Categories: Mẹo sửa chữa

Trục Các Đăng Là Gì? Cấu Tạo, Chức Năng và Dấu Hiệu Hư Hỏng – Chuyên Gia Garage Auto Speedy Giải Đáp

Trục các đăng (hay còn gọi là trục truyền động, driveshaft) là một bộ phận quan trọng trong hệ thống truyền lực của ô tô, đặc biệt là trên các xe dẫn động cầu sau (RWD) hoặc dẫn động bốn bánh (4WD/AWD). Hiểu rõ “Trục Các đăng Là Gì” cũng như vai trò của nó sẽ giúp bạn nhận biết sớm các vấn đề có thể xảy ra, đảm bảo xe vận hành an toàn và hiệu quả. Bài viết này, được thực hiện bởi đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm tại Garage Auto Speedy, sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về bộ phận này.

Trục Các Đăng Là Gì? Khái Niệm Cơ Bản

Trục các đăng là một thanh hoặc ống kim loại cứng, thường hình trụ, có nhiệm vụ truyền mô-men xoắn và vòng quay từ hộp số (hoặc hộp phân phối trên xe 4WD) tới bộ vi sai của cầu xe. Nó là cầu nối vật lý giúp truyền động năng từ động cơ, qua hộp số, đến các bánh xe để làm xe di chuyển.

Vị trí của trục các đăng thường nằm dọc theo thân xe, kết nối hộp số ở phía trước với bộ vi sai ở cầu sau (đối với xe RWD). Trên xe 4WD/AWD, có thể có thêm một trục các đăng nối hộp phân phối với cầu trước.

Chức Năng Quan Trọng Của Trục Các Đăng Trên Xe Ô Tô

Chức năng chính của trục các đăng là truyền lực quay từ hộp số đến bộ vi sai, từ đó phân bổ tới các bánh xe. Tuy nhiên, nó còn đảm nhận những vai trò phức tạp hơn:

  • Truyền lực ở các góc độ khác nhau: Do hệ thống treo của xe liên tục di chuyển lên xuống theo địa hình, khoảng cách và góc giữa hộp số và bộ vi sai không cố định. Trục các đăng, thông qua các khớp nối đặc biệt (khớp các đăng), cho phép truyền lực hiệu quả ngay cả khi có sự thay đổi về góc và chiều dài.
  • Hấp thụ sự thay đổi chiều dài: Khi hệ thống treo hoạt động, khoảng cách giữa hộp số và cầu xe có thể thay đổi nhẹ. Bộ phận ống trượt trên trục các đăng giúp trục có thể co giãn theo chiều dọc, tránh bị cong hoặc gãy.
  • Đảm bảo vận hành êm ái: Một trục các đăng được cân bằng và hoạt động tốt sẽ giảm thiểu rung động khi xe di chuyển, góp phần mang lại cảm giác lái mượt mà cho người ngồi trong xe.

Cấu Tạo Chi Tiết Của Trục Các Đăng

Một trục các đăng điển hình trên xe ô tô bao gồm các bộ phận chính sau:

Thân Trục Các Đăng

Đây là phần chính, thường là một ống thép hoặc hợp kim nhôm rỗng, có độ bền cao để chịu được mô-men xoắn lớn. Trên những xe có chiều dài cơ sở lớn, trục các đăng có thể được chia thành hai hoặc ba đoạn, nối với nhau bởi các khớp các đăng và được đỡ bằng các gối đỡ trung gian.

Khớp Các Đăng (Universal Joint – U-joint)

Đây là bộ phận cực kỳ quan trọng, cho phép trục các đăng truyền mô-men xoắn giữa hai trục không đồng trục hoặc các trục có góc nghiêng thay đổi trong quá trình hoạt động. Khớp các đăng phổ biến nhất là loại chữ thập (Cardan joint), bao gồm bốn chạc nối với một khối hình chữ thập ở trung tâm.

  • Chức năng: Giúp trục các đăng uốn cong hoặc thay đổi góc khi hệ thống treo di chuyển, đồng thời vẫn truyền lực quay liên tục.
  • Vị trí: Thường có ít nhất hai khớp các đăng, một ở đầu nối với hộp số và một ở đầu nối với bộ vi sai. Xe có trục dài có thể có thêm khớp ở đoạn giữa.

Ống Trượt (Slip Yoke)

Ống trượt là một bộ phận dạng ống lồng vào nhau, cho phép trục các đăng thay đổi chiều dài tịnh tiến theo phương dọc.

  • Chức năng: Bù trừ sự thay đổi khoảng cách giữa hộp số và cầu xe khi hệ thống treo làm việc, ngăn chặn việc trục các đăng bị kéo căng quá mức hoặc bị nén lại gây hư hỏng.

Bạc Đạn/Gối Đỡ Trung Gian (Center Support Bearing)

Trên các xe có trục các đăng dài gồm nhiều đoạn, gối đỡ trung gian được sử dụng để đỡ các đoạn trục.

  • Chức năng: Giúp trục các đăng không bị võng xuống do trọng lượng bản thân, giảm rung động và đảm bảo trục quay ổn định ở tốc độ cao. Gối đỡ này thường được bọc trong một lớp cao su để hấp thụ rung chấn.

Theo Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, “Hiểu rõ cấu tạo từng bộ phận giúp việc chẩn đoán và sửa chữa trục các đăng chính xác hơn. Ví dụ, tiếng kêu lách cách thường xuất phát từ khớp các đăng mòn, trong khi rung động ở tốc độ cao có thể liên quan đến bạc đạn trung gian hoặc trục bị mất cân bằng.”

Nguyên Lý Hoạt Động Của Hệ Thống Trục Các Đăng

Quá trình truyền lực qua trục các đăng diễn ra như sau:

  1. Động cơ tạo ra năng lượng quay, được truyền đến hộp số.
  2. Hộp số điều chỉnh tốc độ quay và mô-men xoắn, sau đó truyền ra khỏi trục thứ cấp của hộp số.
  3. Đầu phía trước của trục các đăng (gắn với hộp số) nhận lực quay này.
  4. Trục các đăng truyền lực quay dọc theo chiều dài của nó.
  5. Các khớp các đăng ở hai đầu (và có thể ở giữa) cho phép trục duy trì kết nối và truyền lực ngay cả khi có sự thay đổi về góc giữa hộp số và bộ vi sai do hệ thống treo làm việc.
  6. Ống trượt cho phép trục co giãn để phù hợp với sự thay đổi khoảng cách.
  7. Lực quay được truyền đến bộ vi sai ở cầu xe.
  8. Bộ vi sai phân phối lực quay đến hai bán trục bánh xe, khiến các bánh xe quay và xe di chuyển.

Các Loại Trục Các Đăng Phổ Biến

Dựa trên cấu hình hệ dẫn động, trục các đăng có thể có các dạng chính:

  • Trục các đăng xe cầu sau (RWD): Thường là một trục dài, có thể là một đoạn hoặc hai đoạn nối nhau qua gối đỡ trung gian. Kết nối hộp số với bộ vi sai cầu sau.
  • Trục các đăng xe 4WD/AWD: Có thể có hai trục các đăng riêng biệt: một nối hộp phân phối với bộ vi sai cầu trước, và một nối hộp phân phối với bộ vi sai cầu sau. Các trục này thường ngắn hơn trục các đăng trên xe RWD thuần túy.

Cần lưu ý rằng, trên xe dẫn động cầu trước (FWD), bộ phận truyền lực cuối cùng ra bánh xe là các bán trục (drive shafts hoặc CV axles), chúng có cấu tạo và chức năng tương tự trục các đăng ở khả năng thay đổi góc, nhưng thường ngắn hơn nhiều và không được gọi là “trục các đăng” trong ngữ cảnh truyền thống.

Tại Sao Trục Các Đăng Lại Quan Trọng?

Không có trục các đăng, động cơ chỉ tạo ra lực quay tại chỗ mà không thể truyền đến bánh xe để làm xe chuyển động (đối với xe RWD/4WD). Hơn nữa, do nó phải hoạt động liên tục dưới tải trọng lớn và chịu sự thay đổi góc/chiều dài, trục các đăng cần được chế tạo chính xác và hoạt động ổn định. Bất kỳ vấn đề nào với trục đều có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận hành và sự an toàn của xe.

Dấu Hiệu Nhận Biết Trục Các Đăng Bị Hư Hỏng

Các bộ phận của trục các đăng, đặc biệt là các khớp các đăng và gối đỡ trung gian, có thể bị mòn hoặc hư hỏng theo thời gian do thiếu bôi trơn, va đập hoặc tuổi thọ. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến cho thấy trục các đăng của bạn có thể đang gặp vấn đề:

Tiếng ồn bất thường

  • Tiếng lách cách hoặc “cộc cộc” khi khởi hành hoặc chuyển số: Thường là dấu hiệu của khớp các đăng (U-joint) bị mòn hoặc khô dầu.
  • Tiếng kêu “cọt kẹt” khi di chuyển chậm: Có thể do khớp các đăng cần được bôi trơn hoặc đã bị kẹt.
  • Tiếng rít hoặc tiếng kim loại cọ xát: Có thể do gối đỡ trung gian bị hỏng hoặc thiếu mỡ.

Rung động mạnh

  • Rung động cảm nhận rõ rệt dưới sàn xe hoặc ghế ngồi: Đây là một trong những dấu hiệu phổ biến và dễ nhận biết nhất của trục các đăng bị mất cân bằng, cong vênh, hoặc bạc đạn trung gian/khớp các đăng bị hỏng nặng. Rung động thường tăng lên theo tốc độ xe.
  • Rung động ở vô lăng: Ít phổ biến hơn do trục các đăng, nhưng đôi khi vấn đề trục các đăng cũng có thể gây ra.

Khó khăn khi sang số (đối với một số trường hợp)

Trong những trường hợp hư hỏng rất nặng, đặc biệt là phần ống trượt hoặc bạc đạn trung gian, sự kẹt hoặc sai lệch có thể ảnh hưởng gián tiếp đến hoạt động của hộp số, gây khó khăn khi chuyển số.

Rò rỉ dầu mỡ

  • Dầu mỡ rò rỉ xung quanh các khớp các đăng hoặc gối đỡ trung gian: Đây là dấu hiệu cho thấy lớp bọc bảo vệ (phớt, cao su) đã bị rách hoặc hỏng, làm mất khả năng giữ mỡ bôi trơn. Nếu không được khắc phục, các bộ phận sẽ nhanh chóng bị mòn do thiếu bôi trơn và bụi bẩn xâm nhập.

Ông Bùi Hiếu, Chuyên gia tư vấn xe tại Garage Auto Speedy, nhấn mạnh: “Khi phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, việc kiểm tra xe càng sớm càng tốt là vô cùng cần thiết. Trục các đăng hỏng nặng không chỉ gây khó chịu khi lái xe mà còn có thể dẫn đến những hư hỏng nghiêm trọng hơn cho hộp số, bộ vi sai, thậm chí là tai nạn nếu trục bị gãy đột ngột.”

Bảo Dưỡng và Sửa Chữa Trục Các Đăng

Bảo dưỡng định kỳ là cách tốt nhất để đảm bảo trục các đăng hoạt động bền bỉ. Trong các lần bảo dưỡng thông thường, kỹ thuật viên sẽ kiểm tra trực quan tình trạng của các khớp các đăng, gối đỡ trung gian, và ống trượt để tìm kiếm dấu hiệu mòn, rách cao su, hoặc rò rỉ mỡ.

Các công việc sửa chữa trục các đăng phổ biến bao gồm:

  • Thay thế khớp các đăng (U-joint) bị mòn.
  • Thay thế bạc đạn/gối đỡ trung gian bị hỏng.
  • Cân bằng lại trục các đăng nếu bị rung.
  • Kiểm tra và bôi trơn ống trượt.
  • Trong trường hợp trục bị cong vênh do va đập hoặc hư hỏng nặng, có thể cần phải thay thế toàn bộ trục các đăng.

Tại Garage Auto Speedy, quy trình kiểm tra và sửa chữa trục các đăng được thực hiện bởi đội ngũ kỹ thuật viên được đào tạo bài bản, sử dụng dụng cụ chuyên dụng và phụ tùng chất lượng. Chúng tôi hiểu rõ đặc thù hoạt động của từng loại xe và hệ dẫn động, đảm bảo chẩn đoán chính xác và khắc phục triệt để vấn đề.

Chi phí sửa chữa trục các đăng tại Garage Auto Speedy phụ thuộc vào loại xe, bộ phận cần thay thế, và mức độ hư hỏng. Tuy nhiên, việc xử lý sớm các dấu hiệu hư hỏng nhỏ sẽ giúp bạn tiết kiệm đáng kể so với việc phải thay thế toàn bộ trục hoặc các bộ phận liên quan khác bị ảnh hưởng.

Các Câu Hỏi Thường Gặp Về Trục Các Đăng (FAQ)

  • Trục các đăng có cần bôi trơn không?
    Các khớp các đăng và ống trượt cần được bôi trơn định kỳ để đảm bảo hoạt động trơn tru và giảm mòn. Một số khớp hiện đại được bôi trơn vĩnh cửu, nhưng nhiều loại vẫn cần tra mỡ định kỳ.
  • Dấu hiệu rung xe có chắc chắn là do trục các đăng?
    Không hoàn toàn. Rung động xe có thể do nhiều nguyên nhân khác như lốp mòn không đều, mất cân bằng lốp, mâm xe bị méo, hệ thống treo có vấn đề, hoặc thậm chí là động cơ/hộp số. Tuy nhiên, rung động tăng theo tốc độ và cảm nhận rõ ở sàn xe là dấu hiệu rất điển hình của vấn đề trục các đăng.
  • Trục các đăng bị gãy có nguy hiểm không?
    Cực kỳ nguy hiểm. Nếu trục các đăng bị gãy khi xe đang chạy, xe sẽ mất khả năng truyền động đột ngột, có thể gây mất lái hoặc thậm chí văng ra va chạm với mặt đường/các bộ phận khác của xe, dẫn đến tai nạn nghiêm trọng.
  • Thời gian thay thế trục các đăng mất bao lâu?
    Thời gian thay thế trục các đăng phụ thuộc vào loại xe và mức độ phức tạp. Thông thường, việc thay thế có thể mất từ vài giờ đến nửa ngày làm việc tại Garage Auto Speedy, tùy thuộc vào việc chỉ thay khớp, bạc đạn hay thay cả trục.
  • Chi phí sửa chữa trục các đăng khoảng bao nhiêu?
    Chi phí rất đa dạng. Thay thế một khớp các đăng có thể chỉ tốn vài trăm nghìn đồng cộng với công thợ, nhưng nếu cần thay thế toàn bộ trục các đăng hoặc bạc đạn trung gian, chi phí có thể lên đến vài triệu đồng. Tốt nhất bạn nên mang xe đến Garage Auto Speedy để được kiểm tra và báo giá chính xác.

Kết Luận: Hiểu Rõ Về Trục Các Đăng Giúp Bảo Vệ Xe Bạn

Trục các đăng là một “người hùng thầm lặng” trong hệ thống truyền động của xe ô tô. Việc hiểu rõ “trục các đăng là gì”, cấu tạo, chức năng và đặc biệt là các dấu hiệu khi nó gặp vấn đề sẽ giúp bạn chủ động trong việc bảo dưỡng và sửa chữa, tránh những hư hỏng nặng và nguy hiểm tiềm ẩn.

Nếu bạn phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào liên quan đến tiếng ồn hoặc rung động từ phía dưới gầm xe, đừng ngần ngại đưa xe đến Garage Auto Speedy. Đội ngũ kỹ thuật viên chuyên nghiệp của chúng tôi sẽ kiểm tra, chẩn đoán chính xác và đưa ra phương án sửa chữa tối ưu, đảm bảo xe của bạn luôn vận hành an toàn, êm ái và bền bỉ.

Hãy coi trọng việc bảo dưỡng trục các đăng như bất kỳ bộ phận quan trọng nào khác trên xe. Liên hệ ngay với Garage Auto Speedy qua hotline 0877.726.969 hoặc ghé thăm website https://autospeedy.vn/ để đặt lịch kiểm tra và nhận tư vấn chi tiết. Chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên mọi chặng đường.

Đánh giá
autospeedy_vn

Recent Posts

4Matic có phức tạp khi sử dụng không? Đánh giá từ Garage Auto Speedy

Hệ dẫn động 4Matic của Mercedes-Benz nổi tiếng với khả năng vận hành ưu việt…

2 giờ ago

4WD và Dẫn Động Cầu Trước: So Sánh Chi Tiết từ Garage Auto Speedy

Dẫn động cầu trước (FWD) và dẫn động bốn bánh (4WD) là hai hệ thống…

2 giờ ago

Những Hãng Xe Nào Sử Dụng Alcantara Nhiều Nhất? Tìm Hiểu Từ Auto Speedy

Alcantara, chất liệu da lộn tổng hợp cao cấp, ngày càng được ưa chuộng trong…

2 giờ ago

ACC Có Thể Phát Hiện Xe Đạp Không? Chuyên Gia Auto Speedy Giải Đáp Công Nghệ

Hệ thống Kiểm soát Hành trình Thích ứng (ACC - Adaptive Cruise Control) là một…

9 giờ ago

Bảo Dưỡng 4Matic Như Thế Nào? Hướng Dẫn Chi Tiết Từ Auto Speedy

Hệ thống dẫn động bốn bánh toàn thời gian 4Matic là niềm tự hào của…

11 giờ ago

Hệ Dẫn Động 4MATIC Của Mercedes-Benz: Hành Trình Phát Triển Qua Các Đời Xe

Hệ dẫn động bốn bánh (AWD) đã trở thành một tính năng ngày càng phổ…

11 giờ ago