi chỉ cần tra lại mỡ đúng cách là có thể khắc phục, nhưng nếu bi đã bị hỏng nặng, cần phải thay thế kịp thời. Bi moay ơ hỏng có ảnh hưởng gì? là câu hỏi mà nhiều người thắc mắc, và câu trả lời là nó ảnh hưởng rất lớn đến an toàn.
Việc tra mỡ bi moay ơ không đơn giản chỉ là “bơm mỡ vào”. Đối với các loại bi moay ơ kín (không thể tháo rời để tra mỡ), khi mỡ hết hoặc bị biến chất, chỉ có cách thay thế cả cụm bi moay ơ mới.
Đối với các loại bi moay ơ có thể tháo rời (thường trên các dòng xe cũ hơn hoặc một số trục sau tải nặng):
Quy trình này đòi hỏi kỹ thuật, dụng cụ chuyên dụng và kinh nghiệm để đảm bảo các chi tiết được lắp đúng vị trí và lực siết, tránh làm hỏng các bộ phận liên quan như phớt chặn, cảm biến ABS. Bi moay ơ tích hợp ABS là gì? là một ví dụ về sự phức tạp trên các dòng xe hiện đại, đòi hỏi kỹ thuật viên phải có kiến thức chuyên sâu.
Mỡ gốc Lithium Complex, Polyurea hoặc Calcium Sulfonate Complex có khả năng chịu nhiệt, chịu tải EP và chống nước tốt, với độ đặc NLGI 2 là những lựa chọn phổ biến và hiệu quả cho bi moay ơ ô tô.
Đối với các loại bi moay ơ kín, việc thay mỡ thường không thực hiện mà thay cả cụm khi có dấu hiệu hỏng. Đối với bi moay ơ có thể tháo rời, lịch trình bảo dưỡng phụ thuộc vào khuyến cáo của nhà sản xuất xe và điều kiện vận hành. Nên kiểm tra định kỳ khi bảo dưỡng xe tổng thể.
Các dấu hiệu thường gặp là tiếng ồn (rào rào, ù ù) tăng theo tốc độ, rung lắc ở vô lăng hoặc bánh xe, vành xe nóng bất thường.
Không nên. Mỡ thông thường có điểm nhỏ giọt thấp và khả năng chịu tải kém, sẽ nhanh chóng bị hỏng dưới điều kiện nhiệt độ và áp lực cao của bi moay ơ, dẫn đến hỏng bi sớm và nguy hiểm.
Cần lưu ý khả năng chịu nhiệt (điểm nhỏ giọt cao), độ đặc (NLGI 2), khả năng chịu tải EP, khả năng chống nước và chống oxy hóa. Luôn ưu tiên khuyến cáo của nhà sản xuất xe.
Việc thay thế bi moay ơ, dù là trục trước hay trục sau, đều đòi hỏi kỹ thuật và dụng cụ chuyên dụng để tháo lắp chính xác. Bi moay ơ trục sau có dễ thay không? phụ thuộc vào cấu tạo của từng dòng xe, nhưng nhìn chung là một công việc cần được thực hiện bởi kỹ thuật viên có kinh nghiệm.
Chọn đúng loại mỡ chịu nhiệt tốt cho bi moay ơ là một khoản đầu tư nhỏ nhưng mang lại hiệu quả lớn trong việc bảo vệ hệ thống truyền động và đảm bảo an toàn khi lái xe. Các loại mỡ gốc phức như Lithium Complex, Polyurea hay Calcium Sulfonate Complex với các đặc tính chịu nhiệt, chịu tải và chống nước vượt trội là những lựa chọn hàng đầu. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là tuân thủ khuyến cáo của nhà sản xuất xe và kiểm tra, bảo dưỡng bi moay ơ định kỳ.
Nếu bạn không chắc chắn về loại mỡ cần dùng, cần kiểm tra tình trạng bi moay ơ hoặc thực hiện tra mỡ/thay thế, đừng ngần ngại liên hệ với Garage Auto Speedy. Với đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm và am hiểu sâu sắc về các dòng xe, chúng tôi sẵn sàng tư vấn và cung cấp dịch vụ bảo dưỡng, sửa chữa bi moay ơ chuyên nghiệp, giúp chiếc xe của bạn luôn vận hành an toàn và bền bỉ.
Hãy đến Garage Auto Speedy để được tư vấn trực tiếp hoặc liên hệ qua số điện thoại 0877.726.969. Bạn cũng có thể truy cập website https://autospeedy.vn/ để tìm hiểu thêm về các dịch vụ của chúng tôi.
Chào mừng bạn đến với chuyên mục kiến thức xe hơi của Garage Auto Speedy!…
Bi moay ơ, hay còn gọi là bạc đạn bánh xe, là một bộ phận…
Bi moay ơ, hay còn gọi là vòng bi bánh xe, là một bộ phận…
"Thay bi moay ơ có đắt không?" là câu hỏi thường gặp của nhiều chủ…
Bi moay ơ, hay còn gọi là vòng bi bánh xe, là một bộ phận…
Bi moay ơ (hay bạc đạn bánh xe) là một bộ phận nhỏ nhưng lại…