Bơm Trợ Lực Có Bị Ảnh Hưởng Khi Xe Chạy Không Tải Không? Phân Tích Từ Chuyên Gia Auto Speedy

Khi xe ô tô của bạn đang đứng yên nhưng động cơ vẫn nổ (chạy không tải hay ga-lăng-ti), nhiều người thắc mắc liệu các bộ phận cơ khí có bị ảnh hưởng, đặc biệt là bơm trợ lực lái – trái tim của hệ thống trợ lực thủy lực. Câu trả lời từ các chuyên gia tại Garage Auto Speedy là có ảnh hưởng, nhưng mức độ ảnh hưởng ở trạng thái chạy không tải thường rất nhỏ và không đáng kể so với khi xe di chuyển và vô lăng được xoay liên tục. Để hiểu rõ hơn, chúng ta cần đi sâu vào cách hoạt động của hệ thống trợ lực lái thủy lực và những yếu tố tác động lên nó.

Hệ thống trợ lực lái thủy lực sử dụng một bơm để đẩy dầu trợ lực (thủy lực) dưới áp suất cao đến thước lái. Áp suất này giúp giảm lực mà người lái cần tác dụng lên vô lăng khi xoay. Bơm trợ lực này thường được dẫn động trực tiếp bởi động cơ thông qua một dây đai.

Cơ Chế Hoạt Động Của Bơm Trợ Lực Thủy Lực

Bơm trợ lực hoạt động dựa vào vòng tua của động cơ. Khi động cơ quay, dây đai kéo bơm quay theo, tạo ra áp suất dầu trong hệ thống.

• Khi xe chạy ở tốc độ cao: Vòng tua động cơ cao, bơm quay nhanh, tạo áp suất dầu lớn. Hệ thống được thiết kế để điều chỉnh áp suất này, thường giảm bớt trợ lực khi xe chạy nhanh để tay lái đầm hơn.
• Khi xe chạy không tải (ga-lăng-ti): Vòng tua động cơ thấp nhất (thường khoảng 700-900 vòng/phút). Lúc này, bơm trợ lực vẫn quay, nhưng tốc độ quay rất chậm so với khi xe chạy. Do đó, áp suất dầu mà bơm tạo ra ở mức tối thiểu.

Ở trạng thái chạy không tải và vô lăng không bị xoay, bơm vẫn hoạt động nhưng chỉ cần duy trì một lượng áp suất rất nhỏ để tuần hoàn dầu trong hệ thống. Áp lực lên các chi tiết bên trong bơm (cánh gạt, ổ bi, phớt chặn…) là cực kỳ thấp. Chỉ khi bạn xoay vô lăng khi xe đang chạy không tải (ví dụ: đánh lái khi lùi chuồng, quay đầu tại chỗ), hệ thống mới cần áp suất cao hơn để hỗ trợ lực lái. Tuy nhiên, ngay cả khi đó, vòng tua máy ở chế độ không tải vẫn thấp hơn nhiều so với khi xe di chuyển, nên áp lực tổng thể lên bơm vẫn thấp hơn đáng kể so với khi xe đang chạy ở tốc độ cao và vào cua gắt.

Chạy Không Tải Có Gây Hại Bơm Trợ Lực Không?

Về bản chất, việc bơm trợ lực hoạt động khi xe chạy không tải là một phần bình thường trong thiết kế của hệ thống. Bơm được chế tạo để hoạt động liên tục bất cứ khi nào động cơ nổ máy.

Tuy nhiên, có một số khía cạnh cần lưu ý:

• Áp Lực Thấp: Như đã phân tích, khi chạy không tải, vòng tua bơm thấp, áp suất dầu thấp. Điều này không tạo ra tải trọng lớn lên bơm, do đó không gây mài mòn đáng kể hay làm hỏng bơm.

• Tăng Áp Lực Khi Xoay Vô Lăng Tại Chỗ: Việc xoay vô lăng hết lái sang hai bên khi xe đang đứng yên và chạy không tải sẽ đặt một áp lực nhất định lên bơm và toàn bộ hệ thống (ống dẫn, thước lái). Lúc này, bơm phải tạo ra áp suất tối đa ở vòng tua động cơ thấp nhất. Mặc dù các hệ thống hiện đại có van giới hạn áp suất, việc giữ vô lăng ở vị trí hết lái trong thời gian dài khi chạy không tải có thể làm nóng dầu trợ lực và tăng tải lên bơm hơn mức bình thường. Đây là điều Garage Auto Speedy khuyến cáo nên hạn chế.

• Tiếng Ồn: Nếu bơm trợ lực có vấn đề (ví dụ: bạc đạn mòn, cánh gạt bị lỗi, dầu bị bọt khí), tiếng ồn từ bơm có thể trở nên rõ ràng hơn khi xe chạy không tải do tiếng ồn từ động cơ và các bộ phận khác ở mức thấp nhất.

• Ảnh Hưởng Do Hệ Thống Có Vấn Đề Sẵn: Nếu hệ thống trợ lực đã có dấu hiệu hư hỏng (rò rỉ dầu, dầu bẩn, bơm bị mòn), việc chạy không tải kết hợp với xoay vô lăng có thể làm các triệu chứng này (tay lái nặng, tiếng kêu) biểu hiện rõ hơn.

Ông Nông Văn Linh, Kỹ sư trưởng tại Garage Auto Speedy, chia sẻ: “Khi xe chạy không tải, bơm trợ lực vẫn quay nhưng với tốc độ thấp. Tải trọng lên bơm lúc này rất nhẹ, trừ khi người lái liên tục xoay vô lăng. Hầu hết các vấn đề phát sinh ở chế độ không tải thường là do hệ thống đã có ‘bệnh’ tiềm ẩn từ trước, chứ không phải do bản thân việc chạy không tải gây ra.”

Các Vấn Đề Có Thể Gặp Với Hệ Thống Trợ Lực Liên Quan Đến Chạy Không Tải

Mặc dù chạy không tải ít gây hại trực tiếp, nhưng một số vấn đề của hệ thống trợ lực có thể biểu hiện rõ hơn ở chế độ này:

1. Tiếng Ồn Từ Bơm: Tiếng rít, tiếng rên hoặc tiếng gằn có thể nghe rõ hơn khi xe chạy không tải và đặc biệt là khi xoay vô lăng. Điều này có thể do mức dầu trợ lực thấp, dầu bẩn, hoặc bơm đang bị mòn.
2. Tay Lái Bị Nặng Hơn Khi Xoay Ở Chế Độ Không Tải: Nếu bạn cảm thấy vô lăng nặng hơn đáng kể khi xoay tại chỗ (chạy không tải) so với khi xe di chuyển chậm, có thể áp suất từ bơm không đủ ở vòng tua thấp. Nguyên nhân có thể do bơm yếu, dây đai dẫn động bơm bị trùng, hoặc vấn đề ở van điều áp.
3. Rò Rỉ Dầu: Các điểm rò rỉ dầu trợ lực có thể trở nên rõ ràng hơn khi xe đứng yên một chỗ trong thời gian dài, cho phép dầu nhỏ giọt xuống sàn.

Ông Bùi Hiếu, Chuyên gia tư vấn xe tại Garage Auto Speedy, cho biết: “Rất nhiều khách hàng đến Auto Speedy than phiền về tiếng kêu lạ từ khoang động cơ khi xe nổ máy tại chỗ. Sau khi kiểm tra, chúng tôi thường thấy nguyên nhân nằm ở hệ thống trợ lực lái, có thể là do dầu quá bẩn hoặc mức dầu thấp. Những vấn đề này thường khó nhận ra khi xe chạy trên đường.”

Bảo Dưỡng Hệ Thống Trợ Lực Lái

Để đảm bảo hệ thống trợ lực lái hoạt động bền bỉ và hiệu quả ở mọi chế độ hoạt động (bao gồm cả chạy không tải), việc bảo dưỡng định kỳ là rất quan trọng. Tại Garage Auto Speedy, chúng tôi luôn khuyến cáo khách hàng:

• Kiểm Tra Mức Dầu Trợ Lực Định Kỳ: Đảm bảo mức dầu luôn nằm giữa vạch Min và Max trên bình chứa. Mức dầu thấp là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tiếng ồn và làm nặng tay lái, đặc biệt ở vòng tua thấp (chạy không tải).
• Thay Dầu Trợ Lực Đúng Hạn: Dầu trợ lực cũng bị lão hóa và bẩn theo thời gian. Dầu bẩn có thể làm mòn các bộ phận bên trong bơm và thước lái, gây tắc nghẽn van và đường ống. Lịch thay dầu thường được ghi trong sách hướng dẫn sử dụng xe, hoặc các chuyên gia tại Garage Auto Speedy có thể tư vấn dựa trên loại xe và điều kiện sử dụng của bạn.
• Kiểm Tra Dây Đai Dẫn Động Bơm: Dây đai cần có độ căng phù hợp. Nếu quá trùng, bơm sẽ không quay đủ tốc độ, dẫn đến thiếu áp suất, đặc biệt rõ rệt khi chạy không tải và xoay vô lăng. Dây đai bị nứt hoặc mòn cũng cần được thay thế kịp thời.
• Kiểm Tra Tổng Thể Hệ Thống: Các kỹ thuật viên tại Garage Auto Speedy sẽ kiểm tra toàn bộ hệ thống tìm kiếm rò rỉ dầu ở bơm, ống dẫn, hoặc thước lái.

Kết Luận

Việc xe chạy không tải (ga-lăng-ti) bản thân nó không trực tiếp gây hại nghiêm trọng cho bơm trợ lực lái thủy lực. Bơm vẫn hoạt động nhưng ở chế độ tải rất nhẹ. Tuy nhiên, các vấn đề tiềm ẩn của hệ thống (như mức dầu thấp, dầu bẩn, bơm mòn, dây đai trùng) có thể biểu hiện rõ hơn ở chế độ này dưới dạng tiếng ồn hoặc tay lái nặng khi xoay tại chỗ.

Điều quan trọng là thực hiện bảo dưỡng hệ thống trợ lực lái định kỳ và kiểm tra ngay khi có dấu hiệu bất thường. Việc xoay vô lăng hết lái và giữ lâu khi xe đang chạy không tải cũng nên hạn chế để giảm áp lực không cần thiết lên bơm.

Nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu hiệu lạ nào liên quan đến hệ thống trợ lực lái của xe, dù là khi chạy không tải hay khi di chuyển, đừng ngần ngại mang xe đến Garage Auto Speedy để được kiểm tra và tư vấn chính xác. Với kinh nghiệm và chuyên môn sâu rộng, đội ngũ kỹ thuật viên của chúng tôi sẽ giúp chẩn đoán và khắc phục vấn đề một cách hiệu quả nhất, đảm bảo hệ thống lái của bạn luôn hoạt động an toàn và mượt mà.

Liên hệ với Garage Auto Speedy ngay hôm nay qua hotline 0877.726.969 hoặc truy cập website https://autospeedy.vn/ để đặt lịch kiểm tra và bảo dưỡng xe của bạn!

Câu Hỏi Thường Gặp

Hệ thống trợ lực lái thủy lực hoạt động như thế nào khi xe đứng yên?

Khi xe đứng yên nhưng động cơ nổ máy (chạy không tải), bơm trợ lực vẫn quay theo động cơ nhưng ở vòng tua thấp nhất. Bơm tạo ra áp suất dầu tối thiểu để duy trì tuần hoàn trong hệ thống. Khi bạn xoay vô lăng, van trong thước lái mở ra, hướng dòng dầu áp suất đến xi-lanh trợ lực để hỗ trợ lực lái.

Tại sao vô lăng lại nặng hơn khi xoay tại chỗ (chạy không tải) so với khi xe di chuyển?

Khi xe di chuyển, vòng tua động cơ cao hơn, bơm trợ lực quay nhanh hơn và tạo ra áp suất dầu cao hơn, cung cấp trợ lực lớn hơn. Khi chạy không tải, vòng tua động cơ và tốc độ bơm thấp, áp suất dầu thấp nhất. Do đó, việc xoay vô lăng tại chỗ đòi hỏi lực mạnh hơn so với khi xe lăn bánh nhẹ nhàng.

Tiếng kêu từ bơm trợ lực khi chạy không tải có nguy hiểm không?

Tiếng kêu khi chạy không tải thường là dấu hiệu cảnh báo về một vấn đề nào đó trong hệ thống trợ lực, chẳng hạn như mức dầu thấp, dầu bẩn, hoặc bơm bị mòn. Mặc dù có thể chưa nguy hiểm ngay lập tức, nhưng bỏ qua dấu hiệu này có thể dẫn đến hư hỏng nghiêm trọng hơn theo thời gian. Bạn nên đưa xe đến Garage Auto Speedy để kiểm tra.

Có nên xoay vô lăng hết lái khi xe đang chạy không tải không?

Không nên. Xoay vô lăng hết lái và giữ ở vị trí đó khi chạy không tải sẽ buộc bơm trợ lực phải tạo ra áp suất tối đa ở vòng tua thấp, làm tăng tải lên bơm và có thể gây nóng dầu. Nên tránh làm điều này.

Bao lâu thì cần thay dầu trợ lực lái?

Lịch thay dầu trợ lực lái khác nhau tùy theo dòng xe và loại dầu sử dụng. Thông thường, nhà sản xuất khuyến cáo thay dầu sau mỗi 40.000 – 80.000 km hoặc sau 2-4 năm sử dụng. Tuy nhiên, nếu dầu bị bẩn hoặc đổi màu sớm hơn, bạn nên thay thế. Tham khảo sách hướng dẫn sử dụng xe hoặc tư vấn từ các chuyên gia tại Garage Auto Speedy.