Bugi là một bộ phận nhỏ nhưng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong hệ thống đánh lửa của động cơ xe ô tô. Chính bugi tạo ra tia lửa điện để đốt cháy hỗn hợp nhiên liệu và không khí, từ đó giúp động cơ hoạt động. Tuy nhiên, đôi khi bugi gặp phải tình trạng “phóng điện” không mong muốn. Vậy, tại sao bugi bị phóng điện và điều này ảnh hưởng đến xe như thế nào? Bài viết này, với sự hỗ trợ chuyên môn từ Garage Auto Speedy, sẽ giải đáp chi tiết cho bạn. Khi bugi bị phóng điện sai vị trí hoặc không đủ mạnh, động cơ sẽ gặp trục trặc, gây khó chịu và tiềm ẩn nhiều nguy cơ.
Bugi, hay còn gọi là nến đánh lửa, là bộ phận cuối cùng trong chuỗi các bộ phận cấu thành hệ thống đánh lửa. Nó nhận dòng điện cao áp từ bobin đánh lửa (qua dây cao áp hoặc trực tiếp) và tạo ra tia lửa điện tại khe hở giữa hai điện cực. Tia lửa này có năng lượng đủ lớn để đốt cháy hỗn hợp hòa khí (xăng/dầu diesel và không khí) trong buồng đốt, tạo ra áp lực đẩy piston di chuyển và sinh công cho động cơ.
Mỗi xi-lanh của động cơ thường có một bugi (hoặc hơn đối với một số động cơ hiện đại). Chất lượng và tình trạng hoạt động của bugi ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất đốt cháy, công suất động cơ, mức tiêu hao nhiên liệu và lượng khí thải.
Thông thường, tia lửa điện từ bugi phải phóng qua khe hở được thiết kế sẵn giữa điện cực trung tâm và điện cực vỏ (hoặc nhiều điện cực phụ tùy loại bugi) để đốt cháy hòa khí bên trong buồng đốt. “Phóng điện” ở đây được hiểu là việc tia lửa điện không đi theo đường dẫn mong muốn này.
Tia lửa có thể phóng ra bên ngoài vỏ cách điện, phóng dọc theo thân bugi bị bẩn, hoặc phóng ngược lại theo đường dây cao áp/bobin do điện trở quá cao tại khe hở. Điều này dẫn đến việc năng lượng điện không được truyền đến đúng vị trí và tạo tia lửa mạnh trong buồng đốt.
Có nhiều lý do khiến bugi không hoạt động đúng chức năng phóng điện vào buồng đốt. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất mà các kỹ thuật viên tại Garage Auto Speedy thường gặp:
Vỏ cách điện bằng gốm sứ bao bọc thân bugi có nhiệm vụ ngăn dòng điện cao áp bị rò rỉ ra ngoài trước khi kịp phóng qua khe hở điện cực. Khi vỏ cách điện này bị nứt, vỡ hoặc sứt mẻ (do va đập mạnh khi lắp đặt, nhiệt độ quá cao, hoặc lỗi sản xuất), dòng điện cao áp sẽ tìm đường phóng ra ngoài qua chỗ hỏng thay vì đi đến điện cực cuối cùng. Đây là nguyên nhân trực tiếp gây phóng điện ra bên ngoài thân bugi.
Khe hở giữa các điện cực của bugi được nhà sản xuất quy định rất chính xác cho từng loại động cơ. Khe hở quá lớn đòi hỏi điện áp cao hơn để tạo tia lửa, gây áp lực lên toàn bộ hệ thống đánh lửa và có thể khiến điện áp không đủ mạnh để vượt qua khe hở, dẫn đến mất lửa hoặc phóng điện ngược. Ngược lại, khe hở quá nhỏ sẽ tạo tia lửa yếu, không đủ năng lượng đốt cháy hoàn toàn hòa khí, gây bỏ máy. Việc điều chỉnh khe hở không đúng kỹ thuật cũng là một lý do thường gặp.
Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất. Theo kinh nghiệm của Garage Auto Speedy, bugi hoạt động trong môi trường khắc nghiệt của buồng đốt và rất dễ bị bám bẩn bởi:
Bugi nhận điện từ dây cao áp (trên các xe đời cũ) hoặc trực tiếp từ bobin đánh lửa (trên các xe đời mới hơn). Nếu dây cao áp bị nứt, hở, lão hóa, hoặc bobin đánh lửa bị hỏng, suy yếu, nó sẽ không cung cấp đủ điện áp cần thiết đến bugi. Khi đó, bugi không thể tạo ra tia lửa mạnh tại khe hở và có thể xảy ra hiện tượng phóng điện ngược hoặc mất lửa hoàn toàn.
Để hiểu rõ hơn về hoạt động của bộ phận này, bạn có thể tham khảo bài viết về Bobin đánh lửa có thể gây giật điện không? hay Tại sao bobin đánh lửa gây tiêu hao điện?.
Môi trường ẩm ướt, đặc biệt là khi nước lọt vào khu vực bugi (ví dụ khi rửa khoang động cơ không đúng cách, đi vào vùng ngập nước), có thể tạo đường dẫn cho dòng điện cao áp phóng ra môi trường thay vì đi đến điện cực. Nước dẫn điện khá tốt và chỉ cần một lượng nhỏ cũng có thể gây ra sự cố phóng điện. Đây là lý do Garage Auto Speedy luôn khuyến cáo cẩn trọng khi vệ sinh khoang máy.
Giống như bất kỳ bộ phận nào khác, bugi cũng có tuổi thọ giới hạn, thường được nhà sản xuất khuyến cáo thay thế sau một quãng đường nhất định (ví dụ: 40.000 – 100.000 km tùy loại bugi và vật liệu điện cực). Khi bugi cũ, các điện cực bị mòn, khe hở bị giãn ra, khả năng cách điện của vỏ gốm sứ cũng có thể suy giảm. Điều này làm tăng điện trở, đòi hỏi điện áp đánh lửa cao hơn, và dễ dẫn đến hiện tượng phóng điện sai vị trí hoặc bỏ máy. Việc bảo dưỡng định kỳ và thay bugi đúng hạn là rất quan trọng.
Phát hiện sớm tình trạng bugi phóng điện giúp bạn khắc phục kịp thời, tránh những hư hỏng nặng hơn. Các dấu hiệu phổ biến bao gồm:
Nếu tình trạng bugi phóng điện không được khắc phục, nó có thể gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng hơn cho động cơ và xe của bạn:
Khi phát hiện các dấu hiệu bugi phóng điện, việc kiểm tra và khắc phục sớm là điều cần thiết. Dưới đây là các bước xử lý:
Bước đầu tiên là tháo bugi ra để kiểm tra trực quan. Quan sát kỹ vỏ cách điện xem có bị nứt vỡ không, kiểm tra tình trạng bám bẩn (muội than, dầu, nhiên liệu dư) và đo khe hở điện cực. Nếu bugi chỉ bị bám bẩn nhẹ, có thể vệ sinh bằng bàn chải chuyên dụng và dung dịch làm sạch. Tuy nhiên, cần đảm bảo bugi hoàn toàn khô ráo trước khi lắp lại. Theo lời khuyên từ các kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm của Garage Auto Speedy, việc vệ sinh chỉ là giải pháp tạm thời. Nếu bugi bị bám bẩn nặng, bị mòn điện cực hoặc vỏ cách điện bị hư hỏng, cần thay thế bugi mới.
Nếu khe hở bugi không đúng thông số, có thể điều chỉnh lại bằng dụng cụ chuyên dụng. Tuy nhiên, việc này đòi hỏi kỹ thuật và kinh nghiệm để tránh làm hỏng bugi. Cách tốt nhất khi bugi bị mòn hoặc khe hở đã bị sai lệch nhiều là thay thế toàn bộ bugi bằng loại mới, đúng thông số kỹ thuật do nhà sản xuất xe quy định. Việc thay thế bugi định kỳ theo khuyến cáo cũng là cách phòng ngừa hiệu quả. Tương tự với những thắc mắc về Bobin đánh lửa có thay thế được bằng tụ điện không?, việc thay thế linh kiện cần tuân thủ đúng hướng dẫn kỹ thuật.
Nếu bugi đã được kiểm tra và thấy ổn nhưng tình trạng phóng điện vẫn xảy ra, vấn đề có thể nằm ở các bộ phận khác trong hệ thống đánh lửa như dây cao áp hoặc bobin đánh lửa. Cần kiểm tra tình trạng của dây cao áp (nứt, hở, điện trở cao) hoặc đo kiểm hoạt động của bobin đánh lửa. Nếu phát hiện hư hỏng, cần thay thế ngay để đảm bảo dòng điện cao áp được truyền đến bugi một cách ổn định. Mặc dù Bobin đánh lửa có trong máy phát điện không? là câu hỏi về vị trí, việc hiểu rõ chức năng của nó giúp xác định nguyên nhân sự cố.
Nếu nghi ngờ nguyên nhân do nước hoặc độ ẩm, cần kiểm tra kỹ khu vực xung quanh bugi và các gioăng phớt liên quan. Đảm bảo nắp đậy bugi, các mối nối điện được kín và khô ráo. Nếu có nguồn nước lọt vào, cần xử lý triệt để để tránh tái diễn.
Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, chia sẻ: “Tình trạng bugi phóng điện là một lỗi khá phổ biến nhưng thường bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các vấn đề khác của động cơ. Đừng đợi đến khi xe có dấu hiệu rõ rệt như khó nổ hay rung giật mới kiểm tra. Việc kiểm tra và vệ sinh bugi định kỳ trong mỗi lần bảo dưỡng xe là cách tốt nhất để phòng ngừa sự cố. Tại Garage Auto Speedy, chúng tôi luôn kiểm tra kỹ lưỡng hệ thống đánh lửa, bao gồm bugi, để đảm bảo xe của khách hàng luôn hoạt động ổn định và hiệu quả.”
Việc sử dụng bugi đúng loại và chất lượng tốt, cũng như tuân thủ lịch thay thế khuyến cáo của nhà sản xuất, sẽ giúp kéo dài tuổi thọ bugi và hệ thống đánh lửa, tránh được tình trạng phóng điện không mong muốn.
Hiểu rõ tại sao bugi bị phóng điện là bước đầu tiên để bạn nhận biết và xử lý sớm vấn đề này, bảo vệ động cơ và đảm bảo xe hoạt động an toàn, hiệu quả. Từ vỏ cách điện hư hỏng, khe hở sai lệch, bám bẩn, đến các vấn đề của bobin, dây cao áp hoặc tác động của độ ẩm – mỗi nguyên nhân đều cần được chẩn đoán và khắc phục chính xác.
Nếu xe của bạn đang có dấu hiệu nghi ngờ liên quan đến bugi hoặc hệ thống đánh lửa, đừng ngần ngại mang xe đến Garage Auto Speedy tại địa chỉ 2QW3+G93 Bắc Từ Liêm, Hà Nội. Với đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại, chúng tôi sẽ kiểm tra, chẩn đoán chính xác nguyên nhân và đưa ra giải pháp khắc phục tối ưu nhất.
Hãy để Garage Auto Speedy đồng hành cùng bạn chăm sóc xế yêu! Liên hệ ngay qua số điện thoại 0877.726.969 hoặc truy cập website https://autospeedy.vn/ để đặt lịch hẹn hoặc tìm hiểu thêm thông tin dịch vụ.
Bát bèo là một bộ phận quan trọng trong hệ thống treo của xe ô…
Bánh răng hành tinh, một cơ cấu truyền động phức tạp với khả năng tạo…
Bàn ép, một bộ phận quan trọng của hệ thống ly hợp trên xe ô…
Bánh đà là một bộ phận quan trọng trong hệ thống truyền động của xe…
Bình chữa cháy là một trang bị an toàn quan trọng trên xe ô tô,…
Bát bèo, hay còn gọi là chân giảm xóc, là một bộ phận quan trọng…
